شیرینی کاهش نرخ بیکاری در کشور/ انتقاد از رواج شغل های کاذب و ناپایدار

بر اساس آخرین گزارش ها از مراجع رسمی آماری، نرخ بیکاری کشور در سال گذشته به 8.1 درصد رسیده، نرخ بیکاری بانوان 2 درصد کاهش داشته و نرخ بیکاری فارغ التحصیلان 1.2 درصد کمتر شده است.

به گزارش گزارشگر آی تی، آخرین آمارها و به روایت مرکز آمار ایران از ثبت نرخ بیکاری 8.1 درصدی در سال 1402 حکایت دارد که کمترین میزان نرخ بیکاری سالانه در دهه های اخیر به شمار می رود. طبق اعلام معاونت اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، خالص اشتغال ایجادی در سال گذشته 780 هزار فرصت شغلی بوده که نشانگر بهبود فضای کسب و کار است.

اگرچه به زعم برخی کارشناسان همچنان با انباشت جمعیت فارغ التحصیلان بیکار و نیروهای آماده به کار از سال های گذشته رو به رو هستیم اما دولت سیزدهم و وزارت کار با جدیت در جهت تحقق هدف گذاری کاهش نرخ بیکاری و بهبود فضای کسب و کار در تلاشند هرچند تا رسیدن به نقطه مطلوب هنوز فاصله داریم اما اقداماتی که در 2.5  سال گذشته توسط دولت و وزارت کار صورت گرفته در جهت تحرک بازار کار و افزایش مشارکت اقتصادی و کاهش نرخ بیکاری زنان و فارغ التحصیلان بوده است.

تا آنجا که انسیه خزعلی – معاون امور زنان و خانواده رییس جمهور از کاهش 2 درصدی نرخ بیکاری زنان خبر داده و گفته است: دولت مردمی سیزدهم با رویکرد اشتغال آفرینی تسهیلات ویژه ای را برای بانوان فراهم کرده که موجب شده 2 درصد از نرخ بیکاری بانوان کاهش یابد و افزایش مشارکت اقتصادی بانوان را شاهد باشیم.

بر اساس گزارش ها، نرخ مشارکت اقتصادی در دولت سیزدهم بهبود یافته و طبق  گزارش مرکز آمار ایران در تابستان 1403 نرخ مشارکت اقتصادی 0.6 درصد افزایش پیدا کرده است.وی با بیان اینکه مشاغل خانگی در دولت سیزدهم رشد قابل توجهی داشته و 80 درصد پرداخت تسهیلات در حوزه مشاغل خانگی بوده است، اعلام کرد: طی تفاهم نامه منعقده با وزارت کار مقرر شده تا 10 درصد تسهیلاتی که به استانداری ها پرداخت می شود در زمینه خاص خانم های سرپرست خانوار باشد.

به نظر می رسد که ورود زنان به بازار کار و گسترش اشتغال خانگی تاثیر بسزایی در افزایش نرخ مشارکت اقتصادی و افزایش آمارهای اشتغال در سال گذشته داشته است، به نحوی که سید صولت مرتضوی – وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز ورود زنان به بازار کار را یکی از سیاست های مهم دولت عنوان کرده و معتقد است: از اثرات مهم توجه به مشاغل خانگی کاهش 2 درصدی نرخ بیکاری بانوان و افزایش حدود 1 درصدی نرخ مشارکت بانوان بوده که در آمارهای بهار و تابستان 1402 مرکز آمار مشهود است.

بر اساس گزارش ها، نرخ مشارکت اقتصادی در دولت سیزدهم بهبود یافته و طبق آخرین گزارش مرکز آمار ایران در تابستان 1403 نرخ مشارکت اقتصادی 0.6 درصد افزایش پیدا کرده است. به اعتقاد کارشناسان، متغیرهای متعددی در بهبود نرخ مشارکت اقتصادی موثر بوده که افزایش جمعیت فعال، کاهش جمعیت بیکار و افزایش جمعیت شاغل از جمله آنهاست.

