تاریخچه روستای کندوان

در میان جاذبه های بی نظیر ایران روستای کندوان تبریز نگینی درخشان است که با معماری صخره ای منحصر به فرد خود هر ساله گردشگران بسیاری را از سراسر دنیا به سوی خود می کشاند. این روستای تاریخی که در دل صخره های کله قندی کوه سهند جای گرفته نه تنها یک شگفتی زمین شناسی است بلکه نمونه ای زنده از همزیستی انسان و طبیعت در طول هزاران سال به شمار می رود.

برخلاف دیگر روستاهای صخره ای مشهور جهان نظیر کاپادوکیه در ترکیه یا داکوتا در آمریکا که امروزه خالی از سکنه هستند کندوان همچنان پویا و زنده است و زندگی روستایی در آن جریان دارد. قدمت سکونت در این منطقه به روایت های مختلف به سه تا هفت هزار سال پیش بازمی گردد و همین امر بر اهمیت تاریخی آن می افزاید. آشنایی با پیشینه این روستای عجیب نحوه شکل گیری خانه های صخره ای آن که به «کران» معروفند و سبک زندگی مردمانش تجربه ای عمیق از فرهنگ و تمدن آذربایجان را پیش روی شما قرار می دهد.

اگر به دنبال مقصدی متفاوت هستید که ترکیبی از شگفتی های طبیعی و میراث کهن انسانی را ارائه دهد کندوان انتخابی ایده آل است. این نوشتار شما را با ابعاد گوناگون این روستای شگفت انگیز آشنا کرده و راهنمایی جامع برای بازدید از آن ارائه می دهد تا سفری به یادماندنی به یکی از خاص ترین نقاط ایران را تجربه کنید.

تاریخچه روستای کندوان

قدمت روستای کندوان به روایت های تاریخی مختلفی بازمی گردد که برخی آن را تا هفت هزار سال و برخی دیگر تا سه هزار سال تخمین می زنند اما شواهد موجود حاکی از پیشینه ای بسیار کهن در این منطقه است. یکی از روایت های معتبر در مورد شکل گیری سکونتگاه فعلی کندوان به قرن هفتم هجری قمری و حمله مغول ها به ایران مربوط می شود. بر اساس این روایت ساکنان روستایی در نزدیکی کندوان به نام «حیله ور» که برای در امان ماندن از هجوم مهاجمان به دنبال مکانی امن بودند به دشتی در مقابل کندوان امروزی پناه بردند. این مردم پس از مدتی با مشاهده صخره های آتشفشانی منطقه که فرمی منحصر به فرد داشتند شروع به کندن و حفاری درون آن ها کردند تا پناهگاه هایی مستحکم و طبیعی برای خود بسازند. این پناهگاه های اولیه به تدریج به خانه های مسکونی تبدیل شدند و هسته اولیه روستای صخره ای کندوان را شکل دادند.

شکل گیری صخره های مخروطی شکل و کله قندی کندوان نیز خود داستانی از فعل و انفعالات طبیعی در طول هزاران سال است. این توده ها و گدازه های آتشفشانی که حاصل فوران های کوه سهند در دوره های زمین شناسی بسیار دور هستند تحت تأثیر عوامل فرسایشی مانند باد برف و باران به مرور زمان شکل گرفته و فرم های کران مانندی به خود گرفته اند. این فرآیند طبیعی بستر فیزیکی لازم را برای ایجاد معماری صخره ای فراهم کرده است. انتخاب این صخره ها برای سکونت علاوه بر امنیت در برابر مهاجمان مزایای دیگری نیز داشته است؛ از جمله عایق بودن طبیعی در برابر سرما و گرما که زندگی را در شرایط اقلیمی کوهستانی منطقه تسهیل می کرده است. بنابراین تاریخچه کندوان آمیزه ای از پدیده های زمین شناسی و سازگاری هوشمندانه انسان با محیط طبیعی برای بقا و ایجاد تمدن است.

وجه تسمیه نام کندوان

نام روستای کندوان ارتباط مستقیمی با معماری خاص و شگفت انگیز آن دارد. واژه «کندوان» از «کندو» گرفته شده است. خانه های صخره ای این روستا که در دل توده های آتشفشانی مخروطی شکل حفاری شده اند شباهت زیادی به کندوهای عسل دارند. این خانه ها اغلب دارای ورودی های کوچک و فضاهای داخلی هستند که یادآور ساختار سلولی کندوهاست. به همین دلیل مردم منطقه و بازدیدکنندگان به این خانه ها و در نتیجه به کل روستا نام «کندوان» را اطلاق کرده اند که به معنای مکانی با خانه های شبیه کندو است.

