از دستگاه طیف سنجی جدید تا پلاسماتراپی زخم و صادرات رادیو داروها

رییس سازمان انرژی اتمی در تشریح دستاوردهای پرکاربرد صنعت هسته ای در زندگی مردم و صنایع از خودکفایی در زمینه ایزوتوپ های پایدار گفت و افزود: 50 رادیو دارو اکنون توزیع می شود و حدود 20 رادیو دارو در فاز بالینی قرار دارد.

به گزارش گزارشگر آی تی، محمد اسلامی، رییس سازمان انرژی اتمی و معاون رییس جمهور در گفت و گو با بخش خبری شبکه یک سیما گفت: ما در زمینه ایزوتوپ های پایدار که هر گرم آن چند ده هزار دلار قیمت دارد، خودکفا شدیم.

ماحصل این گفت وگو به شرح زیر است:
مجری: امروز از یک طرح راهبردی در حوزه هسته ای که توسط متخصصان صنعت هسته ای داخلی سازی شده بود، رونمایی شد. دستگاه طیف سنجی که به عنوان ایرانیوم از آن رونمایی شد. البته در روزهای گذشته شاهد این بودیم که طرح های مختلفی در صنعت هسته ای رونمایی شد و توانست نیاز صنعت و مردم را در حوزه های مختلف برطرف کند، نیروگاه ها بودند، در حوزه کشاورزی بود و امروز هم که در یک حوزه راهبردی که بسیار حوزه پیشرفته ای بود، متخصصان ما توانستند صفر تا صد این فناوری را بومی سازی کنند و در اختیار صنعت قرار بدهند.
در همین زمینه برنامه گفت وگوی ویژه خبری امشب را اختصاص داده ایم به بررسی دستاوردهای صنعت هسته ای که در زندگی و صنایع کاربرد ویژه ای دارد. در برنامه امشب میزبان جناب آقای مهندس محمد اسلامی، رییس سازمان انرژی اتمی هستیم.
در روزهای گذشته بسیار پرکاربرد بوده صنعت هسته ای و دستاوردهای متعددی را رونمایی کرده اید، اجازه بدهید در خصوص ایرانیوم صحبت کنیم که بسیار حوزه حساس و راهبردی است.
اسلامی: به لطف الهی این دهه فجر همکاران ما توانستند یک سری از دستاوردهایشان را به نقطه بهره برداری برسانند و یا به نقطه ای برسانند که یک رویدادی باشد که بتواند در حقیقت گام بعدی اش را بردارد. دستگاه ایرانیوم یکی از نکات برجسته اش این است که در صدر اقلام تجهیزاتی است که مطلقا به ما نمی فروشند، قیمت بسیار گزافی هم دارد، در انحصار سه کشور است و حساسیتی هم که دارد و قابلیتی که دارد جز لوازمی است که قابلیت اطمینان فراینده ای در حقیقت ارزیابی و کنترل خطوط تولید هسته ای یا آزمایشگاه هسته ای را به خصوص در حوزه غنی سازی میتواند تقویت کند، ارتقا بدهد و آن را به یک ظرفیت پایدار قابل اطمینان برساند .
مجری: ایران الان یکی از چهار کشوری است که دانش فنی ساخت آن را دارد درست است آقای مهندس؟
اسلامی: بله همینطور است، انحصاری است به فروش نمی رسد و به هر کشوری هم این دستگاه طیف سنج را نمی فروشند، یک کار متعهدانه، دانشمندانه با چهار سال کار طاقت فرسا همکاران ما که معدل سنی شان هم 35 سال است این ها در مجتمع شهید احمدی روشن در نطنز این کار را به صورت یک کار گروهی که همه رشته ها و در حقیقت دپارتمان هایی که در حوزه مهندسی و فناوری و ساخت است با هم به صورت ید واحده تلاش کردند و توانستند به صورت کاملاً خلاقانه این پدیده بسیار استراتژیک را به ثمر برسانند .
مجری: در مورد کاربردش هم توضیح می دهید آقای مهندس ؟
اسلامی: ما در فرایند غنی سازی همواره می خواهیم که غنای محصول را اندازه گیری کنیم، اگر این را در درون خود فرایند نصب کنیم همواره به صورت بر خط مطلع هستیم که الان چه وضعیتی دارد، یا اینکه اگر بخواهیم در آزمایشگاه یک خدمات آزمایشگاهی بدهیم و در خدمات آزمایشگاهی بتوانیم به خصوص هم در ایزوتوپ هایی که دامنه وسیعی دارد و برای آن الان فعالیتمان را شروع کرده ایم، اندازه گیری کنیم ببینیم که در حقیقت چه وضعیتی دارد، آن ایزوتوپ برای آنجا هم کاربرد دارد و نه تنها در صنعت هسته ای بلکه در سایر صنایع به ویژه پتروشیمی ها آنها هم به چنین دستگاه طیف سنجی نیاز دارند که با دقت بالا و به صورت لحظه ای بتواند این را تشخیص بدهد و شما بدانید که در چه موقعیتی هستید.
