نحوه خرید عرضه اولیه سهام

خرید عرضه اولیه سهام (IPO) که برای اولین بار در بازار سرمایه عرضه می شوند، فرصتی جذاب برای ورود به بورس است که می تواند با سودآوری همراه باشد. این راهنما، رویکردی جامع و کاربردی به منظور آشنایی، آماده سازی و انجام فرآیند خرید عرضه اولیه ارائه می دهد و تمامی مراحل لازم از دریافت کد بورسی تا ثبت سفارش در کارگزاری های مختلف را پوشش می دهد.

آشنایی با عرضه اولیه سهام

مشارکت در بازار سرمایه، به ویژه برای سرمایه گذاران جدید، می تواند با چالش ها و پیچیدگی هایی همراه باشد. در این میان، عرضه های اولیه سهام فرصتی منحصربه فرد را فراهم می آورند که اغلب با ریسک کمتر و پتانسیل سودآوری قابل توجهی همراه است. درک صحیح ماهیت عرضه اولیه، مزایا و ریسک های آن، سنگ بنای یک سرمایه گذاری آگاهانه و موفق محسوب می شود.

عرضه اولیه (IPO) چیست؟

عرضه اولیه سهام یا Initial Public Offering (IPO) به معنای اولین فروش سهام یک شرکت سهامی عام به عموم مردم در بازار بورس اوراق بهادار یا فرابورس است. این فرآیند به شرکت ها امکان می دهد تا با جذب سرمایه از طریق فروش سهام خود، منابع مالی لازم برای توسعه فعالیت ها، اجرای پروژه های جدید، تحقیق و توسعه، افزایش ظرفیت تولید یا تسویه بدهی ها را تامین کنند. علاوه بر جذب سرمایه، عرضه اولیه می تواند به افزایش اعتبار، شفافیت و شناور بودن سهام شرکت منجر شود و دسترسی آن را به بازارهای مالی گسترده تر فراهم آورد. این امر به نوبه خود، پتانسیل رشد و توسعه آتی شرکت را تقویت می کند و بستری برای مشارکت عمومی در موفقیت آن مهیا می سازد.

مزایای خرید عرضه اولیه برای سرمایه گذاران

عرضه های اولیه به دلایل متعددی برای سرمایه گذاران، خصوصاً افراد تازه وارد به بازار سرمایه، جذابیت دارند:

• سودآوری تاریخی و آمار: بر اساس داده های تاریخی بازار سرمایه ایران، بخش قابل توجهی از عرضه های اولیه با سود همراه بوده اند. این امر ناشی از قیمت گذاری اولیه معمولاً کمتر از ارزش ذاتی سهام و استقبال بالای سرمایه گذاران است که به رشد قیمت در روزهای ابتدایی معاملات منجر می شود. این ویژگی، عرضه های اولیه را به گزینه ای نسبتاً کم ریسک و سودآور برای شروع سرمایه گذاری تبدیل کرده است.
• فرصتی مناسب برای شروع سرمایه گذاری: برای افرادی که دانش تحلیلی عمیقی در بازارهای مالی ندارند، عرضه های اولیه نقطه ورود مناسبی به بورس محسوب می شوند. نیاز کمتر به تحلیل های پیچیده و پتانسیل سودآوری اولیه، اعتماد به نفس لازم را برای آشنایی بیشتر با مکانیسم های بازار فراهم می آورد.
• قیمت گذاری جذاب: معمولاً قیمت گذاری سهام در عرضه اولیه با هدف ایجاد جذابیت برای سرمایه گذاران انجام می شود. این قیمت گذاری عمدتاً پایین تر از ارزش واقعی سهام در نظر گرفته می شود تا سرمایه گذاران از همان ابتدا با حاشیه سود مواجه شوند و انگیزه کافی برای مشارکت در IPO داشته باشند.