برخی منابع نیز به نام قدیمی تر «کندجان» اشاره می کنند که به معنای «محلی برای حفظ جان» یا «پناهگاه جان» بوده است. این نام نیز با تاریخچه شکل گیری روستا و پناه گرفتن مردم در دل صخره ها برای در امان ماندن از خطرات (مانند حمله مغول ها) همخوانی دارد. در واقع این صخره های مستحکم به عنوان جان پناهی طبیعی عمل می کرده اند. با گذشت زمان نام «کندجان» به «کندوان» تغییر یافته است اما هر دو نام ریشه در ویژگی های فیزیکی و تاریخی این سکونتگاه منحصر به فرد دارند. انتخاب نام کندوان به دلیل شباهت خانه ها به کندوی عسل نه تنها توصیف کننده معماری است بلکه با یکی از محصولات اصلی و سوغات معروف روستا یعنی عسل طبیعی کوهستان نیز ارتباط معنایی زیبایی برقرار می کند و هویت کاملی به این روستای صخره ای می بخشد.

موقعیت جغرافیایی روستای کندوان

روستای کندوان در استان آذربایجان شرقی در شمال غرب ایران واقع شده است. این روستا جزئی از شهرستان اسکو به شمار می رود و در بخش مرکزی این شهرستان در دهستان سهند قرار دارد. کندوان در دامنه شمال غربی کوهستان سهند جای گرفته است؛ کوهستانی آتشفشانی که نقش مهمی در شکل گیری عوارض طبیعی منطقه از جمله صخره های کندوان ایفا کرده است. موقعیت کوهستانی کندوان باعث شده تا این روستا در ارتفاع بالایی نسبت به سطح دریا قرار گیرد؛ ارتفاع آن حدود ۲۲۰۰ متر است که بر آب و هوای آن تأثیر مستقیمی دارد.

فاصله کندوان تا شهر اسکو حدود ۱۸ کیلومتر است و این روستا در فاصله نسبتاً کمی (حدود ۵۰ کیلومتر) از شهر تبریز مرکز استان آذربایجان شرقی قرار دارد. این نزدیکی به تبریز دسترسی به روستا را برای گردشگران داخلی و خارجی آسان کرده است. روستاهای دیگری نیز در همسایگی کندوان قرار دارند که از جمله آن ها می توان به روستاهای عنصرود آمقان و کهنمو اشاره کرد. قرارگیری در منطقه کوهستانی سهند علاوه بر ایجاد معماری صخره ای خاص منجر به وجود مراتع سرسبز چشمه های پرآب و طبیعتی بکر در اطراف روستا شده که بر جذابیت های طبیعی آن می افزاید. این موقعیت جغرافیایی خاص کندوان را به مقصدی محبوب برای طبیعت گردان و علاقه مندان به تاریخ و معماری تبدیل کرده است.

مسیر دسترسی به روستای کندوان

دسترسی به روستای تاریخی و صخره ای کندوان نسبتاً آسان است به خصوص اگر مبدأ سفر شما شهر تبریز باشد. معمول ترین مسیر برای رسیدن به کندوان از طریق شهرستان اسکو می گذرد. پس از رسیدن به تبریز باید به سمت جنوب غربی حرکت کرده و وارد جاده تبریز-اسکو شوید. فاصله تبریز تا اسکو حدود ۳۰ کیلومتر است و این مسیر معمولاً با خودرو حدود ۳۰ تا ۴۰ دقیقه طول می کشد.

بعد از رسیدن به شهر اسکو مسیر خود را به سمت جنوب ادامه می دهید. جاده از اسکو به سمت کندوان مسیری کوهستانی و زیباست که از میان روستاهای منطقه می گذرد. شما از شهرهایی مانند اسفنجان و روستاهایی همچون کهنمو عبور خواهید کرد تا پس از طی حدود ۱۸ کیلومتر از اسکو به روستای شگفت انگیز کندوان برسید. کل فاصله تبریز تا کندوان حدود ۵۰ کیلومتر است و با توجه به شرایط جاده و ترافیک پیمودن این مسیر با خودرو شخصی یا تاکسی حدود یک ساعت زمان می برد.

برای کسانی که بدون خودرو شخصی سفر می کنند امکان استفاده از تاکسی های برون شهری از تبریز (به ویژه از پایانه های مسافربری یا ایستگاه راه آهن) به مقصد کندوان وجود دارد. همچنین می توان ابتدا با وسایل حمل ونقل عمومی به اسکو رفت و از آنجا با تاکسی های محلی یا دربست به سمت کندوان حرکت کرد. مسیر دسترسی به روستا آسفالته است اما در فصول سرد سال و هنگام بارش برف ممکن است نیاز به زنجیر چرخ باشد بنابراین بهتر است قبل از سفر از وضعیت آب و هوا و راه ها اطلاع کسب کنید.