این دستگاه همچنین می تواند برای کل مواد گازی که در جدول مندلیف است استفاده شود تا آنالیز و پردازش کند. ما کار بزرگی هم به لحاظ سخت افزاری و هم به لحاظ نرم افزاری و هم به لحاظ اینکه می تواند به صورت در جریان و یا به صورت آزمایشگاهی مورد استفاده قرار گیرد.

این دستگاه  قیمت کتابی اش 2 میلیون دلار است، یعنی شما ببینید ما با نرخ رایج حساب کنیم عدد بالای 100 میلیارد تومان قیمت کتابی اش است که به ما نمی فروشند، اما همکاران ما با یک کار تحقیقاتی خلاقانه توانستند با یک کار فشرده یعنی اینکه من می گویم 4 سال عمداً این عدد 4 سال را می گویم که این ثبات قدم و امیدواری و پیوسته کار کردن و امید داشتند که به لطف الهی می توانند به نتیجه برسند این تیم 4 ساله پیوسته کار کردند، حداقل روزی 12 تا 13 ساعت کار می کردند و در حقیقت کارگاه ها و بخش های مختلف که این ها را پشتیبانی کردند از تامین مواد خامش گرفته تا فرآوری ، عمل آوری و توانسته اند مونتاژ کنند.
از نظر سخت افزاری و نرم افزاری بانک اطلاعاتی که باید داشته باشد یک کار بزرگ است و در دسته بندی اقلامی که در صنعت غنی سازی مورد استفاده قرار می گیرد، این به لحاظ راهبردی بودن صدر جدول است. یعنی دیگر آن نقطه انتهایی حساسیت است که به لطف الهی به دست آمد و ما حالا خط تولید این را که بتوانیم تکثیر کنیم و هم برای واحدهای خودمان که نیاز داریم بتوانیم مستقر کنیم و هم سایر صنایعی که نیازمند هستند بتوانیم پشتیبانی کنیم .
مجری: در حوزه های مختلفی که دستاوردهای هسته ای داشتیم و از آن رونمایی شده، یکی از دستاوردهایی که در چند روز گذشته رونمایی شد، یک سامانه پرتودهی بود که در حوزه کشاورزی کاربرد داشت، در سال های گذشته سامانه های پرتو دهی با ظرفیت های مختلف رونمایی شد و یکیشون یک حوزه زیر شاخه داشت که آن را هم متخصصان ما انحصار شکنی کردند.
آقای مهندس هم تولید سامانه های پرتودهی برای محصولات مختلف و ظرفیت های مختلف و هم در کنار آن تعویض چشمه یکی از دستاوردهایی بود که ما در چند ماه گذشته داشتیم همین چند روز پیش هم روز 12 بهمن ماه شما باز هم یک سامانه پرتوده ای کشاورزی رونمایی کردید در بندر عباس در این خصوص توضیح می فرمایید؟
 اسلامی: ببینید محصولات هر کدام یک نوآفتی را با خودش گرفتار دارند که یک راه حل خاص باید برایش در نظر گرفته شود آنکه الان در این گزارش بود بحث پرتوده ای با اشعه گاما بود یک بخشی هم برای مایکروویو بود که مردم عزیز مشاهده کردند ما به شدت نسبت به این موضوع عقب هستیم، یعنی واقعاً از خیلی سال پیش توانسته این کار شروع شود هم بحث امنیت غذایی است هم بحث سلامت جامعه است و هم بحث اقتصاد ملی است.
شما وقتی که پرتودهی می کنید ضایعات سنگینی که الان در محصول هم پیشگیری می کنید و هم جلوگیری از اسراف می کنید و هم جلوگیری از ضایع شدن سرمایه ملی انجام می دهید دیگر خب این موضوع ما با اهتمام ویژه در جهت همان عنوان بردن فناوری هسته ای در زندگی مردم است. ما کل سامانه های مولد پرتو را که متصور بود طراحی کردیم و ساختیم، در یک شبکه دانش بنیان خوب طبیعی است وقتی که ما این کار را انجام می دهیم بایستی با سازمان های مرتبط هم این تعاملاتمان پیوسته وجود داشته باشد که این را بتوانیم خیلی زود هنگام ببریم و عملیاتی کنیم.
