گزارشگر آی تی اصفهان – عاطفه علیان: مهدی فصیحی هرندی در برنامه تدکس اصفهان مسئله زاینده‌رود را تبیین کرده است و راه‌حل‌هایی برای عبور از بحران زاینده‌رود ارائه می‌دهد. در راستای تبیین مسئله زاینده‌رود به سخنرانی مهدی فصیحی هرندی بدون تایید یا رد اطلاعات کمی ارائه شده در این سخنرانی پرداخته ایم تا مسئولان استان اصفهان و مدیریت حوضه آبریز زاینده‌رود و همچنین مردم استان اصفهان و استانهای همجوار که با مسئله زاینده‌رود دست به گریبان هستند با نظرات این متخصص حوزه آب آشنا شوند. گزارش این تدکس را در ادامه می‌خوانید:
برنامه‌های تدکس هنوز هم جذابیت خودش را دارد. بخصوص اگر عنوانش باشد؛ «منابع آب محدود؛ چگونه مشکلات آب حل‌شدنی است؟» و باز هم جذاب‌تر می‌شود اگر سخنران آن مهدی فصیحی هرندی، پژوهشگر مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری و دکترای مدیریت و برنامه‌ریزی منابع آب از دانشگاه صنعتی دلف هلند باشد.
از روزهای خوش جریان چشمه باقرخان در اصفهان تاروزهای آبرسانی با تانکر به فضای سبز
مهدی فصیحی هرندی کاغذهایی در دست چپ دارد و دست راست را در جیب شلوار قهوه‌ای جا داده است و صحبت‌هایش را با این جمله آغاز می‌کند:«در مورد آب حرف‌زدن مثل آب‌خوردن نیست مخصوصاً وقتی بخواهیم در مورد زاینده‌رود صحبت کنیم.» او ادامه می‌دهد: تصور اینکه زمانی در اصفهان چشمه باقرخان جاری بوده است و امروز مردم اصفهان منتظر تانکر آبرسانی باشند، دشوار است. تصور اصفهانی که سیاحان مسحور زیبایی آن می‌شدند و امروزه سالانه ۲۰ سانتی‌متر فرونشست دارد هم سخت است و حتی تصور اینکه عده‌ای از خشک‌شدن زاینده‌رود سود ببرند هم دردناک است؛ ولی این اتفاق‌ها سال‌های سال است که در اصفهان رخ‌داده است.
فصیحی هرندی ترجیح می‌دهد اوضاع وخیم زاینده‌رود را با اشاره به اطلاعات کمی تبیین کند. او از مواجه بودن حوضه آبریز زاینده‌رود با حدود یک میلیارد مترمکعب کسری آب در سال خبر می‌دهد؛ یعنی چیزی حدود ۷۰ درصد ذخیره سد که بدون حساب و کتاب درآمد و هزینه رها شده است.
هرندی از معضل فرونشست زمین در شهر تاریخی اصفهان می‌گوید که به تخلیه اضطراری ۱۳ مدرسه در منطقه‌ای از آموزش‌وپرورش شهر اصفهان منجر شده است، او همچنین از نصف‌شدن سرانه آب در اصفهان نسبت به چهار دهه گذشته خبر می‌دهد
او از معضل فرونشست زمین در شهر تاریخی اصفهان هم می‌گوید که به تخلیه اضطراری ۱۳ مدرسه در منطقه‌ای از آموزش‌وپرورش شهر اصفهان منجر شده است. فصیحی هرندی به روزهای آلوده هوا که ناشی از همین خشکی زاینده‌رود است هم اشاره‌ای می‌کند و می‌گوید: هر سال‌های اخیر روزهای آلوده در اصفهان از ۷۲ روز به ۱۷۲ روز (معادل ۲۷۸ درصد) افزایش یافته است؛ او همچنین از نصف‌شدن سرانه آب در اصفهان نسبت به چهار دهه گذشته خبر می‌دهد.
به‌زعم فصیحی هرندی اصفهان نسبت به سال گذشته ۲۶ برابر سد کرج کمتر از نزولات جوی بهره‌مند شده است. او از کاهش رواناب‌های سطحی کشور از حدود ۹۰ میلیارد مترمکعب در دهه‌های گذشته به ۵۰ میلیارد مترمکعب در دهه ۹۰ خبر می‌دهد و از فاجعه‌ای عمیق نابودی آب‌های زیرزمینی در کشور می‌گوید که آبخوان‌های کشور معادل ۱۰۰ برابر حجم سد زاینده‌رودتخلیه شدند.
فصیحی هرندی به اینجا که می‌رسد از اعلام آمار فاجعه‌بار منابع آبی کشور اظهار درماندگی می‌کند و می‌گوید: آمار فاجعه‌بار حفر چاه از ۶۰ هزار حلقه در دهه ۶۰ خورشیدی به ۸۴۰ هزار حلقه چاه افزایش‌یافته است.
تصمیم گیری غلط چه بر سر زاینده رود آورد؟!
او که کاغذهای در دستش را جابه‌جا می‌کند به ۸ تا ۱۰ هزار روستا در کشور که معادل جمعیت ۸ میلیون‌نفری است و با تانکر آب آشامیدنی دریافت می‌کنند نقب می‌زند و ادامه می‌دهد: کلمه کلیدی این سخنرانی «تصمیم گیری بد» است. ما اینجاییم تا ببینیم تصمیم‌گیری بد چه بر سر کشور آورده است؟ به‌زعم فصیحی هرندی کشور در زیر تصمیمات غلط دفن شده است.