آب و هوای روستای کندوان

با توجه به موقعیت کوهستانی روستای کندوان در دامنه کوه سهند و ارتفاع حدود ۲۲۰۰ متری آن از سطح دریا این روستا دارای آب و هوایی سرد و کوهستانی است. تابستان ها در کندوان معمولاً بسیار دلپذیر و خنک است؛ هوای مطبوع و نسیم ملایم کوهستانی در این فصل آن را به مقصدی ایده آل برای فرار از گرمای شهرهای دیگر تبدیل می کند. طبیعت سرسبز اطراف در تابستان جلوه ای خاص به روستا می بخشد.

اما در نیمه دوم سال به ویژه در فصول پاییز و زمستان آب و هوای کندوان به شدت سرد می شود. بارش برف در این منطقه فراوان است و یخبندان بخش قابل توجهی از سال را شامل می شود. بر اساس برخی آمارها کندوان حدود ۱۸۰ روز از سال را در شرایط یخبندان سپری می کند. سرمای شدید و پوشیده شدن روستا از برف هرچند مناظر زیبایی خلق می کند اما تردد و بازدید را دشوار می سازد و تعداد گردشگران در این فصول به طور قابل ملاحظه ای کاهش می یابد. خانه های صخره ای کندوان به دلیل ضخامت زیاد دیواره های سنگی عایق خوبی در برابر سرما هستند و به گرم نگه داشتن فضای داخلی در زمستان کمک می کنند.

بهار در کندوان با آب شدن تدریجی برف ها سرسبزی مراتع و رویش گیاهان وحشی همراه است و هوا کم کم رو به اعتدال می رود هرچند ممکن است تا اواخر بهار نیز هوا خنک باشد. شناخت شرایط آب و هوایی کندوان برای انتخاب بهترین زمان سفر و آمادگی برای اقامت در این روستای کوهستانی بسیار مهم است.

چشمه آب معدنی کندوان

یکی از جاذبه های طبیعی و کمتر شناخته شده برای عموم گردشگران در روستای کندوان وجود یک چشمه آب معدنی است که آبی زلال سبک و گوارا دارد. این چشمه در دره پایین دست روستا واقع شده و آب آن از دل زمین می جوشد. ویژگی اصلی آب این چشمه دارا بودن املاح معدنی خاص است که به آن خواص درمانی می بخشد.

بر اساس باورهای محلی و برخی تحقیقات آب چشمه کندوان به دلیل ترکیبات معدنی خود برای درمان و بهبود برخی بیماری ها به ویژه مشکلات کلیوی و گوارشی مفید دانسته می شود. همین خاصیت درمانی باعث شده تا بسیاری از بازدیدکنندگان علاوه بر تماشای معماری صخره ای روستا برای نوشیدن یا بردن آب این چشمه به کندوان سفر کنند. برای دسترسی آسان تر گردشگران و اهالی آب این چشمه از طریق شیرهای آب در دسترس قرار گرفته است.

این چشمه آب معدنی بخشی از اکوسیستم طبیعی منطقه کندوان است که وجود آب و رطوبت در کنار خاک حاصلخیز به سرسبزی مراتع و رونق کشاورزی و دامداری در اطراف روستا نیز کمک کرده است. بازدید از چشمه و نوشیدن آب گوارای آن تجربه ای دلپذیر در کنار گشت و گذار در میان خانه های صخره ای کندوان است و نشان دهنده تنوع جاذبه های این روستای شگفت انگیز فراتر از صرفاً معماری آن است.

معماری روستای کندوان

آنچه روستای کندوان را در جهان مشهور ساخته معماری بی نظیر صخره ای آن است. این روستا یکی از معدود سکونتگاه های صخره ای در دنیاست که زندگی در آن همچنان جریان دارد و همین ویژگی آن را از نمونه های مشابه متمایز می کند. معماری کندوان کاملاً بومی و متناسب با محیط طبیعی شکل گرفته است. خانه های روستا که به «کران» معروفند در دل توده های سنگی مخروطی شکل که حاصل فعالیت های آتشفشانی کوه سهند و فرسایش طبیعی در طول هزاران سال هستند حفاری شده اند.

