تزریق واکسن کرونا به گردشگران در ارمنستان

ارمنستان با ارائه واکسیناسیون رایگان کووید-۱۹ به گردشگران، به مقصدی جذاب برای بسیاری از کشورهای جهان، از جمله ایران، تبدیل شد. این اقدام فرصتی برای دسترسی سریع تر به واکسن در بحبوحه پاندمی فراهم آورد و افراد بسیاری را برای دریافت واکسن به این کشور سوق داد.

در دوران اوج همه گیری جهانی کووید-۱۹، دسترسی به واکسن یکی از دغدغه های اصلی افراد در سراسر جهان بود. در حالی که بسیاری از کشورها با چالش هایی در تأمین و توزیع واکسن برای شهروندان خود مواجه بودند، ارمنستان با اتخاذ رویکردی متفاوت، گامی بی سابقه در جهت واکسیناسیون همگانی برداشت. این کشور نه تنها واکسیناسیون را برای شهروندان خود آغاز کرد، بلکه با تصمیمی پیشروانه، تزریق واکسن کرونا را برای گردشگران خارجی نیز به صورت رایگان فراهم آورد. این سیاست، ارمنستان را به یکی از معدود مقاصدی تبدیل کرد که در آن زمان امکان دریافت واکسن بدون نیاز به اقامت طولانی مدت یا شرایط پیچیده وجود داشت، که همین امر، موجی از سفرها را به سوی این کشور، به ویژه از سوی ایرانیان، در پی داشت.

این راهنمای جامع به منظور ارائه اطلاعات دقیق و به روز برای تمامی افرادی تدوین شده است که در آن دوران قصد سفر به ارمنستان با هدف دریافت واکسن کووید-۱۹ را داشتند. در این مقاله تمامی جوانب این تصمیم، از دلایل و شرایط گرفته تا انواع واکسن های موجود و نکات مربوط به سفر، مورد تحلیل قرار می گیرد تا به عنوان یک مرجع قابل اعتماد برای برنامه ریزی و تصمیم گیری مورد استفاده قرار گیرد.

دلایل ارائه واکسن رایگان به گردشگران در ارمنستان

تصمیم دولت ارمنستان مبنی بر ارائه واکسن رایگان به گردشگران، در ابتدا ممکن است غیرمعمول به نظر برسد، اما این سیاست بر پایه چندین دلیل منطقی و استراتژیک شکل گرفته بود. درک این دلایل برای تحلیل جامع وضعیت حائز اهمیت است.

یکی از مهم ترین عواملی که به این تصمیم منجر شد، عدم استقبال کافی از واکسیناسیون در میان جمعیت بومی ارمنستان بود. با وجود دسترسی به دوزهای قابل توجهی از واکسن ها، شامل انواع اهدایی و خریداری شده، نرخ واکسیناسیون در میان شهروندان ارمنی به اندازه مورد انتظار پیش نرفت. این پدیده می تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله اطلاعات نادرست، تردیدهای عمومی نسبت به واکسن ها، و یا دیدگاه های فرهنگی متفاوت باشد. در نتیجه، دوزهای قابل توجهی از واکسن در انبارها باقی مانده بود و خطر انقضای آن ها وجود داشت. دولت ارمنستان با هدف جلوگیری از هدر رفتن این منابع ارزشمند و تسریع در روند واکسیناسیون کلی، تصمیم گرفت تا ظرفیت مازاد واکسن خود را در اختیار گردشگران قرار دهد.

عامل دیگر، تلاش برای رونق بخشیدن به صنعت گردشگری کشور بود. همه گیری کرونا ضربه مهلکی به صنعت گردشگری جهانی وارد کرده بود و ارمنستان نیز از این قاعده مستثنی نبود. با فراهم آوردن امکان واکسیناسیون رایگان برای گردشگران، این کشور توانست خود را به عنوان مقصدی جذاب و امن برای سفر معرفی کند. این رویکرد نه تنها منجر به جذب مسافران بیشتری شد که به دنبال واکسن بودند، بلکه به طور غیرمستقیم به رشد اقتصادی و بازسازی صنعت گردشگری ارمنستان در آن برهه زمانی کمک شایانی کرد. این استراتژی هوشمندانه، ارمنستان را در نقشه گردشگری جهانی در دوران پاندمی برجسته ساخت و مزیت رقابتی قابل توجهی برای آن ایجاد کرد.

