در طلاق چند سکه باید داد؟

در طلاق، تعداد سکه های قابل پرداخت مهریه بسته به توافق زوجین و شرایط قانونی، متفاوت است؛ اما بر اساس ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده، ضمانت اجرای حبس برای مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه بهار آزادی اعمال می شود و مازاد بر آن، منوط به اثبات توانایی مالی زوج است.

مهریه، به عنوان یکی از مهم ترین حقوق مالی زوجه در عقد ازدواج، همواره موضوع چالش ها و ابهامات حقوقی فراوانی بوده است. در فرآیند طلاق، سوال "در طلاق چند سکه باید داد" از جمله دغدغه های اصلی زوجین و خانواده های آن ها محسوب می شود. پیچیدگی های قوانین، تغییرات احتمالی و تفاسیر قضایی، درک دقیق این موضوع را برای افراد غیرحقوقی دشوار ساخته است.

این مقاله با هدف ارائه یک راهنمای جامع و به روز، به تمامی ابعاد حقوقی و عملی مرتبط با پرداخت مهریه در طلاق می پردازد. ما در این نوشتار، ضمن تعریف مهریه و انواع آن، به تشریح سقف قانونی مهریه، تفاوت های مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه، مراحل مطالبه و اجرای مهریه، شرایط اعسار و تقسیط، و ضمانت اجراهای عدم پرداخت آن خواهیم پرداخت. همچنین، با شفاف سازی شایعات پیرامون قوانین جدید مانند "قانون ۱۴ سکه"، تلاش می شود تا درک روشنی از حقوق و وظایف قانونی هر دو طرف در این زمینه فراهم آید.

مهریه چیست و جایگاه قانونی آن در ایران

مهریه، مالی است که مرد در زمان عقد ازدواج به زن می دهد یا تعهد می کند که در آینده به او بپردازد. این حق مالی، در ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی ایران به صراحت تعریف شده و از ارکان مهم عقد نکاح محسوب می شود. مهریه، برخلاف تصور رایج، صرفاً یک هدیه نیست، بلکه یک دین بر ذمه مرد است که به محض جاری شدن صیغه عقد، زن مالک آن می شود و هر زمان که اراده کند، می تواند آن را مطالبه کند.

ماهیت حقوقی مهریه، آن را به یکی از ابزارهای حمایت مالی از زن در طول زندگی مشترک و پس از جدایی تبدیل کرده است. این دین، حتی در صورت فوت زوج، از اموال باقی مانده او (ترکه) قابل مطالبه توسط وراث زوجه خواهد بود. اهمیت مهریه در استحکام بنیان خانواده و تضمین حقوق مالی زن، جایگاه ویژه ای به آن در نظام حقوقی ایران بخشیده است.

انواع مهریه و تفاوت های آن ها

مهریه در حقوق ایران به سه دسته اصلی تقسیم می شود که هر یک دارای شرایط و احکام متفاوتی هستند:

1. مهرالمسمی: این متداول ترین نوع مهریه است و به مالی گفته می شود که در زمان عقد نکاح، با توافق کامل زوجین، مقدار و نوع آن مشخص و در سند ازدواج ثبت می شود. این مهریه می تواند شامل سکه، وجه نقد، ملک، یا هر مال دیگر با ارزش قانونی باشد.
2. مهرالمثل: در مواردی که در عقد نکاح مهریه ای تعیین نشده باشد یا مهریه تعیین شده باطل باشد، و پس از نزدیکی، زن و مرد قصد جدایی داشته باشند، دادگاه با در نظر گرفتن جایگاه اجتماعی زن، وضعیت خانوادگی، سن، تحصیلات و سایر شرایط مشابه، مهریه ای را به عنوان مهرالمثل برای او تعیین می کند.
3. مهرالمتعه: این نوع مهریه نیز در شرایطی مطرح می شود که در عقد دائم، مهریه ای تعیین نشده باشد و طلاق قبل از نزدیکی واقع شود. در این حالت، دادگاه با توجه به وضعیت مالی مرد و توانایی او، مبلغی را به عنوان مهرالمتعه برای زن در نظر می گیرد تا جبران مناسبی برای او باشد.