در این فرایند ما نیاز به این مشارکت و این تعاملات داشتیم و داریم آن چیزی را که در این مقطع زمانی الان هست این است که این ها را ما بتوانیم مستقر کنیم و مردم و فعالان مربوطه بیایند استفاده کنند. وزارت جهاد کشاورزی اولویت هایی دارد، وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی اولویت هایی دارد ما هر دوتا را داریم موازی کار می کنیم. در بحث پرتودهی در این شرایط امروز در مطالعات مان در 12 قطب کشور طراحی کردیم الان جاها را تقریباً می شود گفت نهایی کردیم و شناسایی کردیم.
مجری: دوتا هم فکر می کنم افتتاح شده.
اسلامی: یکی دوتا افتتاح شده الان در برنامه ما اردبیل است، اصفهان است، در حقیقت خوزستان است، در اهواز که فضاهایش پیش بینی و تهیه شده الان در حال فعالیت هستیم که بتوانیم دستگاه را ببریم نصب کنیم آن در حقیقت دستگاه اشعه که کبالت 60 است برای اشعه گاما خیلی مهم بود که ما در حقیقت یک سرمایه گذاری قابل ملاحظه کردیم این را خریده ایم و آورده ایم و در فرایندهای کنونی مان برای تولید کبالت 60 بایستی سرمایه گذاری کنیم، جز برنامه های راهبردی ما است این را تهیه کرده ایم و آورده ایم.
خوب می دانید وقتی که یک منبع رادیو اکتیو می آید همین طوری که است در هر جایی که نگهداری می شود خود به خود اکتیویته اش را از دست می دهد، این است که ما الان داریم با سرعت فوق العاده مطمین، اینکه می گویم فوق العاده مطمین الزاماً صحیح نیست، یعنی طوری که در آن تاخیرات اجتناب ناپذیر نیفتد و ما بتوانیم سریع تر این را نصب کنیم و بررسی کنیم و در مدار قرار بگیرد.
این بخشی است که الان دارد انجام می شود و من امیدوارم این دو تا سه تا ایستگاهی که داریم الان کار می کنیم ان شاالله بتوانیم حداقل یکی را تا قبل از پایان سال افتتاح کنیم و آن اولویت هایی که وزارت جهاد دارد که فعلاً اولویت فوریش سیب زمینی است، ما بتوانیم این را انجام بدهیم و به مردم یک خدمت خیلی ارزشمند و ماندگار است.
اما آن چیزی که در بندرعباس اتفاق افتاد یک آفتی است به اسم سوسک کله خرطومی تنه خار که این الان آفتی است که به جان نخلستان ها افتاده و به شدت این الان دارد پیشروی می کند و آفت کش های رایج همه فرمول هایی هم که به کار برده اند موثر واقع نشده، 5 ماه پیش این را وزارت جهاد به شرکت توسعه کاربردی پرتوها ارجاع داده و بچه های ما رفتند و مطالعه  و بررسی کردند، خلاقانه یک سامانه ای را طراحی کردند که این سامانه پرتودهی مایکروویو است.
این می رود دور تنه درخت خرما و پرتویی را که می دهد آن در حقیقت آن حشره را از بین می برد و جلوگیری می کند از اینکه بیشتر نفوذ کند و تخریب کند، چون این باعث می شود که تهی می شود و نخلستان ها دارد این آسیب را به شدت تهدید می کند. خوشبختانه این جواب داده به لطف الهی و ما در روز 12 بهمن به دست وزیر محترم جهاد کشاورزی این را رونمایی کردیم.
این هم شما ببینید تحقیقات نتیجه گرا چرخه نوآوری که این فرایند به آن مجهز است می تواند مسیله را دریافت کند، تجزیه و تحلیل کند برود کار آزمایشگاهی را انجام بدهد، تبدیل کند به یک سامانه سامانه که برای عملیات استفاده شود. ما امیدواریم که در بندرعباس هرچه سریع تر استفاده از این دستگاه را جهاد کشاورزی آغاز کند، با جواب هایی که ما از آن دریافت می کنیم بتوانیم این دستگاه را تکثیر کنیم و در اختیار کل نقاط کشور که با این آفت مواجه هستند قرار بدهیم.
نکته دیگری بود که برای نخلستان ها که آفت زنجره بود که در بیشتر استان کرمان بود که متفاوت با این آفت بود، آن را هم با پلاسما همکاران ما کار کردند و هم راه حل های دیگر را دارند دنبال می کنند.
پس پرتودهی برای بخش کشاورزی انواع دارد که الان اشعه گاما مایکروویو و پلاسما که ما هر سه تا را کار کردیم و امیدواریم که انشاالله در این مسیر بتوانیم این ها را با یک زمان بندی های فشرده تر با همکاری دستگاه های ذی ربط و ذی مدخل در این امور به نتیجه برسانیم .