این توده های سنگی مانند کله قندهایی بزرگ از زمین سر برافراشته اند و اهالی روستا با کندن و خالی کردن فضای داخلی آن ها اتاق ها آشپزخانه صندوق خانه و حتی آغل و انبار برای خود ایجاد کرده اند. ضخامت دیواره های این خانه های سنگی بسیار زیاد است معمولاً بین ۲ تا ۳ متر یا حتی بیشتر که این امر باعث می شود فضاهای داخلی در زمستان گرم و در تابستان خنک بمانند و به عنوان یک عایق طبیعی عمل کنند. معماری کندوان به دلیل همین ویژگی های منحصربه فرد در تاریخ ۱۵ اردیبهشت ۱۳۷۶ با شماره ۱۸۵۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

شکل مخروطی برخی کران ها باعث شده که خانه ها به صورت طبقاتی روی هم قرار گیرند به طوری که گاهی یک کران شامل دو سه یا حتی چهار طبقه مسکونی یا کاربردی دیگر است. این طبقات معمولاً از داخل به هم راه ندارند و دسترسی به هر طبقه از طریق پلکان هایی که در بدنه صخره تراشیده شده اند یا از طریق معابر بیرونی امکان پذیر است. این ساختار پیچیده و در عین حال ارگانیک زیبایی و جذابیت خاصی به بافت روستا بخشیده و قدم زدن در کوچه های آن را به تجربه ای فراموش نشدنی تبدیل می کند. معماری کندوان نه تنها یک سبک ساخت و ساز بلکه نمادی از پیوند عمیق انسان با طبیعت و توانایی او در سازگاری و بهره گیری از امکانات محیطی است.

داخل خانه های روستای کندوان

فضای داخلی خانه های صخره ای کندوان که به «کران» شهرت دارند بازتابی از زندگی ساده و سنتی مردمان این روستاست که با امکانات و محدودیت های محیط سنگی خود سازگار شده اند. هر «کران» بسته به اندازه و شکل آن می تواند شامل یک یا چند طبقه باشد که هر طبقه کاربری متفاوتی دارد. معمولاً طبقه همکف به دلیل دسترسی آسان تر به عنوان آغل برای نگهداری دام مورد استفاده قرار می گیرد؛ این کاربری در روستایی که دامداری یکی از شغل های اصلی است بسیار منطقی به نظر می رسد.

طبقات بالاتر معمولاً طبقات دوم سوم و گاهی چهارم به فضاهای نشیمن و زندگی اختصاص دارند. این فضاها شامل اتاق های خواب نشیمن آشپزخانه و صندوق خانه (مکانی برای نگهداری اشیاء ارزشمند یا آذوقه) هستند. اجزای سنتی یک خانه روستایی مانند تنور (برای پخت نان) نیز در برخی خانه ها دیده می شود. دیوارهای داخلی خانه ها همانند دیوارهای خارجی از جنس سنگ هستند و ضخامت قابل توجهی دارند که در تنظیم دما نقش مهمی ایفا می کند.

به دلیل ضخامت زیاد دیواره های سنگی تعبیه پنجره های بزرگ و متعدد در طبقات پایین دشوار بوده است بنابراین نورگیرها بیشتر در طبقات بالایی قرار دارند. پنجره ها معمولاً کوچک بوده و با شبکه های چوبی و گاهی قطعات کوچک شیشه پوشانده شده اند. فضای داخلی اغلب ساده و کاربردی است با تکیه بر استفاده حداکثری از فضاهای کنده شده در سنگ. برخی از کران های بزرگ تر ممکن است چندین طبقه داشته باشند که لزوماً از داخل به هم متصل نیستند و دسترسی بین طبقات از طریق مسیرها و پلکان های بیرونی انجام می شود. بازدید از داخل این خانه ها که برخی از آن ها امروزه به اقامتگاه یا مغازه تبدیل شده اند درک عمیق تری از سبک زندگی و معماری منحصربه فرد کندوان به دست می دهد.

کوچه های روستای کندوان

کاوش در روستای کندوان و قدم زدن در کوچه های آن تجربه ای بی نظیر و متفاوت از هر جای دیگری است. برخلاف کوچه های معمول در روستاها و شهرها که با دیوارها و ساختمان های آجری یا گلی محصور شده اند کوچه های کندوان در میان توده های سنگی غول پیکر و کله قندی شکل قرار گرفته اند. این مسیرها اغلب باریک و پر پیچ و خم هستند و با بالا رفتن از دامنه تپه شیب آن ها بیشتر می شود.

دسترسی به خانه هایی که در طبقات بالاتر صخره ها قرار دارند از طریق پلکان هایی صورت می گیرد که در بدنه خود صخره ها تراشیده شده اند. این پلکان ها نیز سنگی و طبیعی هستند و بالا رفتن از آن ها به خصوص در بخش های مرتفع تر روستا نیاز به دقت و احتیاط دارد. این ساختار پلکانی یکی از ویژگی های شاخص کوچه های کندوان است که به آن جلوه ای سه بعدی و لایه لایه می بخشد.

