تنوع زیستی و گونه های گیاهی و جانوری

تنوع زیستی، گوناگونی حیرت انگیز حیات در تمامی اشکال آن بر روی کره زمین، شامل ژن ها، گونه های منفرد، جوامع زیستی و اکوسیستم های کامل است. این گوناگونی بنیادین نه تنها بقای سیاره ما را تضمین می کند، بلکه مستقیماً بر کیفیت هوایی که تنفس می کنیم، آبی که می نوشیم و غذایی که می خوریم، تأثیر می گذارد. درک و حفاظت از تنوع زیستی، به ویژه در رابطه با گونه های گیاهی و جانوری که ستون های اصلی این ساختار پیچیده هستند، برای تضمین آینده بشریت امری حیاتی است.

تنوع زیستی چیست؟ تعاریف، سطوح و ابعاد

تنوع زیستی، واژه ای که امروزه به وفور شنیده می شود، فراتر از صرفاً تعداد موجودات زنده است. این مفهوم به مجموعه ای پیچیده از حیات در تمامی سطوح، از ژن ها گرفته تا اکوسیستم های وسیع، و تمامی تعاملات پویای میان آن ها اشاره دارد. این دانش انباشته شده طی میلیون ها سال تکامل است که به گونه ها آموخته چگونه در شرایط محیطی گوناگون زمین بقا یابند و خود را سازگار کنند.

سطوح سه گانه تنوع زیستی

تنوع زیستی را می توان در سه سطح اصلی مورد بررسی قرار داد که هر یک ابعاد منحصر به فردی از گوناگونی حیات را نمایان می سازند:

• تنوع ژنتیکی: این سطح به گوناگونی در ژن ها و اطلاعات وراثتی درون یک گونه و در میان جمعیت های مختلف آن اشاره دارد. به عنوان مثال، تفاوت های ژنتیکی میان نژادهای مختلف گندم یا انواع سگ، نمونه هایی از تنوع ژنتیکی هستند. این تنوع، امکان سازگاری گونه ها با تغییرات محیطی و مقاومت در برابر بیماری ها را فراهم می کند.
• تنوع گونه ای: این بعد به تعداد و فراوانی گونه های مختلف موجودات زنده در یک زیست بوم یا منطقه خاص می پردازد. این سطح از تنوع زیستی، معمول ترین درک عمومی از این مفهوم است و شامل تنوع بی شمار گونه های گیاهی و جانوری، قارچ ها، میکروارگانیسم ها و دیگر اشکال حیات می شود.
• تنوع اکوسیستمی: این سطح بیانگر گوناگونی زیست بوم ها و جوامع زیستی مختلف در یک منطقه وسیع تر است. جنگل ها، تالاب ها، بیابان ها، اقیانوس ها، کوهستان ها و رودخانه ها، هر یک اکوسیستم هایی با ویژگی ها و گونه های منحصربه فرد هستند که در کنار هم، تنوع اکوسیستمی سیاره را تشکیل می دهند.

مفهوم گونه در زیست شناسی

مفهوم گونه در زیست شناسی، واحد بنیادی طبقه بندی و رتبه آرایه شناختی محسوب می شود و نقشی محوری در درک تنوع زیستی ایفا می کند. به طور سنتی، گونه به بزرگترین گروهی از جانداران تعریف می شود که افراد آن قادر به تولیدمثل جنسی با یکدیگر و تولید فرزندان بارور هستند. این تعریف به مفهوم گونه زیستی ارنست مایر معروف است.