مجری: و تنها یکی از نمونه های کاربرد صنعت هسته ای در کشاورزی است که بتواند کمک کند اما یکی از بحث ها و یکی از حوزه های که می خواهیم بهش وارد شویم حوزه پزشکی است، ابتدای امسال بود که شما وعده دادید در حوزه پلاسما کارهای بزرگی قرار است انجام شود و در چند ماه گذشته شاهد افتتاح دو مرکز درمان زخم دیابت با استفاده از پلاسما در این زمینه هم توضیح می فرمایید که در حوزه پلاسما چه اهدافی داریم؟
 اسلامی: ببینید ما بحث پلاسماتراپی را به خصوص برای زخم های بدخیم و به ویژه برای بیماران دیابتی که می رود تا قطع ، به یاری حق تعالی بتوانیم 50 مرکز سال آینده یعنی در پنجاهمین سال تاسیس سازمان انرژی اتمی اراده کردیم که 50 تا کلینیک زخم را ما راه اندازی کنیم، دو تا راه اندازی شد، یکی در ورامین و یکی در کرج ،کرج فعال است ورامین متاسفانه با یک ناهماهنگی مواجه شد وقفه افتاده که متوقف شده.
امیدواریم ان شاالله موانع و ناهماهنگی هایش برطرف بشود و بتوانیم ادامه بدهیم و داریم آماده سازی می کنیم و مذاکرات هم صورت گرفته که با وزارت بهداشت بتوانیم با فرایندی که برای گواهینامه اخلاق است بتوانیم فرایند گسترش این را دنبال کنیم که این بخش اول بوده در سلامت، بخش دوم بحث پلاسماتراپی برای بحث سرطان است که الان در مرکز تحقیقات سرطان در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی توسط پروفسور اکبری استفاده می شود.
الحمدلله نتایج بالینی خیلی خوبی هم داشته این را هم با وزارت بهداشت مذاکره کردیم که به مرکز تحقیقات سرطان داخل کشور که تعداد قابل ملاحظه ای هم برای زخم وجود دارد و هم برای این، ان شاالله بتوانیم این را تسری بدهیم و هرچه بهتر و روان تر و ساده تر بیماران عزیزی که مبتلا هستند بتوانند استفاده کنند.
این هم در حال پیشروی هستیم و نتایج خوبی هم تا حالا درمان هایی که شده گرفته، من فکر می کردم که گزارشی هم تهیه کردید از مصاحبه ای که با بیمارانی که دارای زخم بودند و معالجه شده بودند و چقدر دعاگو بودند و من خدا را شاکرم و همکارانمان، همه با هم که توانستیم به صورت کاملا سریع و ملموس خدمتی را که نتیجه فناوری هسته ای است را تقدیم مردم عزیز کنیم.
مجری: از پلاسما در حوزه های تصفیه آب و شیرآبه ها هم استفاده کردید درست است؟
اسلامی: بله تقریباً هر شیرآبه ای که در کشور بود، آوردیم تحلیل کردیم با پلاسما به یک آب سالم و گوارا تبدیلش کرده و خود به خود این نتایج آزمایشگاهی ما است، روی پساب های صنعتی هم همین طور فکر می کنم.

الان ما دو قرارداد در حال مذاکره داریم که به زودی این ها به یاری خدا اجرایی می شود، یکی برای شیرابه یکی از کلان شهرها است و یکی هم برای پساب صنعتی شهرک صنعتی بزرگ است که هر دوتایشان مشکلات شدید زیست محیطی دارند،  این دو را که اجرا کنیم دیگر این فناوری تقدیم به فعالان این حوزه است که بیایند و در فرآیند خودشان این بخش پلاسمایی را هم در نظر بگیرند که ما بتوانیم این را خیلی روان تر و سریع تر تکثیر کنیم و در کشور در اختیار مردم مرتبط با این فعالیت قرار بدهیم.
مجری: پیش از اینکه به بحث نیروگاه ها و بحث رآکتور که دیروز مرحله اول بتن ریزی آن در اصفهان انجام شد بپردازیم، به بحث رادیو دارو هم کوتاه بپردازیم، رادیو داروهای مختلف سال گذشته رونمایی شد و در جهت رفع نیاز مردم بود از مس 64 بگیریم، لوتیشیوم یا مثل 64 پی اس ای ام که حوزه های مختلف کاربرد داشت تا رادیونکلوییدی که حتی رونمایی کردید که در حوزه صنعتی آن هم کاربرد داشت، در زمینه برنامه ای که در رادیو دارو داریم، گسترشی که داریم و کار روی رادیوداروهایی که اصلاً نمی توانیم وارد کشور کنیم مثل همان مس 64 پی اس ای ام که نمی توانستیم وارد کنیم و الان در اختیار مردم قرار دادیم.