البته با وجود بهبود فضای کسب و کار و نشانه های رونق بازار کار و کاهش بی سابقه نرخ بیکاری، برخی جراید و رسانه ها همچنان به نقد آمارهای اشتغال دولت می پردازند و معتقدند که مشکلات حوزه اشتغال برطرف نشده و آمار ایجاد اشتغال محل تردید است یا اشتغال ایجادی با کیفیت نیست و آمار بیکاری زنان و فارغ التحصیلان بیداد می کند و افراد به دلیل عدم یافتن شغل مناسب به مشاغل کم کیفیت روی آورده اند.

تا چند سال قبل وقتی از مشاغل کاذب صحبت می شد ناخودآگاه ذهن ها به سمت مشاغل زیرزمینی و غیرقابل شناسایی می رفت ولی امروز مشاغل و کسب و کارهایی وجود دارند که در نقطه بینابین کاذب و زیرزمینی بودن یا نبودن و رسمی یا غیررسمی بودن قرار گرفته اند که از جمله این شغل ها می توان به تاکسی های اینترنتی اشاره کرد.

محمود کریمی بیرانوند – معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت کار در این باره می گوید: آمار و تحلیل ها نشان می دهد وضعیت بازار کار رو به بهبود است ولی برخی در تلاشند تا شیرینی کاهش نرخ بیکاری را به کام مردم تلخ کنند. ما برای کاهش نرخ بیکاری زنان به ویژه فارغ التحصیلان در تلاشیم و اشتغال فارغ التحصیلان دغدغه دولت است، هر چند هنوز نرخ بیکاری فارغ التحصیلان و بانوان بالاست و تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله است اما آمارها در این حوزه کاهشی شده است.

وی البته بر این نکته تاکید دارد که عمده فرصت های شغلی ایجاد شده مطابق با آمار مرکز آمار ایران و سامانه رصد اشتغال، مربوط به بخش خدمات و پس از آن بخش صنعت و کشاورزی است و تمایل نیروی کار به اشتغال در بخش های صنعتی و تولیدی کاهش یافته است. حتی علیرغم آنکه نرخ اشتغال رو به افزایش است اما کماکان در برخی از استان ها با وجود تقاضای بازار، نیروی کار نیست و افراد حاضر نیستند در برخی رسته های شغلی فعالیت کنند.

وزیر تعاون،کار و رفاه اجتماعی آمادگی خود را برای رفع شبهه منتقدان کاهش نرخ بیکاری اعلام کرده و گفته است: ملاک عمل ما، مراکز رسمی هستند. ما اشتغال را به چند روش بررسی می کنیم؛ یکی سامانه رصد، دوم میزان بیمه اجباری و اختیاری که از سوی کارفرمایان و خویش فرمایان صورت می گیرد و سوم آمار مراکز رسمی نظیر مرکز آمار ایران که همه موید این مطلب هستند.کریمی بیرانوند به بحث گسترش شغل در حوزه تاکسی های اینترنتی و مشکل بیمه نشدن برای بخشی از این شاغلین اشاره کرده و می گوید: باید قبل از بررسی این موضوع به این توجه کرد که تاکسی اینترنتی در نظام بازار کار ایران یک «شغل مکمل» تلقی می شود و تعداد کسانی که در این حوزه شغل اصلی شان رانندگی تاکسی است، کمتر از کسانی است که این کار را به عنوان شغل دوم یا شغل مکمل دوران استراحت خود انتخاب کردند. در مورد این افراد نیز فعلاً بیمه شدن به صورت اختیاری است.

معاون وزیر کار می افزاید: با وجود مطالب مطرح شده درباره شکل توسعه اشتغال در کشور، این توسعه به نحوی نبوده که کیفیت شغل افت کند زیرا تعداد بیمه شدگان ناشی از روابط کارگری و کارفرمایی در کشور افزایشی بوده و همزمان تعداد نیروی تعدیل شده واحدها نیز در سالی که گذشت، کاهشی بوده است.