در کنار مسیرها و معابر اصلی فضاهایی نیز برای دسترسی به آبریزهای مشترک وجود دارد. این آبریزها که در کنار کران ها و معابر حفر شده اند مکانی برای استفاده چندین خانواده از آب بوده و نشان دهنده نوعی زندگی اشتراکی در گذشته است. جنس سنگی کوچه ها و دیواره های اطراف در کنار سکوت و آرامش حاکم بر روستا فضایی اسرارآمیز و باستانی خلق می کند. قدم زدن در این کوچه ها لمس دیواره های سنگی و تماشای خانه هایی که گویی از دل کوه روییده اند تجربه ای فراموش نشدنی از ارتباط نزدیک انسان با زمین و تاریخ است.

شغل مردم روستای کندوان

شغل و معیشت اصلی مردم روستای کندوان به شدت تحت تأثیر اقلیم و موقعیت جغرافیایی این منطقه کوهستانی است. با توجه به ارتفاع بالای روستا و بارش فراوان برف در فصول سرد که منجر به وجود آب کافی در طول سال می شود مراتع طبیعی وسیعی در اطراف کندوان وجود دارد. همین امر باعث شده است که دامداری به یکی از فعالیت های اصلی و مهم اهالی روستا تبدیل شود.

نگهداری از گوسفند و بز و استفاده از محصولات دامی نظیر شیر پنیر ماست و پشم بخش قابل توجهی از درآمد مردم را تشکیل می دهد. محصولات لبنی کندوان به دلیل تغذیه دام ها از مراتع طبیعی و غنی کیفیت بالایی دارند و جزو سوغاتی های روستا محسوب می شوند.

علاوه بر دامداری کشاورزی دیمی نیز در دامنه ها و زمین های ناهموار اطراف روستا که از آب چشمه سارهای کوهستانی بهره می برند رایج است. محصولاتی مانند گندم و جو به صورت دیم کشت می شوند. باغداری نیز در مناطقی که امکان دسترسی به آب بیشتری وجود دارد انجام می شود و محصولاتی نظیر گردو و بادام از جمله محصولات باغی کندوان هستند. همچنین وجود گیاهان دارویی متنوع در کوهستان سهند فرصتی برای جمع آوری و فروش این گیاهان را برای برخی از اهالی فراهم کرده است.

در سال های اخیر با افزایش شهرت کندوان به عنوان یک مقصد گردشگری مشاغل مرتبط با گردشگری نیز رونق یافته اند. اداره اقامتگاه ها (مانند هتل صخره ای و خانه های بوم گردی) فروش سوغات و صنایع دستی به گردشگران و ارائه خدمات گردشگری به بخش مهمی از اقتصاد روستا تبدیل شده و فرصت های شغلی جدیدی را برای جوانان فراهم کرده است.

سوغات روستای کندوان

سفر به روستای کندوان بدون خرید سوغاتی های محلی آن کامل نمی شود. محصولات متنوع این روستا که اغلب حاصل طبیعت بکر و فعالیت های سنتی اهالی است گزینه های جذابی برای یادگاری یا هدیه هستند. یکی از معروف ترین و اصلی ترین سوغات کندوان عسل طبیعی کوهستان است. به دلیل وجود مراتع غنی و گونه های گیاهی متنوع در دامنه سهند عسل تولید شده در این منطقه کیفیت و طعم بسیار خوبی دارد و شهرت زیادی کسب کرده است. شکل خانه های روستا که شبیه کندو هستند نیز ارتباط جالبی با این سوغات اصلی برقرار می کند.

علاوه بر عسل محصولات لبنی محلی مانند کره پنیر و ماست نیز که حاصل دامداری سنتی در مراتع کوهستانی هستند از دیگر سوغاتی های خوشمزه کندوان محسوب می شوند. خشکبار نیز بخش دیگری از سوغات را تشکیل می دهد؛ گردو و بادام تولید شده در باغ های روستا از کیفیت خوبی برخوردارند.

گیاهان دارویی که در کوهستان سهند می رویند توسط اهالی جمع آوری و به فروش می رسند و می توانند گزینه مناسبی برای سوغات باشند. دوشاب یا شیره انگور نیز از محصولات سنتی منطقه است که در کندوان نیز تهیه می شود. در کنار محصولات خوراکی صنایع دستی نیز جایگاه ویژه ای در میان سوغاتی های کندوان دارند. گلیم و جاجیم با طرح ها و رنگ های بومی و همچنین روسری های کلاقه ای که نوعی روسری سنتی آذربایجان است از جمله صنایع دستی هستند که توسط زنان روستایی بافته می شوند و می توانند یادگاری ارزشمندی از سفر به کندوان باشند. خرید این محصولات علاوه بر اینکه به شما امکان می دهد بخشی از طعم و رنگ کندوان را با خود ببرید به اقتصاد محلی و حفظ هنرهای سنتی نیز کمک می کند.