اسلامی: رادیو داروها به صورت پیوسته تحقیقاتش تداوم دارد، یعنی حتی رادیو داروهایی که الان تولیدی است  ما تحقیقاتش را برای بهبود و افزایش وضعیت کیفی اش در دستور کار داریم، قبلا عرض کرده بودم که روی رادیو دارو تلاش همکارانمان این است که در بخش تشخیصی، دقت را افزایش دهند و در بخش رادیو داروهای درمانی اثربخشی را افزایش بدهند.
این دو مولفه مهم هدف کمی و کیفی دارد، الان 50 رادیو دارو که توزیع می شود، سالی یک میلیون نفر از این ها در بخش های تشخیصی و درمانی دارند در کشور استفاده می کنند، گام تکمیلی که بوده پروژه هایی که در تحقیقات بوده، الان حدود تقریباً 20 تا رادیو دارو در فاز بالینی در مراحل مختلف قرار دارد.
این خودش یک تحول عظیم است یعنی 40 درصد وضع موجود افزایش تنوع رادیو دارو داریم. این نکته دوم است و نکته سوم این است که ما به یاری خداوند سال آینده با حضور ریاست محترم جمهوری و برنامه ای که انشاالله تدوین خواهیم کرد، بزرگترین مرکز رادیو دارویی کشور که در این منطقه از جهان بی نظیر است را افتتاح خواهیم کرد.
مجری: به مناسبت روز ملی فناوری هسته ای؟
اسلامی: نه به آن تاریخ نمی رسیم دیرتر می شود، امیدوارم که خیلی به آخر سال نزدیک نشود و زودتر بتوانیم آن را راه اندازی کنیم و این ظرفیت بزرگی را که 5 تا 7 برابر وضع موجود است بتوانیم بهره برداری اش را آغاز کنیم و از این طریق فعالیت خودمان را گسترش دهیم.
مجری: آن مرکز هم به جای خودش بسیار گسترده است.
اسلامی: به جای خودش شما باید برایش گزارش خاص تهیه کنید.
مجری: بله خیلی هم برای مردم ان شاالله غرور آفرین خواهد بود. آقای مهندس در خصوص نیروگاه اتمی ایران هرمز توضیح می فرمایید. فکر می کنم از نیروگاه های بزرگ باشد.
اسلامی: بله بحث 20 هزار مگاوات را، اولین بار آبان ماه سال 1386 مقام معظم رهبری تاکید فرمودند، ایشان مکرر هم به بحث توجه به انرژی های جایگزین سوخت های فسیلی تاکید داشتند. ما باید برای این امر ساز و کاری را ایجاد می کردیم اولاً که ما در سند راهبردی به این موضوع پرداختیم و این 20 هزار مگاوات را که البته با یک فاصله ای در بازنگری عدد 20 هزار مگاوات را هدف گذاری کردیم، پس این تکلیف برنامه ای، بعد در قانون بودجه هم این را در تبصره 15 دیدیم که در 1403 می شود تبصره 7 و در ادامه شورای عالی انرژی هم با حضور آقای رییس جمهور مصوبه ای است در بند 16 که برای 20 هزار مگاوات مورد تاکید و به سازمان انرژی اتمی تکلیف شده که ما این را از لحاظ ساز و کار قانونی و موضوع ابلاغ تکلیفی تمهید کردیم، برای این شرکت ها ایجاد شده ، اراضی شناسایی شده و عملیات های پروژه های 20 هزار مگاوات هر کدام در یک مرحله ای است.
فعالیت های نیروگاهی به صورت عادی بین المللی 5 رویداد دارد، رویداد اول آغاز عملیات تجهیز سایت و مطالعات تفصیلی است، رویداد دوم آغاز عملیات بتن ریزی است که به آن می گویند اولین بتن، رویداد دوم در حقیقت فرایندی است که تجهیزات را نصب کردند و سوخت گذاری صورت می گیرد که می شود سوم و چهارم می شود بحرانی کردن و آغاز تولید برق و تغذیه شبکه برق و رویداد پنجم می شود ازکاراندازی که بعد از 60 -70 سال نیروگاه را از کاراندازی می کنند. ما الان در ایران هرمز که سیریک است برای این 4 رآکتور، در رویداد اول بودیم، باید گمانه زنی های عمیق صورت بگیرد، مطالعات ژیوتکنیک، مطالعات زلزله، شرایط محیطی که بشود بر اساس مشخصات دقیق منطقه اجرای طرح، طراحی ابنیه های آن جا و به خصوص طراحی رآکتور را بتوان کار محاسباتی و الزامات ایمنی و استانداردی که دارد بتواند تطبیق بدهند.