در همین حال کارشناسان و صاحبنظران اقتصادی بخشی از آمارهای اشتغال را مربوط به مشاغل غیررسمی و خدماتی می دانند و از ناپایداری آنها سخن می رانند. ناصر چمنی – کارشناس حوزه کار در گفت وگو با گزارشگر آی تی، ضمن انتقاد از رواج شغل های کاذب و ناپایدار در کشور می گوید: معتقدم افزایش مشاغل ناپایدار و غیررسمی، دستفروشی و کار در تاکسی های اینترنتی بهره وری خاصی برای اقتصاد ندارد اما چون این شغل ها بیشتر از شغل های تولیدی جذابیت دارند و زودتر به پول و درآمد می رسند افراد تمایل بیشتری به آنها نشان می دهند.

به گفته وی، افرادی که به جای کارهای تولیدی در مشاغل کاذب و ناپایدار مشغول کار می شوند، به این دلیل است که مزد حداقلی تامین کننده هزینه های زندگی آنها نیست در حالی که دستمزد در ایجاد انگیزه و روحیه کار تولیدی موثر است.

این کارشناس حوزه کار می گوید: زمانی که دستمزد افزایش کافی را نداشته باشد و تکافوی هزینه های زندگی را نکند، بزرگترین ضربه را تولیدکنندگان و سرمایه گذاران می بینند، چون حقوق جذابیت خود را از دست می دهد و نیروی کار دیگر برای پولی که با آن نمی تواند امرار معاش کند، در خط تولید نمی ایستد اما دستمزد باعث می شود که افراد بی دغدغه و با خاطری آسوده و در امنیت شغلی کامل به کار و تولید بپردازند.

بهمن ماه سال گذشته وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی آمادگی خود را برای رفع شبهه منتقدان کاهش نرخ بیکاری اعلام کرده و گفته بود:اگر چه درباره آمارهای اشتغال و کاهش نرخ بیکاری، اظهار نظر آزاد است و هر کسی می تواند نسبت به هر موضوعی خدشه وارد و نظر خود را بیان کند منتها حرفی که می زنیم باید بر اساس مستندات باشد. اساسا ملاک عمل ما، مراکز رسمی هستند. ما اشتغال را به چند روش بررسی می کنیم؛ یکی سامانه رصد، دوم میزان بیمه اجباری و اختیاری که از سوی کارفرمایان و خویش فرمایان صورت می گیرد و سوم آمار مراکز رسمی نظیر مرکز آمار ایران که همه موید این مطلب هستند.

در حال حاضر دغدغه اصلی دولت فراهم سازی بستر ایجاد اشتغال برای جوانان است، بر همین اساس وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ماموریت اصلی خود در سال 1403 را تمرکز بر حوزه اشتغال فارغ التحصیلان قرار داده است. پیش از این نرخ بیکاری فارغ التصیلان در پاییز 1402 به 11.1 درصد رسید، در حالی که نرخ بیکاری فارغ التحصیلان در فصل مشابه سال قبل حدود 12.5 درصد بود که 1.5 درصد کاهش را نشان می دهد.

به گزارش گزارشگر آی تی، به روایت مرکز آمار ایران، اهم شاخص های بازار کار در سال 1402 ثبت نرخ بیکاری به 8.1 درصد، کاهش 1.2 درصدی نرخ بیکاری فارغ التحصیلان، کاهش 0.8 درصدی اشتغال ناقص، کاهش 1.8 درصدی نرخ بیکاری جوانان، کاهش نرخ بیکاری در 25 استان کشور، خالص اشتغال ایجادی 780 هزار نفر و افزایش نرخ مشارکت اقتصادی به 41.3 درصد بوده است.

پایان خبر گزارشگر آی تی

شیرینی کاهش نرخ بیکاری در کشور/ انتقاد از رواج شغل های کاذب و ناپایدار