او به جمله «شکست در حکمرانی مثل شکست بازار امری رایج است؛ اما آنچه عجیب و نبایستی نرمال شود، درس نگرفتن از اشتباهات است» از آرون یانگ اشاره‌ای می‌کند و ادامه می‌دهد: از سال ۱۳۴۸ با احداث سد زاینده‌رود و پیش از آن با جاری‌شدن قانون ملی‌شدن آب در کشور، سیستم دموکراتیک میرآبی در حوضه آبریز زاینده‌رود از بین رفت. وابستگی سیستم هوشمندانه میرآب در این حوضه آبریز به دولت کم بود.
نکته جالب آنجاست که میرآب از وسط رودخانه انتخاب می‌شد که نه مانند بالادست رودخانه را پرآب ببیند و نه مانند پایین‌دست کم آب؛ تا به عادلانه‌ترین شکل ممکن تسهیم آب صورت گیرد که متاسفانه به بهانه توسعه این سیستم هوشمند جایگزین سیستم «دستور بده و کنترل کن» شد و به مرور بدون ایجاد نظم متناظر، نظم زمانی و مکانی زاینده‌رود به ورطه نابودی کشید که در نهایت باز هم ریشه در تصمیمات غلط دارد که نتیجه آن نابودی تمدن اصفهان خواهد بود.
دیدگاه چند وجهی نسبت به مسئله زاینده رود
فصیحی هرندی با تأکید بر اینکه مسئله آب صرفاً تکنیکی نیست، ادامه می‌دهد: مسئله آب ابعاد اجتماعی، امنیتی، اقتصادی و سیاسی دارد؛ بنابراین برای یافتن راه‌حل آن باید به‌صورت چندوجهی به مسئله زاینده‌رود نگریست؛ چراکه بحران آب فقط در آسمان نیست و باید ریشه آن را یافت. بی‌توجهی به ظرفیت‌ها، تعارض بین‌بخشی، عدم انسجام، ناشنوایی نظام حاکمیت و عدم پاسخگویی و گردابی که بوروکراسی و هیدروکراسی از نظام تصمیمات غلط ناشی می‌شود از جمله ریشه‌های مسئله است.
برای حل مسئله زاینده‌رود باید تعریف واقعی از مسئله داشت؛ هرگاه ۱۰ صفحه گزارش در نظام تصمیم‌سازی کشور یافتید که مسائل همه‌جانبه زاینده‌رود در سال ۱۴۰۲ فهرست شده باشد به این معناست که ۵۰ درصد حل مسئله را پیش برده‌ایم
فصیحی هرندی باز هم دست راست را در جیب شلوار قهوه‌ای فرومی‌برد و با جمله «خب اما راه‌حل چیست؟» صحبت‌هایش را این‌گونه ادامه می‌دهد: برای حل مسئله زاینده‌رود باید تعریف واقعی از مسئله داشت. هرگاه ۱۰ صفحه گزارش در نظام تصمیم‌سازی کشور یافتید که مسائل همه‌جانبه زاینده‌رود در سال ۱۴۰۲ فهرست شده باشد به این معناست که ۵۰ درصد حل مسئله را پیش برده‌ایم.
او تمام راه‌حل مسئله زاینده‌رود را در دوکلمه «شکاف توسعه‌ای» خلاصه می‌کند و این‌گونه توضیح می‌دهد: شکاف توسعه‌ای به این معناست که ما نسبت به مسائل اطراف بی‌توجه هستیم و فاصله خواسته‌ها و داشته‌هایمان روبه‌افزایش است و ما می‌خواهیم این شکاف را با آب پر کنیم که باز هم ریشه در دفن شدن زیر تصمیمات غلط دارد. این در حالی است که مسئولان استان اصفهان باید خود را مسئولان استانهای همجوار بدانند و هر اقدامی در استان اصفهان صورت می‌گیرد باید نفعی در دیگر مرزهای سیاسی کشور داشته باشد.
فصیحی هرندی به اصلی در دیپلماسی آب هم اشاره می‌کند و می‌گوید: طبق این اصل «آنکه در بالادست رودخانه است از آب برای کسب قدرت استفاده می‌کند و آنکه در پایین‌دست رودخانه است از قدرت برای کسب آب» و برای عبور از بحران زاینده‌رود می‌بایست این معادله اصلاح شود.
46
« زاینده‌رود» زیر بار تصمیمات غلط مدفون شده است/روزهای خوش جریان دائمی «مادی‌ها» تا آبرسانی با «تانکرها»
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "« زاینده‌رود» زیر بار تصمیمات غلط مدفون شده است/روزهای خوش جریان دائمی «مادی‌ها» تا آبرسانی با «تانکرها»" هستید؟ با کلیک بر روی استان ها، به دنبال مطالب مرتبط با این موضوع هستید؟ با کلیک بر روی دسته بندی های مرتبط، محتواهای دیگری را کشف کنید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "« زاینده‌رود» زیر بار تصمیمات غلط مدفون شده است/روزهای خوش جریان دائمی «مادی‌ها» تا آبرسانی با «تانکرها»"، کلیک کنید.