پس ما در این مرحله هستیم برای ایران هرمز، برای مکران هم تقریباً نسبت به این فاز در همین مرحله هستیم که آن هم به زودی وارد فاز رویداد اول خواهیم شد و نیروگاه کارون را که در دارخویین است که ما رویداد اولش را پشت سر گذاشتیم و انشاالله در خرداد ماه سال آینده رویداد دوم آن را عملیات بتن ریزی اش را آغاز خواهیم کرد.
بنابراین این فرایندی است که مکان ها شناسایی شده، شرکت ها تاسیس شدند، سیستم ها انتخاب شده و حرکت ها و فعالیت ها این پنج مرحله را یکی پس از دیگری انشالله طبق زمانبندی طی خواهند کرد.
مجری: نیروگاه اتمی بوشهر 2 و 3 هم کارش دارد پیش می رود؟
اسلامی: 2 و 3 هم کاملاً فعال دارد پیش می رود واحد یک ما که در مدار است، یک عده ابهام ایجاد می کنند می گویند اصلاً کو؟ شما صد سال است می گویید اتمی، اتمی اصلا شما هنوز یک نیروگاه هم ندارید، نیروگاه اتمی شماره یک دهمین سال فعالیتش را پشت سر گذاشت و 62 میلیارد کیلووات ساعت تا الان برق به شبکه تزریق کرده یک برق پادار و با کیفیت که با فرکانس 50 هرتز شبکه برق جنوب کشور را پشتیبانی می کند ، واحدهای 2 و 3 هم کاملا فعال هستند.
نکته مهم تر این نیروگاه ها این است که واحد شماره 2 ساختمان رآکتور در حال ساخت است و دارد پیشرفت می کند، تراز بالا را الان دارند بتن ریزی می کنند اما واحد 3 را ما انشاالله در هفته های آینده رویداد دومش را خواهیم داشت که اولین بتن ریزی آن آغاز خواهد شد.
یعنی این ها به صورت زنجیره ای در حال پیشرفت هستند، البته واحد 2 و 3 تجهیزاتش هم در کارخانجات مختلف در حال ساخت است هم در ایران سفارشاتش در حال ساخت است و هم در خارج از کشور .
مجری: یک نکته که باید به آن توجه کنیم در کنار تکمیل روند ساخت نیروگاه هایی که الان شما فرمودید دارد ساخته می شود، ما داریم به تربیت نیروی انسانی که قرار است آنجا هم کار کند می پردازیم. امسال چند ماه گذشته بود که شما از یک شبیه ساز مدیریت نیروگاه رونمایی کردید و دارید نیروی انسانی متخصص و نخبه را تربیت می کنید، در زمینه توجه به تربیت نیروی انسانی هم توضیح می فرمایید.
اسلامی: سوال خیلی مهمی است، دراین افق برنامه سازمان ما به لحاظ اندازه دستکم 5 برابر خواهد شد ، بنابراین ما نیاز مبرممان این است که نیروی انسانی خودمان را پرورش دهیم، آماده سازی کنیم به خصوص در پروژه های نیروگاهی، نیروی انسانی تا آموزش های تخصصی ندیده باشد و در یک نیروگاه کارآموزی نکرده باشد نمی تواند صلاحیت کسب کند که بتواند برود در نیروگاه اتمی مشغول شود، این کار خودش حداقل 4 سال کار است. بنابراین ما در گام اول مرکز آموزشی پژوهشی بین الملل را که در اصفهان با ظرفیتی که ما داریم، مردم عزیز مستحضر هستند، ما در اصفهان سه رآکتور تحقیقاتی داریم که رآکتور پژوهشی است و یک مرکز با ظرفیت قابل است، ما این مرکز را ماموریت دادیم که تبدیل شود به مرکز آموزش مهارت های علوم و فنون هسته ای و این مرکز بیاید نقش ایفا کند با مشارکت شرکت های خانواده سازمان و مراکز علمی آموزشی کشور، ما بتوانیم تربیت نیروی انسانی صنعت هسته ای را در این فرایند انجام بدهیم، این گام اول است و در کنار آن برنامه ریزی برای جذب نیرو است که هم با توجه به بخش های فعالیت هایی که باید از طریق مجاری قانونی هماهنگی کنیم و جذب نیرو را دنبال کنیم.