آگاهی از تفاوت های این سه نوع مهریه برای هر دو طرف عقد ازدواج ضروری است تا در صورت بروز اختلافات، از حقوق خود آگاه باشند و اقدامات قانونی مناسب را انجام دهند.

سقف مهریه در قوانین ایران: واقعیت و شایعات

یکی از پرتکرارترین سوالات در مورد مهریه، مسئله سقف و محدودیت های قانونی آن است. در حالی که تصور عمومی بر وجود سقفی مشخص برای مهریه است، واقعیت حقوقی پیچیده تر است. قوانین ایران در اصل، سقفی برای میزان مهریه تعیین نکرده اند و هر تعداد سکه یا هر مال دیگری که در عقدنامه توافق و ثبت شود، معتبر است. با این حال، ضمانت اجرای وصول مهریه با محدودیت هایی مواجه است که اغلب با عنوان "سقف مهریه" شناخته می شود.

قانون ۱۱۰ سکه بهار آزادی

ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱، نقطه عطفی در چگونگی مطالبه و اجرای مهریه بود. این ماده، مهریه را به دو بخش تقسیم می کند:

• مهریه تا ۱۱۰ سکه: اگر مهریه زن تا ۱۱۰ عدد سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد، وصول آن مشمول مقررات ماده ۲ قانون اجرای محکومیت های مالی است. این بدان معناست که در صورت عدم پرداخت از سوی زوج و عدم اثبات اعسار، زن می تواند از طریق دادگاه یا اداره ثبت اقدام به توقیف اموال مرد کرده و در نهایت، حکم جلب (بازداشت) او را نیز دریافت کند. این بخش از مهریه از ضمانت اجرایی قوی تری برخوردار است.
• مهریه مازاد بر ۱۱۰ سکه: برای مهریه مازاد بر ۱۱۰ سکه، وضعیت حقوقی متفاوت است. در این خصوص، تنها "ملائت" (توانایی مالی) زوج ملاک پرداخت است. به عبارت دیگر، زن برای مطالبه بخش مازاد بر ۱۱۰ سکه، باید در دادگاه ثابت کند که مرد تمکن مالی لازم برای پرداخت این میزان را دارد. در این بخش، امکان صدور حکم جلب (حبس) برای زوج وجود ندارد، حتی اگر توانایی پرداخت را داشته باشد اما از پرداخت امتناع کند.

این قانون، در حقیقت میزان مهریه را کاهش نداده، بلکه ضمانت اجرایی برای بخش مازاد بر ۱۱۰ سکه را تعدیل کرده است. هدف از این تغییر، ایجاد تعادل بین حقوق مالی زن و جلوگیری از حبس های طولانی مدت و غیرضروری برای مردان ناتوان از پرداخت مهریه بوده است.

طبق ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱، برای مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه بهار آزادی امکان صدور حکم جلب (حبس) وجود دارد، اما برای مهریه مازاد بر این مقدار، زن باید توانایی مالی مرد را برای پرداخت ثابت کند و حکم جلب صادر نمی شود.

قانون ۱۴ سکه: شفاف سازی یک ابهام رایج

در سال های اخیر، شایعات و بحث های زیادی پیرامون "قانون ۱۴ سکه" در محافل عمومی و رسانه ای مطرح شده است. این موضوع، ابهامات فراوانی را برای زوجین، به ویژه آن هایی که قصد ازدواج دارند، ایجاد کرده است.