با این حال، تعریف گونه همیشه ساده و بدون چالش نیست. مواردی نظیر دورگه سازی میان گونه های نزدیک، وجود ریزگونه ها در یک گونه مرکب، و یا تولیدمثل غیرجنسی در برخی جانداران (که مفهوم گونه مولد را کمرنگ می کند)، مسائل پیچیده ای را در مفهوم گونه ایجاد کرده اند. از این رو، زیست شناسان از مفاهیم جایگزین یا مکمل دیگری نیز برای تعریف گونه بهره می برند، از جمله:

• مفهوم گونه ریخت شناختی (Morphological Species Concept): بر پایه شباهت های ظاهری و ساختاری جانداران.
• مفهوم گونه ژنتیکی (Genetic Species Concept): بر پایه شباهت ها و تفاوت های ژنتیکی و توالی DNA.
• مفهوم گونه بوم شناختی (Ecological Species Concept): بر پایه کنام بوم شناختی (نقش و جایگاه گونه در اکوسیستم) و سازگاری های آن با محیط.

تعداد تخمینی گونه های منقرض نشده در جهان بین ۸ تا ۸.۷ میلیون برآورد می شود، در حالی که تاکنون حدود ۱.۷۵ میلیون گونه شناسایی و نام گذاری شده اند. بخش عمده ای از گونه های ناشناخته به گروه های بی مهرگان، به ویژه بندپایان، تعلق دارند. از میان گونه های شناخته شده، تقریباً ۱ میلیون جانور و ۳۲۰ هزار گیاه هستند. این ارقام نشان می دهند که بخش عظیمی از حیات سیاره هنوز برای علم ناشناخته مانده است و بسیاری از گونه ها ممکن است پیش از کشف و ثبت، منقرض شوند.

چگونگی اندازه گیری تنوع زیستی

اندازه گیری تنوع زیستی، فرآیندی پیچیده است که نیازمند معیارهای دقیق است تا بتوان گوناگونی حیات را به صورت کمی بیان کرد. معمولاً اکولوژیست ها دو جنبه اصلی را برای این اندازه گیری در نظر می گیرند:

1. غنای گونه ای (Species Richness – S): این ساده ترین معیار است و صرفاً به تعداد گونه های مختلف موجود در یک اجتماع زیستی اشاره دارد. هرچند این معیار به راحتی قابل فهم و نمودارسازی است و برای مقایسه میان زیستگاه های جغرافیایی مفید است، اما محدودیت هایی نیز دارد. غنای گونه ای تا حدی به اندازه نمونه برداری بستگی دارد؛ با افزایش تعداد افراد مورد بررسی، غنای گونه ای نیز افزایش می یابد، اما سرعت این افزایش به تدریج کاهش می یابد.
2. یکنواختی و پراکندگی گونه ها (Species Evenness/Uniformity): این معیار به فراوانی نسبی افراد در میان گونه های مختلف یک اجتماع می پردازد. به عبارت دیگر، نشان می دهد که آیا افراد به طور یکنواخت در میان گونه ها توزیع شده اند یا اینکه یک یا چند گونه به شدت غالب هستند و بقیه کمیابند. این معیار به تنهایی، اطلاعات مربوط به تعداد مطلق گونه ها را از دست می دهد.

برای دستیابی به یک معیار جامع تر که هم غنای گونه ای و هم یکنواختی را در نظر بگیرد، از شاخص های تنوع زیستی ترکیبی استفاده می شود. یکی از پرکاربردترین این شاخص ها، شاخص شانون-واینر (Shannon-Wiener Index – H) است. این شاخص که از نظریه اطلاعات اقتباس شده، پیچیدگی و سازمان یافتگی یک اجتماع زیستی را بر اساس تعداد گونه ها و فراوانی نسبی آن ها اندازه گیری می کند. اگرچه درک این شاخص برای عموم ممکن است دشوارتر باشد، اما برای مطالعات علمی و مقایسه های دقیق تر، معیار بسیار کارآمدی به شمار می رود.

چرا تنوع زیستی حیاتی است؟ فواید و خدمات بی بدیل

اهمیت تنوع زیستی فراتر از صرف وجود گونه های مختلف است؛ این گوناگونی حیات، خدمات بی شماری را برای بقا و رفاه انسان و پایداری سیاره زمین فراهم می کند که اغلب نادیده گرفته می شوند. این خدمات، که به آن ها «خدمات اکوسیستم» گفته می شود، اساس زندگی ما را تشکیل می دهند.