ریسک ها و نکات مهم قبل از خرید

با وجود مزایای ذکر شده، ورود به عرضه اولیه بدون در نظر گرفتن برخی نکات و ریسک ها، می تواند منجر به نتایج ناخواسته شود. هرچند عرضه های اولیه اغلب سودآور هستند، اما این یک قاعده صد در صد نیست و همیشه نمی توان سوددهی را تضمین کرد. عوامل متعددی مانند شرایط کلی بازار، وضعیت اقتصادی کشور، عملکرد صنعتی که شرکت در آن فعالیت می کند و حتی اشباع بازار از عرضه های اولیه می توانند بر بازدهی IPO تاثیر بگذارند. لذا، بررسی دقیق شرایط بازار و وضعیت شرکت قبل از خرید، ضروری است.

یکی دیگر از مسائلی که سرمایه گذاران با آن مواجه می شوند، تخصیص کمتر از میزان درخواستی است. به دلیل تقاضای بالا برای عرضه های اولیه، تعداد سهامی که به هر کد بورسی تخصیص می یابد، اغلب کمتر از حداکثر سهمیه درخواستی است. این موضوع به ویژه در عرضه هایی که با استقبال فوق العاده ای روبرو می شوند، مشهود است.

رصد بازار پس از عرضه نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. رفتار سهم پس از روز عرضه اولیه می تواند متفاوت باشد. گاهی سهام در روزهای اولیه با رشد چشمگیری مواجه می شود و سپس اصلاح قیمت را تجربه می کند. بنابراین، صرف خرید عرضه اولیه پایان کار نیست و سرمایه گذار باید عملکرد سهم را به دقت دنبال کند.

همچنین، در برخی موارد، افزایش قیمت های کاذب در روزهای ابتدایی مشاهده می شود. این افزایش قیمت ممکن است ناشی از هیجانات بازار باشد و ارزش واقعی سهم را بازتاب ندهد. سرمایه گذاران باید با احتیاط رفتار کنند و در دام این هیجانات گرفتار نشوند تا از زیان های احتمالی جلوگیری شود.

همیشه سودآوری عرضه های اولیه تضمین شده نیست و سرمایه گذاران باید با درک کامل ریسک ها و تحلیل های کافی وارد این معاملات شوند.

پیش نیازهای حیاتی برای شرکت در عرضه اولیه

قبل از اقدام به خرید عرضه اولیه، هر سرمایه گذار باید مجموعه ای از پیش نیازهای اساسی را فراهم کند. این آمادگی ها، شامل دریافت کد بورسی، انتخاب کارگزاری مناسب و تامین نقدینگی لازم است که هر یک از اهمیت ویژه ای برخوردارند و مسیر مشارکت موفق در عرضه های اولیه را هموار می سازند.

دریافت کد بورسی و مراحل آن

اولین گام و مهم ترین پیش نیاز برای هرگونه فعالیت در بازار سرمایه، از جمله خرید عرضه اولیه، دریافت کد بورسی است. کد بورسی در واقع شناسه منحصربه فرد هر فرد حقیقی یا حقوقی در بازار سرمایه محسوب می شود که مشابه کد ملی است و امکان انجام معاملات سهام را فراهم می کند. مراحل دریافت کد بورسی به شرح زیر است:

1. ثبت نام در سامانه سجام (Samaneh Jameh Amadegi Mojudian): این سامانه، یک بستر یکپارچه برای جمع آوری و احراز هویت الکترونیکی سرمایه گذاران است. متقاضیان باید با مراجعه به وب سایت سجام، اطلاعات هویتی و بانکی خود را ثبت کنند.
2. انتخاب کارگزاری: پس از ثبت نام در سجام، متقاضی باید یک کارگزاری معتبر را برای انجام معاملات خود انتخاب کند. کارگزاری ها واسطه هایی هستند که امکان دسترسی سرمایه گذاران به بازار بورس را فراهم می آورند.
3. احراز هویت: مرحله نهایی، احراز هویت است که می تواند به صورت حضوری در دفاتر کارگزاری یا به صورت غیرحضوری (آنلاین) از طریق اپلیکیشن های مورد تایید سجام و کارگزاری انجام شود. پس از تکمیل این مراحل، کد بورسی صادر و اطلاعات ورود به سامانه معاملاتی کارگزاری به فرد ارسال می شود.