بسیار مهم است که بدانید: "قانون ۱۴ سکه" در حال حاضر به هیچ عنوان تصویب نشده و صرفاً در حد یک طرح یا پیشنهاد در مجلس شورای اسلامی مطرح شده است. این طرح که با هدف کاهش آسیب های اجتماعی ناشی از مهریه های سنگین و افزایش آمار زندانیان مهریه ارائه شده، هنوز مراحل قانونی خود را طی نکرده و به قانون لازم الاجرا تبدیل نشده است. هرگونه اطلاعیه رسمی در خصوص تغییر قوانین مهریه، صرفاً از طریق مراجع رسمی و قانونی اعلام خواهد شد.

در صورت تصویب احتمالی چنین قانونی در آینده، ممکن است پیامدهایی از قبیل تغییر در ضمانت اجراها، وضع مالیات بر مهریه های بیش از ۱۴ سکه، یا تغییر در روند مطالبه و اجرای مهریه را به همراه داشته باشد. اما تا آن زمان، قانون فعلی مهریه همان ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده است که به ۱۱۰ سکه اشاره دارد. بنابراین، هرگونه تصمیم گیری بر اساس شایعات پیرامون "قانون ۱۴ سکه"، فاقد وجاهت قانونی است و می تواند به بروز مشکلات حقوقی منجر شود.

نحوه مطالبه و اجرای مهریه در طلاق

مطالبه و اجرای مهریه فرآیندی قانونی است که زن می تواند از طریق دو مرجع اصلی، یعنی اداره ثبت اسناد و املاک و دادگاه خانواده، اقدام کند. انتخاب مسیر مناسب بستگی به شرایط پرونده و تشخیص وکیل دارد.

مراحل اولیه مطالبه

1. مطالبه از طریق اداره ثبت اسناد و املاک:
   • مزایا: این روش معمولاً سریع تر و کم هزینه تر از مسیر دادگاه است، به ویژه اگر مرد اموال مشخص و قابل توقیفی داشته باشد. زن می تواند با مراجعه به دفتر ازدواجی که عقد در آنجا ثبت شده، درخواست صدور اجراییه برای مهریه را ارائه دهد. سپس اداره ثبت، با ابلاغ اجراییه به زوج، فرصت پرداخت مهریه را به او می دهد. در صورت عدم پرداخت، زن می تواند تقاضای توقیف اموال زوج را از طریق همین اداره ثبت کند.
   • معایب: در مواردی که مرد اموال رسمی و مشخصی به نام خود ندارد یا محل کار و زندگی او به سادگی قابل شناسایی نیست، اداره ثبت با محدودیت هایی مواجه می شود و ممکن است این مسیر به نتیجه نرسد. همچنین، اداره ثبت صلاحیت رسیدگی به ادعای اعسار (ناتوانی مالی) مرد را ندارد و در چنین مواردی پرونده به دادگاه ارجاع خواهد شد.
2. مطالبه از طریق دادگاه خانواده:
   • زن در هر زمانی می تواند مستقیماً به دادگاه خانواده مراجعه کرده و دادخواست مطالبه مهریه را ارائه دهد. این روش، به ویژه در مواردی که مرد اموال قابل توقیف ندارد، قصد طرح دعوای اعسار را دارد، یا زن می خواهد همزمان سایر حقوق مالی خود (مانند نفقه و اجرت المثل) را نیز مطالبه کند، مناسب تر است.
   • دادگاه با تشکیل جلسه رسیدگی، به ادعای طرفین گوش داده و پس از بررسی مدارک و شواهد، حکم مقتضی را صادر می کند.

دادخواست مهریه و پیگیری آن

برای شروع فرآیند مطالبه مهریه از طریق دادگاه، زن باید "دادخواست مطالبه مهریه" را به دادگاه خانواده تقدیم کند. این دادخواست باید حاوی اطلاعات دقیق زوجین، میزان مهریه، و شرح خواسته ها باشد.