خدمات اکوسیستم

اکوسیستم های سالم و غنی از تنوع زیستی، عملکردهای حیاتی را انجام می دهند که بدون آن ها، زندگی بشر امکان پذیر نخواهد بود:

• تنظیم هوا و اقلیم: پوشش گیاهی، به ویژه جنگل ها، از طریق فتوسنتز اکسیژن تولید کرده و دی اکسید کربن را جذب می کنند که در تنظیم ترکیب جو زمین و تعدیل اقلیم نقش حیاتی دارد. تالاب ها و اقیانوس ها نیز در چرخه کربن و آب وهوا مؤثرند.
• تصفیه آب و خاک: اکوسیستم های طبیعی مانند تالاب ها، رودخانه ها و جنگل ها، به عنوان فیلترهای طبیعی عمل کرده و آلاینده ها را از آب و خاک حذف می کنند. میکروارگانیسم های خاک نیز در بازیافت مواد مغذی و حفظ حاصلخیزی خاک نقش کلیدی دارند.
• گرده افشانی و تولید غذا: بخش عظیمی از محصولات کشاورزی ما، از جمله میوه ها، سبزیجات و دانه ها، به حشرات، پرندگان و سایر جانوران گرده افشان وابسته هستند. بدون این گرده افشان ها، امنیت غذایی جهان به شدت به خطر می افتد.
• کنترل طبیعی آفات و بیماری ها: در اکوسیستم های سالم، شکارچیان طبیعی، انگل ها و عوامل بیماری زا در تعادل طبیعی قرار دارند. تنوع زیستی به حفظ این تعادل کمک کرده و از شیوع گسترده آفات و بیماری ها در محصولات کشاورزی و جمعیت های حیات وحش جلوگیری می کند.
• حفاظت در برابر بلایای طبیعی: جنگل ها، تالاب ها، صخره های مرجانی و مانگروها به عنوان سپر محافظ در برابر بلایای طبیعی نظیر فرسایش خاک، سیل، طوفان و سونامی عمل می کنند.

اهمیت اقتصادی و دارویی

تنوع زیستی دارای ارزش اقتصادی و دارویی عظیمی است که اغلب نادیده گرفته می شود:

• امنیت غذایی: تنوع در گونه های گیاهان زراعی و نژادهای دام، امکان مقاومت در برابر خشکسالی، بیماری ها و تغییرات اقلیمی را فراهم می آورد و امنیت غذایی جهانی را تقویت می کند.
• کشف داروها: بخش قابل توجهی از ترکیبات دارویی و درمانی در جهان، به طور مستقیم یا غیرمستقیم، از منابع زیستی (گیاهان، جانوران و میکروارگانیسم ها) به دست می آید. تنها بخش کوچکی از گونه های وحشی برای کاربردهای پزشکی مورد بررسی قرار گرفته اند که پتانسیل کشف داروهای جدید را بسیار بالا می برد.
• منابع صنعتی: چوب، الیاف، رنگ ها، لاستیک و روغن های طبیعی، تنها بخشی از مواد اولیه صنعتی هستند که از تنوع زیستی تأمین می شوند.

خدمات اکوسیستم به طور جهانی تریلیون ها دلار ارزش اقتصادی دارند؛ تخمین زده می شود که از دست رفتن تنوع زیستی در اروپا، سالانه ۳ درصد از تولید ناخالص داخلی یا ۴۵۰ میلیون یورو هزینه در بر دارد.