همزمان بتوانیم بورسیه کنیم که ما بورسیه را امسال در دفترچه کنکور از 10 دانشگاه، 10 رشته 100 نفر را برای کارشناسی بورسیه اعلام کردیم و الان 500 نفر را برای آزمون کارشناسی ارشد که در پیش رو است برنامه ریزی کردیم و نکته مهم تر این که دبیرستان انرژی اتمی مشهور است و خیلی از بچه های المپیادی و نخبه فارغ التحصیل دبیرستان انرژی اتمی هستند ما این مدارسمان را گسترش دادیم.
در دولت سیزدهم ما از 7 مدرسه الان به 13 مدرسه رسیدیم و این را به 21 مدرسه افزایش خواهیم داد، آمدیم دبستان که بتوانیم واقعاً برنامه ریزی برای تامین و تربیت نیروی انسانی مان را انجام بدهیم و از همه مهم تر تعامل با دانشگاه ها است که با پروژه هایی که به آنها واگذار می کنیم و پشتیبانی که می کنیم بتوانیم برای تعلیم و تربیت و جذب نیروی انسانی از این طرق گوناگون یک ظرفیت پایداری را ایجاد کنیم که نیروی مورد نیاز خودمان را به هنگام در اختیار داشته باشیم، روی بحث شبیه ساز که فرمودید، بله یکی از نکات مهم قابلیت های سخت افزاری و نرم افزاری است که در نیروگاه ها مورد نیاز است.
الان اولین شبیه سازهایی را که سازمان تولید کرده به همه دانشکده های هسته ای در دانشگاه ها هدیه کردیم و الان به ترتیب داریم این ها را یکی از پس از دیگری ارتقا می دهیم که می شود گفت مهم ترینش را در خود پژوهشگاه ها نصب کردیم که آخرین دستاورد بود که شما هم از آن گزارش تهیه کردید و همزمان با همین که برای پژوهشگاه نصب شده یک شبیه ساز برای اتاق کنترل نیروگاه بوشهر تمام ایرانی همکاران ما ساختند و ماه گذشته در نیروگاه بوشهر در مدار قرار گرفت که هم برای مرکز آموزش است و هم یک اتاق کنترل واقعی است برای نیروگاه اتمی.
این شبیه سازها مهمترین ابزار هستند برای آموزش که در دانشگاه ها به آنها به شدت به خصوص بچه هایی که رشته مهندسی هسته ای و رآکتور می خوانند چه فیزیک پایه باشند و چه مهندسی پایه باشند نیاز مبرم به این شبیه ساز است که الحمدلله این کار به یک صنعت تبدیل شده است و شرکت طراحی مهندسی دانش بنیانی که این کار را در سازمان انجام می دهد یکی از شرکت های فاخر است با جمعیت کوچک نخبه جوان، پرانگیزه و علاقه مندی که به حمدالله این خدمت را دارند می دهند و ما این رسالت را داریم که دانشگاه ها را تجهیز کنیم که بتوانند نیروی حرفه ای و با مهارت و با دانش تربیت کنند.
مجری: یکی از طرح هایی که روز گذشته در اصفهان کارش انجام شد آغاز بتن ریزی رآکتور تحقیقاتی اصفهان بود و افتتاح خط تولید نیمه صنعتی هگزا فلوراید تلوریوم که ماده اولیه رادیو دارو است و خود شما هم فرمودید، ید است، در این خصوص هم توضیح می فرمایید؟ ابتدا به رآکتور بپردازیم.
اسلامی: این رآکتور هم باز رویداد دوم بود، رویداد اول سال گذشته بود که ما زمین را انتخاب کردیم، اعلام کردیم این رویداد، آماده سازی سایت، تکمیل مطالعات تفصیلی و مهیا کردن زیرساخت ها که بتواند برای ساخت رآکتور اقدام بشود که به حمدالله انجام شد، خاکبرداری صورت گرفت، به تراز منفی که برای فونداسیون است رسیده بود و کارگاه های تجهیز شده که ما رویداد دوممان را روز گذشته در اصفهان با آغاز عملیات بتن ریزی که کار بسیار سنگینی هم بود آغاز کردیم.
رآکتور اصفهان رآکتور 10 مگاواتی استخری تحقیقاتی در حقیقت در ادامه رآکتور تهران است، رآکتور تهران سال 1343 عملیات ساخت آن آغاز شده، سال 46 به بهره برداری رسیده و ما باید یک رآکتور جایگزین می داشتیم، ما با توجه به مطالعات انجام شده که چرخه سوختمان و فرایندهای تست و ارزیابی سوخت ما در اصفهان است، باید این رآکتور را آن جا جانمایی می کردیم، بر اساس الزامات فنی و کارکردی است که آن زنجیره ما را تکمیل کند، هم کنار آن مرکز آموزشی علوم و فنون هسته ای قرار می گیرد و هم در کنار آن چرخه سوخت است که بتواند فرایندهای آزمون را با استفاده از رآکتور انجام بدهد. از همه مهم تر این است که این رآکتور راکتوری است که یکی از اساس های تولید رادیو دارو خواهد شد که در امتداد رآکتور تهران بتواند برای تولید انواع و اقسام رادیو ایزوتوپ ها بتواند خدمت کند و هم کمک کند، پشتیبانی و تحقیقات علمی را و هم به تولید رادیو ایزوتوپ های مورد نیاز اعم از بخش پزشکی و صنعتی کمک کند و هم بتواند در راستای آزمون هایی که برای پرتودهی سوخت است مورد استفاده قرار بگیرد.