• نحوه ارائه دادخواست: دادخواست از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت می شود. پس از ثبت، پرونده به شعبه مربوطه در دادگاه خانواده ارجاع می گردد و تاریخ رسیدگی تعیین و به طرفین ابلاغ می شود.
• مدارک مورد نیاز: مدارک اصلی شامل سند رسمی ازدواج، شناسنامه و کارت ملی زوجه است. در صورت وجود، مدارکی که توانایی مالی زوج یا اموال او را نشان می دهد نیز می تواند ضمیمه دادخواست شود.

پیگیری پرونده در دادگاه شامل حضور در جلسات دادرسی، ارائه دلایل و مستندات، و در صورت نیاز، درخواست کارشناسی است. پس از صدور حکم نهایی، زن می تواند با اخذ "اجراییه" از دادگاه، مراحل عملی توقیف اموال و وصول مهریه را آغاز کند.

توقیف اموال

یکی از مهم ترین مراحل اجرای مهریه، توقیف اموال مرد برای وصول آن است. زن می تواند پس از قطعی شدن حکم مهریه، تقاضای توقیف اموال زوج را کند.

• اموال قابل توقیف برای مهریه: تقریباً تمامی اموالی که به نام مرد است و دارای ارزش مالی هستند، می توانند توقیف شوند. این اموال شامل:
  • منزل، زمین و سایر املاک
  • خودرو و وسایل نقلیه
  • حساب های بانکی و موجودی آن ها
  • سهام شرکت ها و اوراق بهادار
  • حقوق و مزایای دریافتی (تا یک سوم از حقوق کارمندی و بازنشستگی و یک چهارم از حقوق کارگری)
  • هرگونه مال منقول و غیرمنقول دیگر که ارزش مالی داشته باشد.
• اموال غیرقابل توقیف (مستثنیات دین): برخی از اموال مرد، با هدف حفظ حداقل امکانات زندگی برای او و خانواده اش، از توقیف معاف هستند. این اموال که به "مستثنیات دین" معروف اند، شامل:
  • منزل مسکونی که عرفاً در شأن مدیون باشد (به شرطی که تنها محل سکونت او باشد)
  • اثاثیه مورد نیاز زندگی (نه اثاثیه لوکس و تجملاتی)
  • ابزار و وسایل کار و امرار معاش
  • ودیعه مسکن (در صورت اجاره نشینی)
  • حقوق و مزایای قانونی تا میزان مشخص شده

شناسایی و معرفی اموال قابل توقیف، نقش مهمی در سرعت و موفقیت فرآیند اجرای مهریه دارد. زن می تواند از طریق استعلام از اداره ثبت اسناد، راهنمایی و رانندگی، بانک ها، و سایر نهادها، به شناسایی اموال همسر خود اقدام کند.

پرداخت مهریه: شرایط و امکانات قانونی برای زوج

پس از صدور حکم قطعی مهریه، مرد موظف به پرداخت آن است. با این حال، قانون برای مردانی که توانایی مالی پرداخت یکجای مهریه را ندارند، تمهیداتی اندیشیده است تا از بروز مشکلات جدی تر مانند زندان جلوگیری شود. این تمهیدات شامل اعسار از پرداخت و تقسیط مهریه است.

اعسار از پرداخت مهریه

اعسار به معنای ناتوانی مالی فرد در پرداخت بدهی های خود است. اگر مردی توانایی پرداخت یکجای مهریه را نداشته باشد، می تواند "دادخواست اعسار از پرداخت مهریه" را به دادگاه تقدیم کند.