سلامت و رفاه انسان

پیوند میان تنوع زیستی و سلامت انسان عمیق و چندوجهی است:

• تغذیه و رژیم غذایی: تنوع گونه های گیاهی و جانوری، رژیم غذایی متنوع تر و مغذی تری را برای انسان فراهم می کند.
• کاهش خطر بیماری ها: اکوسیستم های سالم و متنوع می توانند در کنترل و کاهش انتقال بیماری های عفونی نقش داشته باشند.
• سلامت روان: ارتباط با طبیعت و بهره مندی از فضاهای سبز، تأثیرات مثبتی بر بهداشت روان، کاهش استرس و افزایش رفاه عمومی دارد.

ارزش های فرهنگی، معنوی و زیبایی شناختی

تنوع زیستی نه تنها فواید مادی دارد، بلکه دارای ارزش های ناملموس فرهنگی، معنوی و زیبایی شناختی نیز هست:

• زیبایی و الهام بخشی: طبیعت و گوناگونی حیات، منبع بی پایانی از زیبایی، الهام و خلاقیت برای هنرمندان، نویسندگان و تمامی انسان هاست.
• نقش در فرهنگ ها و سنت ها: بسیاری از فرهنگ ها و جوامع بومی، پیوند عمیقی با طبیعت و گونه های خاص دارند که در سنت ها، آئین ها و دانش بومی آن ها بازتاب یافته است.

همانطور که پروفسور ادوارد او. ویلسون، پدر تنوع زیستی می گوید: «هر ارگانیسم از نظر اطلاعات غنی تر از نقاشی کاراواجو، فوگ باخ یا هر اثر بزرگ دیگری است.»

وضعیت کنونی تنوع زیستی: در آستانه ششمین انقراض جمعی

علیرغم اهمیت حیاتی تنوع زیستی، سیاره ما در حال حاضر با بحران بی سابقه ای مواجه است که به «ششمین انقراض جمعی» در تاریخ زمین شناسی تشبیه شده است. نرخ کنونی انقراض گونه ها، بسیار بالاتر از نرخ طبیعی پیش از ظهور انسان است و زنگ خطری جدی برای آینده حیات بر روی زمین محسوب می شود.

نرخ نگران کننده انقراض

مطالعات علمی نشان می دهند که سرعت از بین رفتن گونه ها در حال حاضر حدود ۱۰۰ تا ۱۰ هزار برابر نرخ انقراض طبیعی است. این سرعت حتی از انقراض دایناسورها در ۶۵ میلیون سال پیش نیز فزونی گرفته است. تحقیقات نگران کننده حاکی از آن است که از سال ۱۹۷۰ میلادی تاکنون، تعداد حیوانات ساکن کره زمین به نصف کاهش یافته است. این پدیده، که برخی دانشمندان آن را نابودی بیولوژیکی می نامند، حمله ای وحشتناک به مبانی تمدن بشری وارد می کند.

عوامل اصلی تهدیدکننده تنوع زیستی

عوامل متعددی دست به دست هم داده اند تا تنوع زیستی سیاره ما را در معرض خطر جدی قرار دهند:

1. تخریب و تجزیه زیستگاه ها: این عامل، بزرگترین و اصلی ترین تهدید برای تنوع زیستی است. گسترش شهرنشینی، کشاورزی فشرده، جنگل زدایی، توسعه زیرساخت ها و صنعتی سازی، به از بین رفتن و قطعه قطعه شدن زیستگاه های طبیعی منجر می شود.
2. بهره برداری بیش از حد: شکار بی رویه، صید غیرقانونی ماهی، قطع بی رویه درختان و برداشت بیش از حد منابع طبیعی، جمعیت بسیاری از گونه ها را تا مرز انقراض کاهش داده است.
3. تغییرات اقلیمی: گرمایش جهانی، تغییر الگوهای بارندگی، افزایش بلایای طبیعی مانند خشکسالی و سیل، و تغییرات در دمای اقیانوس ها، زیستگاه ها را تحت تأثیر قرار داده و گونه ها را مجبور به مهاجرت یا انقراض می کند.
4. آلودگی: آلودگی هوا، آب و خاک با مواد شیمیایی، پلاستیک ها، پساب های صنعتی و کشاورزی، سلامت اکوسیستم ها و گونه ها را به شدت تهدید می کند و منجر به نابودی زیستگاه ها و مرگ و میر موجودات زنده می شود.
5. گونه های مهاجم بیگانه: ورود گونه های غیربومی به یک اکوسیستم جدید، می تواند تعادل طبیعی را برهم زده، با گونه های بومی رقابت کرده و منجر به کاهش یا انقراض آن ها شود.
6. بیماری ها: شیوع بیماری ها، به ویژه آن هایی که تحت تأثیر تغییرات اقلیمی و کاهش تنوع ژنتیکی تشدید می شوند، می تواند جمعیت های حیات وحش را به شدت کاهش دهد.

