ضرورت آموزش بهداشت قاعدگی به دختران برای پیشگیری از ناباروری و بیماری های زنان

دکترای بهداشت باروری و عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا گفت: قاعدگی مهم ترین رخداد مربوط به بلوغ و باروری در دختران است و آشنایی با بهداشت قاعدگی از ابتدای بلوغ می تواند نقشی مهم در پیشگیری از بروز بیماری های زنان و ناباروری در آینده داشته باشد.

به گزارش گزارشگر آی تی، دکتر شاداب شاه علی، دکترای بهداشت باروری و عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا درباره بهداشت قاعدگی نکات آموزشی را مطرح کرد و گفت: قاعدگی برای اکثر افراد در سنین باروری و در طول یک دوره طولانی از زندگی به صورت منظم تجربه می شود. این بخشی از چرخه قاعدگی است که در آن فرد حدود 2 تا 7 روز خونریزی دارد؛ این چرخه یک چرخه طبیعی در زنان و دختران است و برای بیشتر افراد، پریود هر 28 روز یک بار یا بیشتر اتفاق می افتد، اما معمولاً دوره های قاعدگی بین هر 21 تا 40 روز متغیر است. طول چرخه قاعدگی یک فرد می تواند هر ماه متفاوت باشد، اما به طور معمول و در حالت طبیعی، طول چرخه قاعدگی کم و بیش قابل پیش بینی است.

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا درباره نخستین قاعدگی در دختران گفت: معمولاً دختران نخستین قاعدگی خود را در اواخر دوران کودکی یا اوایل نوجوانی تجربه می کنند. در واقع، بیشتر دختران نخستین قاعدگی خود را بین 11 تا 14 سالگی تجربه می کنند، اما به طور کلی شروع قاعدگی بین 9 تا 16 سالگی طبیعی در نظر گرفته می شود.

وی در ادامه یادآور شد: اگر کودکی جهش رشدی داشته باشد و مقداری موهای زیر بغل رشد کرده باشد، قاعدگی احتمالاً نزدیک است و اگر ماده مخاطی غلیظ و سفید ازدستگاه تناسلی خارج شود به معنای آن است که قاعدگی ممکن است تا شش ماه آینده اتفاق بیفتد.

این متخصص بهداشت باروری درباره چگونگی رخداد قاعدگی بیان کرد: وقتی دختران به سن خاصی می رسند، غده هیپوفیزشان هر ماه شروع به ترشح نوعی جدید از هورمون می کند که این هورمون موجب می شود یکی از تخمدان ها یک سلول تخمک آزاد کند. به این اتفاق تخمک گذاری گفته می شود. سلول تخمک رهاشده از طریق لوله رحمی یا لوله فالوپ به رحم می رسد و رحم باید هر ماه آماده باشد تا تخمکی که با اسپرم (سلول جنسی مردانه) بارور شده باشد را در خود بپذیرد. بنابراین رحم شروع به ایجاد پوششی از بافت نرم می کند که سطح داخلی آن متشکل از خون و مواد مغذی است. اگر تخمک بارور شود، در این پوشش رشد می کند و به جنین تبدیل می شود. اما در اغلب چرخه ها که تخمک اسپرم را ملاقات نمی کند و جنینی تولید نمی شود، این لایه متشکل از خون که دیگر در رحم مورد نیاز نیست، ریزش می کند و مخلوطی از خون و بافت همراه تخمک از رحم جاری می شود و از طریق واژن خارج می شود. این همان رخدادی است که به آن پریود یا قاعدگی می گویند. این فرایند هر ماه تکرار می شود و به آن چرخه قاعدگی گفته می شود.

دکتر شاه علی درباره زمان مناسب برای توضیح دادن در مورد قاعدگی به دختران گفت: امروزه معمولاً دختران از حدود کلاس پنجم پریود می شوند، بنابراین حتی اگر به نظر می رسد که دختر شما به سن بلوغ نزدیک نشده است، اگر شما ابتدا اطلاعات اولیه را به او ندهید، ممکن است روایت های همکلاسی هایش او را گیج و ناراحت کند. او به دو توضیح از شما نیاز دارد؛ نخست، جزییات فیزیکی قاعدگی و دوم، این اطمینان که وقتی پریودش شروع می شود، می تواند در مورد آن با شما صحبت کند، بدون اینکه خجالت بکشد یا تنبیه شود.

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا درباره روش های گفت وگوی مادر یا والد درباره قاعدگی با دختران توضیح داد: شما ممکن است بخواهید مکالمه درباره قاعدگی را شروع کنید یا به سادگی به او بگویید که مایلید هر زمان که او بخواهد، در مورد تغییرات بلوغ و قاعدگی با او صحبت کنید. می توانید مکالمه را با یک سوال یا اظهار نظر معمولی مثل اینکه «آیا می دانی که هیچ یک از دختران بزرگ تر در مدرسه هنوز پریود شده اند یا خیر؟» یا « آیا می دانی وقتی من هم سن تو بودم، در مورد پریود چیزی نمی دانستم و خجالت می کشیدم از کسی بپرسم؟» شروع کنید.