جاهای دیدنی روستای کندوان

اصلی ترین و شگفت انگیزترین دیدنی روستای کندوان خود بافت روستا و معماری بی نظیر صخره ای آن است. قدم زدن در میان «کران»های کله قندی شکل و تماشای خانه هایی که در دل سنگ حفر شده اند تجربه اصلی بازدید از این منطقه است. این خانه ها که برخی چندین طبقه دارند و به صورت ارگانیک در شیب تپه قرار گرفته اند منظره ای فوق العاده خلق می کنند که در کمتر نقطه ای از جهان می توان مشابه آن را یافت.

بازدید از داخل برخی از این خانه های صخره ای که امروزه ممکن است به فروشگاه سوغات چایخانه یا حتی اقامتگاه تبدیل شده باشند به شما امکان می دهد تا با نحوه زندگی و چیدمان فضاهای داخلی در این سازه های سنگی آشنا شوید. لمس دیواره های ضخیم سنگی و درک مقاومت آن ها در برابر عوامل محیطی بخشی از این تجربه است.

کوچه های باریک و پلکانی کندوان نیز خود یک جاذبه هستند. بالا رفتن از این مسیرهای سنگی و رسیدن به طبقات بالاتر روستا چشم اندازهای پانورامایی زیبایی از بافت روستا و طبیعت اطراف را پیش روی شما قرار می دهد که فرصت های بی نظیری برای عکاسی فراهم می کند. مسجد روستا که در بزرگترین «کران» قرار دارد حمام قدیمی روستا و آسیاب آبی (در صورت فعال بودن یا بقایای آن) نیز از دیگر بخش هایی هستند که می توان در داخل روستا از آن ها بازدید کرد.

علاوه بر این چشمه آب معدنی کندوان که در پایین روستا واقع شده نیز یکی از دیدنی های طبیعی است که بسیاری از گردشگران برای نوشیدن آب گوارای آن به کنارش می روند. طبیعت اطراف روستا شامل مراتع سرسبز و دامنه های کوه سهند نیز برای علاقه مندان به طبیعت گردی و پیاده روی جذابیت دارد و می توانند در کنار رودخانه فصلی یا در دامنه ها به گشت و گذار بپردازند.

دیدنی های اطراف روستا

منطقه اطراف روستای کندوان نیز دارای جاذبه های طبیعی و تاریخی خاص خود است که می تواند مکمل بازدید از خود روستا باشد و تجربه سفر شما را غنی تر کند. یکی از مهم ترین دیدنی های نزدیک کندوان بقایای روستای تاریخی و مدفون «حیله ور» است. این روستا که حدود ۲ کیلومتر در غرب کندوان واقع شده همان مکانی است که بر اساس یکی از روایت های تاریخی ساکنان آن در قرن هفتم هجری برای در امان ماندن از حمله مغول ها به نزدیکی کندوان مهاجرت کرده و هسته اولیه روستای صخره ای را شکل داده اند.

روستای حیله ور خود دارای معماری زیرزمینی است و خانه های آن در دل زمین حفر شده اند تا از دید مهاجمان پنهان بمانند. بازدید از بقایای این روستای متروکه درک عمیق تری از تاریخ منطقه و دلایل شکل گیری کندوان به دست می دهد. این دو روستا در واقع دو پاسخ متفاوت به نیاز به امنیت در برابر تهدیدات خارجی را به نمایش می گذارند: یکی با پنهان شدن در زیر زمین و دیگری با پناه بردن در دل صخره های مستحکم.

علاوه بر حیله ور طبیعت زیبای دامنه کوه سهند نیز دیدنی های فراوانی دارد. مراتع سرسبز چشمه سارهای متعدد و پوشش گیاهی متنوع منطقه برای علاقه مندان به طبیعت گردی و کوه نوردی جذاب هستند. روستاهای اطراف کندوان نظیر کهنمو نیز ممکن است جذابیت های خاص خود را برای بازدید داشته باشند هرچند که شهرت و ویژگی منحصر به فرد کندوان را ندارند. بازدید از این دیدنی های اطراف به ویژه روستای حیله ور پرده از رازهای تاریخی و دلایل شکل گیری این سکونتگاه های عجیب در منطقه برمی دارد.

روستای حیله ور

روستای حیله ور که گاهی با نام «حیله ور مدفون» نیز شناخته می شود در فاصله تقریبی ۲.۶ کیلومتری غرب روستای کندوان قرار دارد و از نظر تاریخی ارتباط تنگاتنگی با آن دارد. بر اساس روایت های محلی و تاریخی این روستا در قرن هفتم هجری قمری پیش از شکل گیری سکونتگاه فعلی کندوان مسکونی بوده است. مردم حیله ور برای محافظت از خود در برابر حملات به ویژه هجوم مغول ها خانه های خود را به شیوه ای خاص و پنهانی می ساختند.