لیست قرمز اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت (IUCN Red List)

اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) لیست قرمز را به عنوان جامع ترین فهرست وضعیت حفاظتی گونه های گیاهی، جانوری و قارچی جهان تهیه می کند. این لیست، میزان خطر انقراض گونه ها را بر اساس معیارهای علمی ارزیابی می کند و به سه دسته اصلی در معرض خطر، آسیب پذیر و در خطر انقراض بحرانی تقسیم می شود.

بر اساس آمار IUCN، از میان تنها ۵ درصد از گونه های شناخته شده که ارزیابی شده اند، نتایج نگران کننده ای به دست آمده است:

• حدود ۲۵ درصد از پستانداران
• ۴۱ درصد از دوزیستان
• ۱۳ درصد از پرندگان

در معرض خطر انقراض قرار دارند. این ارقام هشداردهنده، ضرورت اقدامات فوری و جامع برای حفاظت از تنوع زیستی جهانی را بیش از پیش نمایان می سازد. از بین رفتن گونه های گیاهی و جانوری، نه تنها به معنای از دست دادن زیبایی های طبیعی است، بلکه به تخریب خدمات حیاتی اکوسیستم ها و به خطر افتادن آینده خود انسان می انجامد.

راهبردهای حفاظت از تنوع زیستی: از اقدام جهانی تا مسئولیت فردی

حفاظت از تنوع زیستی، یک چالش جهانی است که نیازمند رویکردهای چندوجهی و همکاری در سطوح مختلف، از تصمیم گیران بین المللی تا اقدامات فردی، است. برای مقابله با بحران کنونی انقراض، مجموعه ای از راهبردها باید به کار گرفته شوند.

حفاظت در محل (In-situ)

این رویکرد بر حفاظت از گونه ها در زیستگاه های طبیعی خود تمرکز دارد و موثرترین راه برای حفظ تنوع زیستی در بلندمدت محسوب می شود:

• ایجاد و مدیریت مناطق حفاظت شده: تأسیس و مدیریت موثر پارک های ملی، پناهگاه های حیات وحش و مناطق حفاظت شده، از زیستگاه های حساس و گونه های در خطر انقراض محافظت می کند.
• بازسازی زیستگاه های تخریب شده: تلاش برای احیای جنگل ها، تالاب ها و دیگر زیستگاه هایی که به دلیل فعالیت های انسانی آسیب دیده اند، به بازگشت گونه ها و بهبود عملکرد اکوسیستم کمک می کند.
• مدیریت پایدار منابع طبیعی: اطمینان از بهره برداری مسئولانه و پایدار از جنگل ها، شیلات و اراضی کشاورزی برای حفظ تعادل اکوسیستم ها.