مجری: خط تولید نیمه صنعتی هگزا فلوراید تلوریم را هم افتتاح کردید و اهمیت آن این است که دیگر چرخه دارد صنعتی می شود یعنی از ماده ای که ما می آمدیم تولید رادیو دارو می کردیم آزمایشگاهی بود وارد نیمه صنعتی و بعد صنعتی داریم می شویم.
اسلامی: این فوق العاده مهم است اگر که ما صحبت از اقتصاد دانش بنیان می کنیم، اقتصاد دانش بنیان مهمترین مشخصه و دنیایی که در اقتصاد جهان الان دارد ایزوتوپ های پایدار هستند که هر گرم آن چند ده هزار دلار قیمت دارد و ما وارد این عرصه شدیم، گام اول ما این بوده که اولاً ما در رادیو داروها خودکفا بشویم، وابستگی نداشته باشیم و به ویژه اولویت هایی را که مردم بیشتر به آن نیاز دارند را در دستور کار قرار دادیم.
ما سال گذشته تلوریم را شروع کردیم، برنامه تلوریم باید ما گاز هگزا فلوراید تلوریم را باید تولید می کردیم یه کار آزمایشگاهی و تحقیقاتی انجام شده بود این را تبدیل کردیم در سایت هسته ای اصفهان به یک خط نیمه صنعتی تولیدی که کل نیاز سال ما را همین خط پایلوت نیمه صنعتی برای کل کشور پاسخگو است.
اگر بیشتر بخواهیم نیازمان را گسترش بدهیم عین همین را می توانیم تکرار کنیم، یعنی ما نیاز نداشتیم یک خط صنعتی گران قیمت پرهزینه ایجاد کنیم، توانستیم با همین فعالیت که می شود گفت 6 ماه حداکثر زمانی بوده که صرف شده، کیفیت خط و گزارش خط را شما پخش کردید، مردم عزیز مشاهده کردند ما وقتی بتوانیم این را تولید کنیم این خوراک اصلی تولید ید 131 است که ید 131 برای تشخیص و درمان تیرویید است و سرطان تیرویید که فوق العاده متاسفانه فراوان شده و ما نیاز داشتیم بتوانیم این را هرچه سریع تر تولید کنیم و خدمت مردم عزیز ایران عرضه کنیم.
مجری: در حوزه هگزا فلوراید که خط نیمه صنعتی اش افتتاح شد، فرمودید که اگر بخواهیم توسعه بدهیم می توانیم بیشتر تولید کنیم، این بیشتر تولید کنیم یعنی برای بازارهای صادراتی؟ و دوم این که ما الان بازارهای صادراتی رادیوداروهایمان فعال هستند، کار می کند و در جهت توسعه آنها پیش می رویم ؟
اسلامی: تا قبل از کرونا و گسترش تحریم، سازمان انرژی اتمی به 9 کشور صادرات داشت و این صادرات همچنان به صورت یک ظرفیت بالقوه وجود دارد اما آن بخشش بالفعل است که شبکه پروازی مهیا است و حمل و نقل آن قابل انجام است چون نیمه عمر رادیو داروها کوتاه است، باید بلافاصله به محل مصرف برسد، هر چقدر این مسیله حمل و نقل حل شده، این بازار دوباره فعال شده و ما این ها را داریم ارسال می کنیم.
اگر بتوانیم فایق بیاییم بر این بحث مانع شبکه پروازی که متاسفانه به دلیل تحریم جابجا نمی کنند، این هم از همان حقایق ناب روزگار ما است که شعار می دهند برای جان انسان ها و حقوق بشر اما همه تحریم هایشان نوک پیکانش به سمت مردم و جامعه و بخش سلامت است و ما الان این را در این مسیر داریم پیگیری می کنیم و به محض این که حل شود تعداد کشورهایی که می توانیم به آنها رادیو دارو ارسال کنیم اضافه تر می شود.
پایان خبر گزارشگر آی تی

از دستگاه طیف سنجی جدید تا پلاسماتراپی زخم و صادرات رادیو داروها