معماری روستای حیله ور برخلاف کندوان زیرزمینی است. خانه ها و فضاهای زندگی در دل زمین حفر شده بودند تا از دید مهاجمان پنهان بمانند. این سبک معماری دفاعی نشان دهنده ترس و ناامنی حاکم بر آن دوره و تلاش مردم برای بقا به هر طریق ممکن است. پس از حمله و ویرانی روستای حیله ور بازماندگان آن به منطقه فعلی کندوان مهاجرت کرده و با مشاهده صخره های مستحکم شروع به حفر آن ها و ایجاد پناهگاه های جدید کردند که به تدریج به روستای کندوان امروزی تبدیل شد.

امروزه روستای حیله ور متروکه است و تنها بقایایی از خانه های زیرزمینی و ساختار آن باقی مانده است. بازدید از این سایت تاریخی فرصتی برای درک چرایی و چگونگی شکل گیری روستای کندوان و مشاهده نمونه ای متفاوت از معماری دفاعی در منطقه است. حیله ور در واقع پیش درآمدی بر داستان کندوان است و اهمیت تاریخی این منطقه را دوچندان می کند.

اقامت در روستای کندوان

برای کسانی که مایلند تجربه زندگی در خانه های صخره ای کندوان را از نزدیک لمس کنند و بیش از چند ساعت در این فضای منحصربه فرد بمانند امکان اقامت در خود روستا وجود دارد. معروف ترین گزینه اقامتی در کندوان هتل صخره ای لاله کندوان است که اتاق های آن در دل صخره ها تراشیده شده اند و اقامتی کاملاً متفاوت و به یادماندنی را ارائه می دهند. این اتاق ها با حفظ ساختار سنگی طبیعی مجهز به امکانات رفاهی مدرن نظیر تختخواب سرویس بهداشتی حمام سیستم گرمایشی و سرمایشی و گاهی چای ساز و تلویزیون هستند.

علاوه بر هتل صخره ای لوکس اقامتگاه های بوم گردی و خانه های محلی نیز در کندوان وجود دارند که امکان اقامت در فضایی سنتی تر و صمیمی تر را فراهم می کنند. این اقامتگاه ها فرصتی برای آشنایی بیشتر با فرهنگ و سبک زندگی اهالی روستا و چشیدن طعم غذاهای محلی به دست می دهند. سوئیت های صخره ای کوچکتر و هتل های دیگری مانند هتل نظری هتل عمارت سنگی سوئیت صخره ای بام کندوان اقامتگاه بومگردی گونش کندوان و هتل صخره ای تورال نیز در نزدیکی یا داخل روستا فعالیت می کنند و گزینه های متنوعی را برای اقامت با بودجه ها و سلیقه های مختلف ارائه می دهند.

اقامت شبانه در کندوان به خصوص در فصول خلوت تر سال تجربه ای آرامش بخش و بی نظیر است. تماشای ستارگان در آسمان پاک کوهستان و بیدار شدن با صدای طبیعت در دل صخره ها خاطره ای ماندگار از سفر به این روستای شگفت انگیز خلق می کند. توصیه می شود در فصول پرگردشگر از قبل نسبت به رزرو محل اقامت خود اقدام کنید.

بهترین زمان سفر به روستای کندوان

انتخاب بهترین زمان برای سفر به روستای کندوان تا حد زیادی به سلیقه و هدف شما از سفر بستگی دارد اما با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه فصول بهار و تابستان معمولاً ایده آل ترین زمان ها برای بازدید محسوب می شوند.

در فصل بهار به ویژه از اواسط اردیبهشت ماه به بعد طبیعت اطراف کندوان دوباره زنده می شود. مراتع سرسبز شده گل های وحشی می رویند و هوا رو به اعتدال می رود. دمای هوا در طول روز دلپذیر است و برای گشت و گذار در روستا و طبیعت اطراف مناسب است. هرچند ممکن است در اوایل بهار هوا همچنان خنک باشد.

تابستان اوج فصل گردشگری در کندوان است. به دلیل ارتفاع بالای روستا هوای تابستان در کندوان بسیار خنک و مطبوع است و پناهگاهی دلپذیر در برابر گرمای شهرهای دیگر به شمار می رود. طبیعت در این فصل در اوج سرسبزی و طراوت است و برای فعالیت هایی مانند پیاده روی و پیک نیک کنار رودخانه بسیار مناسب است. در این فصل روستا بسیار شلوغ تر است و ممکن است قیمت اقامتگاه ها بالاتر باشد.