حفاظت خارج از محل (Ex-situ)

این روش به حفاظت از گونه ها در خارج از زیستگاه طبیعی آن ها می پردازد و معمولاً به عنوان مکملی برای حفاظت در محل عمل می کند:

• باغ های گیاه شناسی و باغ وحش ها: این مراکز نقش مهمی در تکثیر گونه های در خطر انقراض، تحقیقات علمی و آگاهی بخشی عمومی ایفا می کنند.
• بانک های بذر و ژن: نگهداری از ذخایر ژنتیکی گونه های گیاهی و جانوری در بانک های بذر و ژن، یک بیمه نامه در برابر انقراض و منبعی برای بازسازی جمعیت های آسیب دیده است.

قوانین و معاهدات بین المللی

برای هماهنگی تلاش های جهانی در زمینه حفاظت از تنوع زیستی، معاهدات و کنوانسیون های بین المللی از اهمیت بالایی برخوردارند:

• کنوانسیون تنوع زیستی (CBD): این کنوانسیون که در سال ۱۹۹۲ در کنفرانس زمین ریودوژانیرو به تصویب رسید، چارچوب قانونی را برای حفاظت و استفاده پایدار از تنوع زیستی و تسهیم عادلانه منافع حاصل از منابع ژنتیکی فراهم می کند. ایران نیز در سال ۱۳۷۵ این معاهده را تصویب کرده و به آن پیوسته است.
• روز جهانی تنوع زیستی (International Day for Biological Diversity – ۲۲ می): این روز که توسط سازمان ملل متحد نامگذاری شده، به افزایش آگاهی عمومی درباره مسائل تنوع زیستی و اهمیت آن اختصاص دارد.

نقش آموزش و آگاهی بخشی

یکی از مهم ترین چالش ها در حفاظت از تنوع زیستی، شکاف میان آگاهی و عمل است. آموزش محیط زیست می تواند این شکاف را پر کند:

• آموزش در مدارس و دانشگاه ها: گنجاندن مفاهیم تنوع زیستی در برنامه های درسی و ترویج تحقیقات در این زمینه.
• ترویج تجربه مستقیم طبیعت: فراهم آوردن فرصت هایی برای ارتباط مستقیم افراد، به ویژه کودکان و نوجوانان، با طبیعت (مانند مدارس طبیعت، فضاهای سبز شهری و موزه های تاریخ طبیعی) می تواند حس تعلق و مسئولیت پذیری را تقویت کند.
• نقش رسانه ها و کمپین های عمومی: استفاده از ابزارهای رسانه ای و برگزاری کمپین های آگاهی بخش برای اطلاع رسانی به عموم مردم درباره اهمیت تنوع زیستی و تهدیدات پیش روی آن.

پژوهش ها نشان داده اند که ارتباط مستقیمی بین امکان تجربه طبیعت و نهادینه شدن الگوهای رفتاری دوستدار محیط زیست در قبال تنوع زیستی وجود دارد.

راهکارهای عملی برای افراد

هر فردی می تواند با اقدامات کوچک، نقش موثری در حفاظت از تنوع زیستی ایفا کند:

• کاهش مصرف و مدیریت پسماند: کاهش مصرف آب، انرژی و کالاها، و مدیریت صحیح زباله ها، فشار بر منابع طبیعی و آلودگی را کاهش می دهد.
• حمایت از محصولات پایدار و اخلاقی: انتخاب محصولاتی که با رعایت اصول پایداری زیست محیطی و اخلاقی تولید شده اند.
• کاشت گیاهان بومی و حمایت از زیستگاه های محلی: کاشت گیاهان بومی در باغچه ها و فضاهای سبز، به جذب گرده افشان ها و پرندگان محلی کمک کرده و از گونه های مهاجم جلوگیری می کند.
• آگاهی رسانی و مشارکت: گفتگو با دیگران در مورد اهمیت تنوع زیستی و مشارکت در فعالیت های حفاظتی محلی یا ملی.