شرایط و فرآیند تزریق واکسن کرونا در ارمنستان (گام به گام)

برای افرادی که در آن زمان قصد دریافت واکسن کووید-۱۹ در ارمنستان را داشتند، آگاهی از شرایط و فرآیند دقیق واکسیناسیون بسیار حیاتی بود. این فرآیند، هرچند به ظاهر ساده، اما دارای جزئیات مهمی بود که رعایت آن ها الزامی تلقی می شد.

شرایط کلی واکسیناسیون برای گردشگران

واکسیناسیون برای اتباع خارجی در ارمنستان به صورت کاملاً رایگان انجام می شد. این یکی از جذاب ترین ویژگی های این طرح بود که بسیاری از افراد را به سوی این کشور جذب کرد. همچنین، بر خلاف بسیاری از کشورها که نیاز به ثبت نام قبلی یا نوبت دهی آنلاین داشتند، در ارمنستان واکسیناسیون در مراکز عمومی بدون نیاز به تعیین وقت قبلی صورت می گرفت، که این امر به سرعت و سهولت فرآیند کمک شایانی می کرد. به گفته افرادی که از این تسهیلات استفاده کرده بودند، کل فرآیند از مراجعه تا تزریق و دریافت کارت واکسن، در زمانی حدود ۱۰ دقیقه انجام می شد.

مدارک و الزامات ضروری

برای دریافت واکسن، همراه داشتن مدارک خاصی الزامی بود:

• پاسپورت معتبر: معتبر بودن پاسپورت با حداقل ۷ ماه اعتبار باقی مانده از شروط اصلی بود.
• تست PCR منفی: تمامی مسافران ورودی به ارمنستان (بدون در نظر گرفتن وضعیت واکسیناسیون) ملزم به ارائه تست PCR منفی بودند که حداکثر ۷۲ ساعت قبل از پرواز انجام شده باشد. تأیید ایرلاین مربوطه در خصوص آزمایشگاه مورد تأیید نیز اهمیت داشت.
• مدارک پزشکی ترجمه شده: در صورت وجود هرگونه بیماری زمینه ای، توصیه می شد که مدارک پزشکی مربوطه (با ترجمه رسمی به انگلیسی یا ارمنی) همراه باشد تا در صورت لزوم، پزشکان مرکز واکسیناسیون بتوانند وضعیت سلامت فرد را ارزیابی کنند.

یکی از مهم ترین و حیاتی ترین تغییرات در قوانین واکسیناسیون، اجرای قانون اقامت حداقل ۱۰ روزه در ارمنستان برای واکسیناسیون بود که از تاریخ ۱۵ جولای ۲۰۲۱ (اواخر تیر ۱۴۰۰) به اجرا درآمد. این قانون به معنای آن بود که گردشگران برای واکسیناسیون باید حداقل ۱۰ شب در این کشور اقامت می داشتند. این تغییر، برنامه ریزی سفر را برای بسیاری از افراد پیچیده تر کرد و نیاز به اقامتی طولانی تر و در نتیجه هزینه های بیشتر داشت.

مکان های تزریق واکسن

واکسیناسیون در ارمنستان در چندین نقطه اصلی انجام می شد:

• ایستگاه های بهداشت سیار در ایروان: محبوب ترین و در دسترس ترین مکان ها برای دریافت واکسن، ایستگاه های بهداشت سیار بودند که در نقاط پرتردد شهر ایروان، مانند میدان جمهوری، مستقر شده بودند. این ایستگاه ها معمولاً بدون نوبت دهی خدمات ارائه می کردند.
• کلینیک ها و مراکز بهداشتی: علاوه بر ایستگاه های سیار، برخی از کلینیک ها و مراکز بهداشتی تحت نظارت وزارت بهداشت نیز خدمات واکسیناسیون را ارائه می دادند.

فرآیند دریافت واکسن (مراحل عملی)

فرآیند دریافت واکسن در ارمنستان به شرح زیر بود:

1. مراجعه به مرکز: فرد با پاسپورت معتبر خود به یکی از مراکز واکسیناسیون مراجعه می کرد.
2. بررسی مدارک: کادر پزشکی یا اداری مرکز، پاسپورت فرد را بررسی می کردند و اطمینان حاصل می شد که شرایط لازم (به ویژه شرط ۱۰ روز اقامت) برآورده شده است.
3. مشاوره اولیه: در برخی موارد، یک مشاوره مختصر در مورد وضعیت سلامت فرد، سابقه بیماری ها و حساسیت ها انجام می شد.
4. تزریق واکسن: پس از تأیید، دوز اول واکسن تزریق می شد.
5. دریافت کارت واکسن: بلافاصله پس از تزریق، یک کارت واکسن حاوی اطلاعات شخصی، نوع واکسن، تاریخ تزریق و تاریخ توصیه شده برای دوز دوم به فرد ارائه می شد. این کارت به عنوان سند رسمی واکسیناسیون فرد تلقی می شد.