• تعریف اعسار و شرایط درخواست آن: اعسار به معنی نداشتن مال کافی یا عدم دسترسی به اموال جهت تأدیه دیون است. مرد باید ثابت کند که قادر به پرداخت نقدی و یکجای مهریه نیست و وضعیت مالی او به گونه ای است که توانایی ادای دین را به صورت یکجا ندارد. این دادخواست باید ظرف مدت یک ماه از تاریخ ابلاغ اجراییه مهریه به دادگاه ارائه شود.
• نحوه اثبات اعسار توسط زوج: اثبات اعسار بر عهده مرد است. او باید با ارائه مدارک و شواهد معتبر، ناتوانی مالی خود را به دادگاه اثبات کند. این مدارک می تواند شامل لیست دارایی ها (مثلاً خانه، ماشین، حساب بانکی)، لیست بدهی ها، شهادت شهود (دو نفر شاهد عادل که از وضعیت مالی مرد آگاه باشند)، و گواهی عدم موجودی از بانک ها باشد. دادگاه وضعیت شغلی، درآمد، و هزینه های ضروری زندگی مرد را نیز بررسی می کند.
• مدارک مورد نیاز برای دادخواست اعسار:
  • دادنامه قطعی مهریه و اجراییه مربوطه
  • فهرست اموال و دارایی های منقول و غیرمنقول زوج
  • فهرست دیون و بدهی های زوج
  • استشهادیه از دو نفر شاهد که به وضعیت مالی زوج آگاه هستند و ناتوانی او را تأیید می کنند.
  • مدارک مربوط به حقوق و درآمد ثابت (در صورت وجود)

تقسیط مهریه

در صورتی که دادگاه دادخواست اعسار مرد را بپذیرد، حکم به "تقسیط مهریه" صادر خواهد شد. این بدان معناست که مرد موظف می شود مهریه را به صورت اقساط و در بازه های زمانی مشخص پرداخت کند.

• شرایط و ضوابط تقسیط توسط دادگاه: دادگاه با توجه به وضعیت مالی مرد، شغل، درآمد، تعداد افراد تحت تکفل، و هزینه های ضروری زندگی او، مبلغ پیش پرداخت (معمولاً یک تا چند سکه) و تعداد و میزان اقساط ماهانه یا دوره ای را تعیین می کند. هدف از تقسیط، این است که مرد بتواند بدون فشار مالی زیاد، بدهی خود را پرداخت کند.
• عواملی که دادگاه در تعیین اقساط در نظر می گیرد:
  • درآمد: میزان حقوق و درآمد ماهانه مرد.
  • دارایی: ارزش و نوع اموال غیرقابل توقیف مرد (مستثنیات دین).
  • وضعیت معیشتی: هزینه های ضروری زندگی، اجاره بها، تعداد فرزندان و افراد تحت تکفل.
  • سلامت: بیماری های خاص و هزینه های درمانی.
• مدت زمان پرداخت اقساط: مدت زمان پرداخت اقساط مهریه بسته به میزان مهریه و توان مالی مرد می تواند بسیار طولانی باشد و حتی سال ها به طول انجامد.

مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه: تفاوت های عملی

نحوه تعیین مهریه در سند ازدواج، تأثیر بسزایی در فرآیند مطالبه و پرداخت آن دارد:

1. مهریه عندالمطالبه:
   • تعریف: به مهریه ای گفته می شود که زن به محض جاری شدن عقد نکاح، مالک آن شده و می تواند در هر زمان آن را از مرد مطالبه کند. مرد نیز موظف است در صورت مطالبه زن، بلافاصله آن را پرداخت کند.
   • پیامدها: در این نوع مهریه، بار اثبات تمکن مالی بر عهده زن نیست و فرض بر توانایی مالی مرد است. در صورت عدم پرداخت و عدم اثبات اعسار توسط مرد، ضمانت اجراهای قانونی مانند توقیف اموال و حتی حکم جلب اعمال می شود.
2. مهریه عندالاستطاعه:
   • تعریف: در این نوع مهریه، پرداخت آن منوط به توانایی مالی مرد است. به عبارت دیگر، زن تنها زمانی می تواند مهریه خود را مطالبه کند که ثابت شود مرد تمکن مالی برای پرداخت آن را دارد. این شرط باید صراحتاً در سند ازدواج درج شده باشد.
   • پیامدها: در مهریه عندالاستطاعه، بار اثبات تمکن مالی مرد بر عهده زن است. زن باید با ارائه مدارک و شواهد کافی، به دادگاه ثابت کند که مرد در حال حاضر قادر به پرداخت مهریه است. این امر فرآیند مطالبه را برای زن دشوارتر می کند و در صورت عدم اثبات تمکن مالی مرد، امکان وصول مهریه وجود نخواهد داشت. همچنین، در این نوع مهریه، امکان صدور حکم جلب (حبس) برای مرد وجود ندارد.