وی افزود: یکی دیگر از رویکردهای مفید برای کودکی که به سن 10 سالگی یا بیشتر رسیده است، دادن یک کتاب خوب و خواندنی برای کودکان در مورد بلوغ و رشد جنسی است. قبل از خرید، آن کتاب را مطالعه کنید تا مطمین شوید که رویکرد آن مناسب باشد و اطلاعات صحیحی در اختیار فرزند شما می گذارد. سپس کتاب را در اتاق فرزندتان قرار دهید، جایی که او می تواند در محیط خصوصی خود آن را مطالعه کند و به طور اتفاقی به او بگویید که آن را در آنجا گذاشته اید تا در صورت تمایل به آن نگاه کند. می توانید مطمین باشید که کتاب خوانده می شود و ممکن است ترس های او را کاهش دهد و به او کمک کند در صحبت کردن با شما در مورد مسایل و احساسات مرتبط با قاعدگی و بلوغ، راحت تر باشد. اگر کتاب مناسبی در این زمینه نیافتید و یا دانش کافی در این زمینه ندارید، می توانید از متخصصان این حوزه کمک بگیرید.

این متخصص بهداشت باروری درباره نکاتی که باید برای دختران در خصوص قاعدگی توضیح داد، بیان کرد: به او درباره قاعدگی (چگونگی، زمان شروع، مدت زمان، حجم خونریزی و …) توضیح دهید. بگویید وقتی قاعدگی آغاز می شود شاید به خاطر جریان خون در لباس زیر خود احساس رطوبت کند و نباید نگران شود یا بترسد. جریان خون در روزهای نخست قاعدگی بیشتر است و به تدریج کم می شود. رنگ خون ممکن است روشن و رقیق یا تیره و غلیظ باشد؛ این کاملاً عادی است و رنگ و غلظت خون در هر پریود و از ابتدا تا انتهای پریود متفاوت است. برای برخی دختران در طول قاعدگی درد اندکی در زیر شکم احساس می شود که این درد ناشی از انقباض رحم برای ریختن و فشردن مایع قاعدگی به بیرون است.

وی درباره دردهای قاعدگی خاطرنشان کرد: در طول قاعدگی برخی دختران ممکن است احساس ناخوشی کنند ولی اگر از نظر بدنی فعالیت خود را حفظ کنند ناراحتی کمتری را احساس خواهند کرد. درد خفیف و احساس ناراحتی همراه با قاعدگی نگران کننده نیستند چرا که در ظرف چند روز بهبود پیدا می کنند اما اگر درد به حدی شدید باشد که مانع انجام کارهای روزانه و حاضر شدن در مدرسه باشد، باید حتماً برای بررسی بیماری هایی مانند اندومتریوز به پزشک مراجعه شود. همچنین، بسیاری از دختران حدود دو هفته قبل از شروع پریود تغییرات ناگهانی جسمی و احساسی را تجربه می کنند مثل جوش زدن، سردرد، گرفتگی عضلات، اشتیاق به غذاهای خاص و تغییرات سریع احساسات. این تغییرات سندرم قبل از قاعدگی نام دارد و به دلیل تغییرات هورمونی رخ می دهد و با شروع قاعدگی این علایم رفع می شود.

دکتر شاه علی درباره مراقبت های قاعدگی توصیه کرد: استفاده از غذاهای غنی از آهن مثل گوشت، حبوبات، اسفناج، نخود فرنگی، ماهی و آجیل در طول سنین باروری می تواند از کم خونی دخترانمان جلوگیری کند. زیاد آب نوشیدن، استراحت و خواب کافی و ورزش روزانه نیز در بهبود چرخه قاعدگی موثر است. برای کاهش درد در طول پریود نیز اقداماتی مانند استفاده از کیسه آب گرم، پیاده روی و یوگا می توانند کمک کننده باشند. همچنین، دوش گرفتن و دیگر اقدامات بهداشتی در طول پریود بسیار مهم اند.

وی در ادامه افزود: یکی دیگر از نکاتی که باید به دختران آموزش داده شود، تخمین زمان شروع سیکل قاعدگی بعدی است. طول هر چرخه قاعدگی از روز اول پریود یا خونریزی قاعدگی تا آغاز پریود بعدی است. البته ممکن است در دو سال نخست قاعدگی پریودها منظم نباشد که تا حدی طبیعی است اما اگر پس از این مدت همچنان سیکل های قاعدگی نامنظم بود، دختر خانم برای تشخیص علل احتمالی، همچون سندرم تخمدان پلی کیستیک باید توسط پزشک بررسی شود.

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا در پایان بر اهمیت رعایت بهداشت قاعدگی در دختران تاکید کرد و یادآور شد: دختران ما باید بیاموزند که حتماً از نوار یا پدهای بهداشتی برای جذب خونریزی قاعدگی استفاده کنند و لازم است نحوه صحیح استفاده و دفع بهداشتی آن به دختران آموزش داده شود. همچنین، دختران ما باید بیاموزند که حتماً پیش و پس از استفاده از نوار بهداشتی دست های خود را بشویند و هر زمان لازم بود نوار بهداشتی را تعویض کنند. این نکته نیز بسیار مهم است که حداکثر پس از شش ساعت حتماً باید نوار بهداشتی را عوض کنند. علاوه بر این، باید به دختران مان آموزش دهیم که اگر در مدرسه پریود شدند، چه کاری می توانند انجام دهند. آموزش بهداشت قاعدگی به دختران بسیار مهم است، زیرا می تواند از ابتلا به بیماری های زنان، مانند عفونت های دستگاه تناسلی جلوگیری کند و دقت به علایم دختران در دوران قاعدگی، مانند بی نظمی سیکل ها، درد شدید و خونریزی شدید، می تواند به تشخیص زودهنگام بسیاری از اختلالات و بیماری ها و در نتیجه کنترل و درمان موثر آنها کمک کند.

پایان خبر گزارشگر آی تی