آینده تنوع زیستی: چالش ها، فرصت ها و امیدها

آینده تنوع زیستی و گونه های گیاهی و جانوری با چالش های بی شماری روبرو است که از رشد جمعیت انسانی، گسترش شهرنشینی، تغییرات اقلیمی و بهره برداری بی رویه از منابع طبیعی نشأت می گیرد. این چالش ها، نه تنها پایداری اکوسیستم ها را تهدید می کنند، بلکه مستقیماً بر امنیت غذایی، سلامت و رفاه انسان نیز تأثیر می گذارند. از بین رفتن یک گونه، می تواند زنجیره پیچیده ای از تعاملات اکوسیستمی را مختل کرده و عواقب پیش بینی نشده ای به همراه داشته باشد.

با این حال، در کنار چالش ها، فرصت های بزرگی نیز برای حفاظت و احیای تنوع زیستی وجود دارد. پیشرفت های علمی در زمینه ژنتیک، بوم شناسی و مدل سازی اقلیمی، ابزارهای جدیدی را برای درک بهتر گونه ها و زیستگاه های آن ها فراهم آورده است. فناوری های نوین، از جمله سنجش از دور و هوش مصنوعی، می توانند در پایش و مدیریت مناطق حفاظت شده و شناسایی تهدیدات به ما کمک کنند. همچنین، افزایش آگاهی عمومی و مشارکت سازمان های مردم نهاد و جوامع محلی، امیدبخش ترین فرصت برای تغییر مسیر کنونی است.

حفاظت از تنوع زیستی دیگر یک انتخاب لوکس نیست، بلکه یک ضرورت حیاتی برای بقای سیاره و نسل های آینده است. این امر مستلزم تغییر نگرش ها، سیاست گذاری های هوشمندانه و اقدام عملی از سوی همه ذی نفعان است. هر چند که مسئولیت بزرگی بر دوش دولت ها و سازمان های بین المللی است، اما نقش تک تک افراد در زندگی روزمره، از انتخاب های مصرفی گرفته تا مشارکت در فعالیت های حفاظتی، نمی تواند نادیده گرفته شود. با برنامه ریزی دقیق برای بهره برداری پایدار از منابع طبیعی و مدیریت صحیح در استفاده از آن ها، می توانیم به تدریج این مشکل و سایر مشکلات زیست محیطی را رفع کنیم و به سمت آینده ای پایدار و سرشار از حیات گام برداریم.

نتیجه گیری

تنوع زیستی و گونه های گیاهی و جانوری، قلب تپنده سیاره زمین و ستون فقرات حیات هستند. از تنوع ژنتیکی میکروب ها در یک مشت خاک گرفته تا گستردگی اکوسیستم های جنگلی و اقیانوسی، هر جزء از این پازل پیچیده، نقشی حیاتی در حفظ تعادل و پایداری سیاره ما ایفا می کند. خدمات بی بدیل اکوسیستم ها، از تولید اکسیژن و تصفیه آب تا تأمین غذا و دارو، مستقیماً به این گوناگونی وابسته است.

اما متأسفانه، فعالیت های انسانی، سیاره ما را به سمت ششمین انقراض جمعی سوق داده اند و نرخ از بین رفتن گونه ها به طرز نگران کننده ای افزایش یافته است. تخریب زیستگاه ها، بهره برداری بی رویه، تغییرات اقلیمی و آلودگی، تهدیدات اصلی هستند که این میراث ارزشمند را در معرض خطر قرار داده اند.

حفاظت از تنوع زیستی، وظیفه ای مشترک است که نیازمند تعهد جهانی، سیاست گذاری های موثر و اقدامات آگاهانه فردی است. از ایجاد مناطق حفاظت شده و اجرای معاهدات بین المللی تا آموزش محیط زیست و انتخاب های مسئولانه در زندگی روزمره، هر گام می تواند در حفظ حیات و تضمین آینده ای پایدار برای بشریت مؤثر باشد. اکنون زمان آن فرا رسیده که با درک عمیق از اهمیت تنوع زیستی، همگی برای حفظ نبض حیات زمین به پا خیزیم.