انتخاب بین این دو نوع مهریه در زمان عقد، باید با آگاهی کامل از پیامدهای حقوقی هر یک صورت گیرد. مشاوره با وکیل خانواده در این زمینه می تواند بسیار راهگشا باشد.

ضمانت اجراهای عدم پرداخت مهریه

عدم پرداخت مهریه توسط مرد، ضمانت اجراهای قانونی خاصی را به دنبال دارد که می تواند از توقیف اموال تا حبس را شامل شود. این ضمانت اجراها با هدف حمایت از حقوق مالی زن و تضمین اجرای تعهدات مرد تعیین شده اند.

حکم جلب (بازداشت)

یکی از شدیدترین ضمانت اجراها برای عدم پرداخت مهریه، صدور حکم جلب (بازداشت) مرد است. البته این حکم تحت شرایط خاصی صادر می شود.

• شرایط صدور حکم جلب برای مهریه:
  • فقط تا ۱۱۰ سکه: همان طور که پیش تر گفته شد، مطابق ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده، حکم جلب فقط برای مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه بهار آزادی یا معادل آن صادر می شود. برای مهریه مازاد بر این مقدار، امکان صدور حکم جلب وجود ندارد و وصول آن منوط به اثبات تمکن مالی مرد است.
  • عدم اثبات اعسار: اگر مرد توانایی پرداخت مهریه تا ۱۱۰ سکه را داشته باشد اما از پرداخت آن امتناع کند، و یا دادخواست اعسار او توسط دادگاه رد شود، حکم جلب صادر می شود.
  • عدم پرداخت اقساط: در صورتی که دادگاه حکم به تقسیط مهریه داده باشد و مرد به صورت مکرر (معمولاً سه قسط متوالی) از پرداخت اقساط خودداری کند، زن می تواند درخواست صدور حکم جلب را به دادگاه ارائه دهد.
• مدت زمان حبس و شرایط آزادی: مدت زمان حبس برای مهریه مشخص نیست و تا زمان پرداخت مهریه یا اقساط معوقه یا اثبات اعسار جدید، ادامه خواهد داشت. مرد می تواند با پرداخت دین، ارائه تأمین مناسب (مانند سند مالکیت یا کفیل معتبر)، یا اثبات اعسار، از زندان آزاد شود.

کسر از حقوق

یکی دیگر از روش های اجرای مهریه، کسر از حقوق و مزایای دریافتی مرد است، به ویژه اگر مرد دارای شغل دولتی یا حقوق ثابت باشد.

• میزان و شرایط کسر از حقوق بازنشستگی یا کارمندی: طبق قانون، از حقوق کارمندان و بازنشستگان دولتی یا بخش خصوصی که دارای حقوق ثابت هستند، حداکثر یک سوم (۳۳ درصد) و از حقوق کارگران (بر اساس قانون کار) حداکثر یک چهارم (۲۵ درصد) به نفع زن بابت مهریه توقیف و کسر می شود. این توقیف تا زمان تسویه کامل مهریه (یا بخش قابل مطالبه آن) ادامه می یابد.
• فرایند قانونی کسر از حقوق: پس از قطعی شدن حکم مهریه و صدور اجراییه، زن می تواند درخواست توقیف و کسر از حقوق مرد را به اداره اجرای احکام دادگاه یا اداره ثبت ارائه دهد. سپس، نامه رسمی به کارفرما یا سازمان بازنشستگی مرد ارسال می شود و مبلغ مقرر به صورت ماهانه از حقوق او کسر و به حساب زن واریز می گردد.