انواع واکسن های موجود در ارمنستان و شرایط تزریق آن ها

ارمنستان در آن زمان چندین نوع واکسن مختلف کووید-۱۹ را در اختیار داشت که هر یک دارای شرایط تزریق و گروه های سنی خاص خود بودند. این تنوع به ارمنستان امکان می داد تا نیازهای متنوع متقاضیان را پوشش دهد.

واکسن آسترازنکا (AstraZeneca)

واکسن آسترازنکا که با همکاری دانشگاه آکسفورد توسعه یافته بود، یکی از واکسن های پرکاربرد در سطح جهان بود. در ارمنستان، واکسیناسیون با آسترازنکا عمدتاً برای افراد بالای ۵۴ سال که بیماری زمینه ای خاصی نداشتند، انجام می شد. این واکسن معمولاً در دو دوز تزریق می شد و فاصله بین دوز اول و دوم آن حدود ۸ تا ۱۲ هفته توصیه می شد.

واکسن اسپوتنیک وی (Sputnik V)

اسپوتنیک وی، واکسن ساخت روسیه، دیگر واکسن رایج در ارمنستان بود. این واکسن به ویژه برای افراد ۱۸ تا ۵۴ سال، شامل گروه های آسیب پذیر و افراد دارای بیماری های مزمن، در دسترس بود و در ایستگاه های سیار نیز ارائه می شد. اسپوتنیک وی نیز یک واکسن دو دوزی بود که دوز دوم آن معمولاً ۲۱ روز پس از دوز اول تزریق می گردید.

واکسن سینوواک/کروناوک (Sinovac/Coronavac)

واکسن سینوواک یا کروناوک، تولید کشور چین، نیز در ارمنستان در دسترس عموم قرار داشت. این واکسن نیز مانند دو مورد قبلی، در ایستگاه های سیار و کلینیک ها تزریق می شد. سینوواک نیز دو دوزی بود و فاصله بین دوزها معمولاً ۲ تا ۴ هفته در نظر گرفته می شد.

نکته مهم: دوز دوم واکسن و ملاحظات مربوط به آن

یکی از چالش های اصلی برای گردشگران، مسئله دریافت دوز دوم واکسن بود. با توجه به اینکه اغلب واکسن های موجود دو دوزی بودند، افراد باید پس از گذشت مدت زمان توصیه شده (مثلاً ۴۰ روز یا بیشتر بسته به نوع واکسن)، مجدداً به ارمنستان بازمی گشتند. این امر می تواند با ملاحظات زیر همراه باشد:

• هزینه مجدد سفر: بازگشت برای دوز دوم مستلزم پرداخت مجدد هزینه های پرواز، اقامت و سایر مخارج سفر بود.
• تغییر قوانین: هیچ تضمینی وجود نداشت که قوانین مربوط به واکسیناسیون رایگان برای گردشگران در آینده تغییر نکند یا شرط ۱۰ روز اقامت برای دوز دوم نیز اعمال نشود.
• در دسترس بودن واکسن: ممکن بود در زمان مراجعه مجدد، نوع واکسن مورد نظر در دسترس نباشد یا پروتکل های تزریق تغییر کرده باشند.

چرا این واکسن ها در ارمنستان در دسترس بودند؟

تنوع و دسترسی به این واکسن ها در ارمنستان عمدتاً به دلیل دریافت دوزهای اهدایی از کشورهای مختلف بود. ارمنستان دوزهایی از واکسن چینی (سینوواک)، واکسن آسترازنکا (از بریتانیا/استرالیا) و واکسن روسی (اسپوتنیک وی) را به صورت اهدایی دریافت کرده بود. این هدایا در کنار خرید مستقیم واکسن، به ارمنستان این امکان را می داد تا برنامه واکسیناسیون گسترده ای را برای شهروندان و حتی گردشگران خود اجرا کند.