پاییز در کندوان با رنگارنگ شدن طبیعت و هوای خنک همراه است. مناظر پاییزی در کوهستان سهند بسیار زیبا هستند اما هوا به تدریج سرد می شود و از اواخر پاییز بارش برف و یخبندان آغاز می گردد. زمستان در کندوان بسیار سرد و با یخبندان طولانی همراه است. هرچند منظره روستای پوشیده از برف بسیار دیدنی است اما سرمای شدید و دشواری تردد سفر در این فصل را برای بسیاری از گردشگران دشوار می سازد. با این حال اگر به دنبال تجربه ای متفاوت و خلوت تر هستید و با سرمای هوا مشکلی ندارید زمستان نیز می تواند زمان جذابی برای بازدید باشد.

امکانات رفاهی روستای کندوان

با توجه به اینکه روستای کندوان یک مقصد گردشگری شناخته شده است امکانات رفاهی نسبتاً خوبی برای پذیرایی از بازدیدکنندگان در آن فراهم شده است. اصلی ترین امکان برای اقامت هتل ها و اقامتگاه های بوم گردی هستند که امکان ماندن شبانه در روستا یا نزدیکی آن را فراهم می کنند. هتل صخره ای کندوان و سایر اقامتگاه های صخره ای و سنتی گزینه های متنوعی برای اقامت ارائه می دهند که برخی از آن ها دارای امکانات مدرن در دل فضاهای سنتی هستند.

در زمینه خدمات غذایی چندین رستوران سفره خانه سنتی و غذاخوری در داخل روستا یا در مسیر دسترسی به آن وجود دارند که انواع غذاهای محلی و ایرانی را سرو می کنند. این رستوران ها فرصتی برای چشیدن طعم غذاهای آذربایجانی و استفاده از محصولات محلی فراهم می کنند. برخی از این مکان ها دارای فضای باز نیز هستند که در فصول گرم سال دلپذیر است.

برای خرید سوغات و محصولات محلی فروشگاه های متعددی در روستا وجود دارند که عسل لبنیات خشکبار گیاهان دارویی و صنایع دستی مانند گلیم و روسری را به فروش می رسانند. این فروشگاه ها معمولاً در نزدیکی مسیرهای اصلی و در خانه های صخره ای قرار گرفته اند.

امکانات اولیه مانند سرویس بهداشتی عمومی نیز در نقاطی از روستا برای استفاده گردشگران در نظر گرفته شده است. همچنین چشمه آب معدنی روستا نیز به عنوان یک منبع آب آشامیدنی برای عموم قابل دسترسی است. با این حال با توجه به بافت سنتی و کوهستانی روستا ممکن است برخی امکانات در مقایسه با مناطق شهری محدودتر باشند و توصیه می شود گردشگران آمادگی لازم را داشته باشند به خصوص در زمینه پوشاک مناسب با آب و هوای کوهستانی.

روستای کندوان کجاست؟

روستای کندوان در استان آذربایجان شرقی شهرستان اسکو در دامنه کوه سهند واقع شده است. این روستا در فاصله حدود ۱۸ کیلومتری شهر اسکو و ۵۰ کیلومتری تبریز قرار دارد.

چگونه به روستای کندوان برویم؟

برای رفتن به کندوان ابتدا باید به تبریز یا اسکو سفر کنید. از تبریز مسیر جاده اسکو را پیش گرفته و سپس از اسکو به سمت جنوب مسیر روستاهای اسفنجان و کهنمو را دنبال کنید تا به کندوان برسید. امکان استفاده از خودرو شخصی یا تاکسی وجود دارد.

بهترین زمان برای سفر به روستای کندوان چه زمانی است؟

بهترین زمان سفر به کندوان از نظر آب و هوایی فصول بهار و تابستان است. در این فصول هوا خنک و مطبوع بوده و طبیعت اطراف سرسبز و دلپذیر است. پاییز نیز زیباست اما هوا سردتر می شود.

سوغات روستای کندوان چیست؟

از مهم ترین سوغات روستای کندوان می توان به عسل طبیعی کوهستان لبنیات محلی گردو بادام گیاهان دارویی دوشاب (شیره انگور) گلیم جاجیم و روسری های کلاقه ای اشاره کرد.

آیا در روستای کندوان امکان اقامت در خانه های صخره ای وجود دارد؟

بله در روستای کندوان امکان اقامت در خانه های صخره ای وجود دارد. هتل صخره ای لاله کندوان و برخی اقامتگاه های بوم گردی اتاق هایی را در دل صخره ها برای اقامت گردشگران فراهم کرده اند.