این روش، به زن امکان می دهد تا بدون نیاز به توقیف سایر اموال یا حبس مرد، به صورت منظم و پایدار به حق مهریه خود دست یابد.

مهریه در انواع طلاق

نحوه تعیین تکلیف مهریه، بسته به نوع طلاق (توافقی، از سوی زوج، یا از سوی زوجه) تفاوت هایی دارد. آگاهی از این تفاوت ها برای تصمیم گیری صحیح در فرآیند جدایی ضروری است.

طلاق توافقی

در طلاق توافقی، زن و مرد با توافق کامل درباره تمامی حقوق مالی و غیرمالی خود، از جمله مهریه، تصمیم گیری می کنند.

• نحوه تعیین تکلیف مهریه در طلاق توافقی:
  • بذل مهریه: زن می تواند تمام یا قسمتی از مهریه خود را به مرد ببخشد (بذل کند). این بذل می تواند در ازای دریافت حق طلاق، یا صرفاً برای تسریع در فرآیند طلاق و پایان دادن به اختلافات باشد.
  • توافق بر نحوه پرداخت: حتی اگر زن تمام مهریه خود را نبخشد، می تواند با مرد بر سر نحوه پرداخت آن (مثلاً اقساطی، به صورت یکجا، یا از طریق واگذاری مالی خاص) توافق کند.
• اهمیت توافق کتبی و ثبت در دادنامه: هرگونه توافق درباره مهریه در طلاق توافقی باید به صورت کتبی تنظیم شده و در دادخواست طلاق توافقی قید شود. دادگاه نیز این توافقات را در "گواهی عدم امکان سازش" و سپس در "حکم طلاق" ثبت می کند. این امر، اعتبار قانونی توافقات را تضمین می کند و از بروز اختلافات آتی جلوگیری می نماید.

طلاق از سوی زوج (مرد)

بر اساس قانون مدنی ایران، حق طلاق در اصل با مرد است. در این نوع طلاق، مرد باید تمامی حقوق مالی زن را پرداخت کند.

• لزوم پرداخت تمامی حقوق مالی زن از جمله مهریه: در صورتی که مرد قصد طلاق همسر خود را داشته باشد، باید پیش از ثبت طلاق، تمامی حقوق مالی زن، از جمله مهریه (تا سقف ۱۱۰ سکه همراه با ضمانت اجرا و مازاد بر آن در صورت اثبات تمکن مالی)، نفقه ایام عده، اجرت المثل ایام زوجیت، و نصف دارایی (در صورت وجود شرط نصف دارایی در عقدنامه) را به صورت نقدی یا با توافق بر نحوه پرداخت، تسویه کند. دادگاه تا زمان حصول اطمینان از پرداخت یا تعیین تکلیف این حقوق، حکم طلاق را ثبت نخواهد کرد.

طلاق از سوی زوجه (زن)

حق طلاق زن در قانون ایران محدودتر است و معمولاً تحت شرایط خاصی اعمال می شود.

• مهریه در صورت داشتن حق طلاق (وکالت در طلاق): اگر زن در سند ازدواج یا به موجب سند رسمی دیگری، "وکالت در طلاق" از همسر خود داشته باشد، می تواند بدون نیاز به اثبات دلایل طلاق، خود را مطلقه کند. در این حالت، زن می تواند مهریه خود را مطالبه کند، مگر اینکه در وکالت نامه شرط شده باشد که در ازای اعمال حق طلاق، مهریه خود را ببخشد.
• مهریه در صورت عسر و حرج: اگر زن به دلیل "عسر و حرج" (سختی و مشقت غیرقابل تحمل در زندگی مشترک) از دادگاه درخواست طلاق کند و دادگاه این عسر و حرج را احراز کند، حکم طلاق صادر خواهد شد. در این نوع طلاق نیز زن حق مطالبه مهریه خود را دارد و مرد موظف به پرداخت آن است. عسر و حرج می تواند شامل سوءرفتار، اعتیاد، ترک زندگی مشترک و سایر موارد مشابه باشد.