وضعیت سفر به ارمنستان (هوایی و زمینی) در دوران واکسیناسیون

با اعلام امکان تزریق واکسن کرونا به گردشگران در ارمنستان، تقاضا برای سفر به این کشور، به ویژه از سوی ایرانیان، به شدت افزایش یافت. این امر تأثیر مستقیمی بر وضعیت پروازها و سفر زمینی داشت.

پروازها از ایران به ارمنستان

همزمان با افزایش تقاضا، تعداد پروازها از ایران به ارمنستان نیز به طور چشمگیری افزایش یافت. در آن مقطع زمانی، عمده پروازها توسط ایرلاین های ارمنی انجام می شد و شرکت های هواپیمایی داخلی ایران در این مسیر فعالیت چندانی نداشتند. این افزایش تقاضا و محدودیت در تعداد ایرلاین های فعال، منجر به افزایش قابل توجه قیمت بلیط پروازها شد، به گونه ای که هزینه سفر هوایی به ارمنستان برای یک دوره چند روزه می توانست چندین برابر شود.

در اوج تب و تاب سفر برای واکسن، قیمت بلیط پروازها به ارمنستان از حدود ۷ میلیون تومان برای یک سفر چند روزه، تا ۲۰ میلیون تومان نیز افزایش یافت که نشان دهنده شدت تقاضا در آن برهه بود.

سفر زمینی به ارمنستان

علاوه بر پروازهای هوایی، تقاضا برای سفر زمینی به ارمنستان نیز با شیب تندی رو به افزایش گذاشت. بسیاری از افراد، به دلیل هزینه های بالای پرواز یا ترجیح سفر زمینی، از طریق اتوبوس های دربستی یا خودروی شخصی به سمت مرز نوردوز در جلفا حرکت می کردند. این مسیر زمینی، گزینه ای مقرون به صرفه تر برای دسترسی به ارمنستان محسوب می شد و ازدحام قابل توجهی در گذرگاه های مرزی ایجاد کرده بود.

واقعیت تور واکسن به ارمنستان

با وجود افزایش تقاضا برای سفر با هدف واکسیناسیون، لازم به ذکر است که برگزاری رسمی تور واکسن توسط آژانس های مسافرتی و سازمان هواپیمایی کشوری ایران به طور مکرر تکذیب شد. آنچه در عمل اتفاق می افتاد، پکیج های سفر تفریحی-توریستی معمول به ارمنستان بود که مسافران در طول اقامت خود از فرصت واکسیناسیون رایگان نیز استفاده می کردند. به عبارت دیگر، هیچ تور خاصی با عنوان تور واکسن با تأیید نهادهای رسمی وجود نداشت و آژانس ها صرفاً تورهای عادی را با توجه به شرایط جدید بازار و نیاز مشتریان به سمت ارمنستان هدایت می کردند.

جمع بندی و توصیه ها

تجربه تزریق واکسن کرونا به گردشگران در ارمنستان در دوران اوج همه گیری، فصلی منحصر به فرد در تاریخ سفرهای بین المللی و مدیریت بحران های سلامت عمومی بود. این اقدام ارمنستان، با وجود تمامی چالش ها و تغییرات پی درپی قوانین، فرصتی مغتنم برای بسیاری از افراد، به ویژه در کشورهایی با روند واکسیناسیون کندتر، فراهم آورد تا به واکسن دسترسی پیدا کنند.

در یک جمع بندی کلی، مزایای اصلی این رویکرد شامل دسترسی رایگان و نسبتاً سریع به واکسن و همچنین تحریک صنعت گردشگری ارمنستان بود. با این حال، چالش هایی نظیر شرط اقامت ۱۰ روزه، لزوم بازگشت برای دوز دوم و عدم قطعیت های مربوط به قوانین آینده نیز وجود داشت. همچنین، افزایش هزینه های سفر هوایی و ازدحام در مسیرهای زمینی، از جمله ملاحظاتی بودند که مسافران با آن ها مواجه می شدند.

برای هرگونه تصمیم گیری در خصوص سفرهای بین المللی در شرایط بحرانی سلامت، توصیه می شود که همواره برنامه ریزی دقیق و آگاهی کامل از آخرین قوانین و مقررات کشور مقصد، از جمله شرایط ورود، پروتکل های بهداشتی و وضعیت واکسیناسیون، در اولویت قرار گیرد. مسئولیت پذیری فردی در قبال تصمیمات مربوط به سفر و سلامت، سنگ بنای سفری ایمن و رضایت بخش است.