در هر دو حالت طلاق از سوی زن، اگر مهریه عندالمطالبه باشد، زن حق مطالبه کامل آن را دارد، و در صورت عندالاستطاعه بودن، باید تمکن مالی مرد را اثبات کند.

سوالات متداول (FAQ)

سوالات متداول

آیا بعد از فوت زوج می توان مهریه را مطالبه کرد؟

بله، مهریه یک دین است و با فوت زوج ساقط نمی شود. زن یا وراث او می توانند مهریه را از ترکه (اموال باقی مانده) متوفی مطالبه کنند.

آیا مهریه مشمول مالیات می شود؟

خیر، در حال حاضر مهریه مشمول مالیات نمی شود. هیچ قانونی برای اخذ مالیات از مهریه در ایران وجود ندارد.

آیا می توان مهریه را به جای سکه، ملک یا اموال دیگر دریافت کرد؟

بله، با توافق زوجین، مهریه می تواند به جای سکه به صورت ملک، وجه نقد، طلا، خودرو یا هر مال دیگری پرداخت شود. همچنین، اگر مرد اموال دیگری به جز سکه داشته باشد، زن می تواند در صورت عدم پرداخت مهریه، تقاضای توقیف و مزایده آن اموال را برای وصول مهریه کند.

چگونه می توان از مشاوره حقوقی برای مهریه استفاده کرد؟

برای دریافت مشاوره حقوقی در زمینه مهریه، می توانید به وکلای متخصص در امور خانواده مراجعه کنید. بسیاری از وکلا خدمات مشاوره حضوری، تلفنی یا آنلاین ارائه می دهند که می تواند در درک بهتر حقوق و انجام اقدامات قانونی مناسب بسیار مفید باشد.

آیا برای مهریه های سال های گذشته (با توجه به تورم) قانون خاصی وجود دارد؟

خیر، در مورد مهریه، مبنای محاسبه، ارزش روز سکه (یا مال تعیین شده) است، مگر اینکه در تقسیط مهریه، دادگاه با توجه به وضعیت مالی مرد و شرایط خاص، تصمیم دیگری اتخاذ کند. به عبارت دیگر، تورم و افزایش قیمت سکه در طول زمان، بر ارزش مهریه مؤثر است و مرد باید بهای روز آن را بپردازد.

در نهایت، فهم دقیق از پیچیدگی های حقوقی مهریه و قوانین مرتبط با آن، برای هر دو طرف ازدواج اهمیت حیاتی دارد. این مقاله تلاش کرد تا با رویکردی تخصصی و در عین حال قابل فهم، ابعاد مختلف مهریه در طلاق را تبیین کند. از تعریف مهریه و انواع آن گرفته تا سقف قانونی ۱۱۰ سکه و شفاف سازی ابهام "قانون ۱۴ سکه"، همچنین تشریح فرآیندهای مطالبه، اعسار، تقسیط و ضمانت اجراها، هدف این بود که اطلاعاتی جامع و کاربردی در اختیار خوانندگان قرار گیرد.

آگاهی از حقوق و وظایف قانونی، نخستین گام در اتخاذ تصمیمات آگاهانه است. با توجه به حساسیت و پیچیدگی مسائل حقوقی خانواده، به ویژه در زمینه مهریه، توصیه می شود که در هر مرحله، از مشاوره و راهنمایی وکلای متخصص در این حوزه بهره مند شوید. این اقدام نه تنها می تواند از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کند، بلکه مسیر رسیدگی به پرونده ها را نیز تسهیل خواهد بخشید و به شما در احقاق حقوق خود یاری رساند.