انتخاب کارگزاری مناسب و مقایسه خدمات

انتخاب یک کارگزاری مناسب، نقش حیاتی در تجربه موفق سرمایه گذاری در عرضه اولیه ها ایفا می کند. ویژگی های یک کارگزاری ایده آل برای خرید عرضه اولیه عبارتند از:

• پلتفرم معاملاتی قدرتمند و کاربرپسند: سهولت استفاده از سامانه معاملاتی، سرعت ثبت سفارش و امکان دسترسی آسان به اطلاعات عرضه اولیه، از جمله فاکتورهای کلیدی هستند.
• سرعت و پایداری سیستم: در روزهای عرضه اولیه، به دلیل حجم بالای تقاضا، پایداری و سرعت سامانه های معاملاتی بسیار حائز اهمیت است.
• پشتیبانی مشتری: دسترسی به پشتیبانی فنی و مشاوره ای سریع و کارآمد، می تواند در مواجهه با چالش ها بسیار کمک کننده باشد.
• سهولت ثبت سفارش آفلاین: با توجه به تغییر رویکرد بازار به سمت ثبت سفارش آفلاین، کارگزاری هایی که این امکان را به صورت بهینه و بدون دردسر ارائه می دهند، ارجحیت دارند.

در بازار سرمایه ایران، کارگزاری های متعددی فعالیت می کنند که از جمله برترین آن ها در زمینه ارائه خدمات مربوط به عرضه اولیه می توان به کارگزاری های مفید، آگاه و فارابی اشاره کرد. این کارگزاری ها تلاش می کنند تا با ارائه پلتفرم های متنوع و روش های مختلف ثبت سفارش، نیازهای گوناگون سرمایه گذاران را پوشش دهند. در ادامه یک مقایسه کلی از خدمات ارائه شده توسط این کارگزاری ها در زمینه عرضه اولیه ارائه می شود:

ویژگی	کارگزاری مفید	کارگزاری آگاه	کارگزاری فارابی
نام پلتفرم های اصلی	ایزی تریدر (موبایل و دسکتاپ)، مفیدآنلاین	آساتریدر آگاه	فارابیکسو
سهولت ثبت سفارش آفلاین	بسیار خوب (در بخش دیده بان)	خوب (از طریق سفارش گذاری پیشرفته یا بخش خاص)	خوب (بخش درخواست عرضه اولیه)
اطلاع رسانی عرضه های اولیه	جامع (سایت، تلگرام، اینستاگرام)	جامع (سایت، پیام های ناظر، کانال ها)	جامع (سایت، پیام های ناظر، کانال ها)
امکانات اعتباری برای IPO	عموماً نیاز به نقدینگی (در گذشته خودکار بود که تغییر کرده)	عموماً نیاز به نقدینگی	عموماً نیاز به نقدینگی (در گذشته خودکار بود که تغییر کرده)
پشتیبانی مشتری	قوی	متوسط تا قوی	متوسط تا قوی

تامین موجودی و افزایش قدرت خرید در کارگزاری

پس از دریافت کد بورسی و انتخاب کارگزاری، مهم ترین مرحله عملیاتی، اطمینان از کفایت موجودی حساب کارگزاری برای خرید عرضه اولیه است. قدرت خرید شما در سامانه معاملاتی باید به اندازه ای باشد که بتوانید حداکثر سهام تخصیص یافته (بر اساس سهمیه اعلامی در اطلاعیه) را خریداری کنید. روش های متداول برای واریز وجه و افزایش موجودی عبارتند از:

• واریز آنی: اغلب کارگزاری ها امکان واریز وجه آنلاین و آنی از طریق درگاه های پرداخت بانکی را فراهم می کنند که سرعت بالایی دارد.
• واریز از طریق فیش بانکی: برخی کارگزاری ها امکان واریز وجه از طریق فیش بانکی را نیز دارند که معمولاً زمان برتر است و نیاز به تایید دستی دارد.

لازم به ذکر است که برخی کارگزاری ها در گذشته امکان خرید خودکار عرضه اولیه یا خرید اعتباری عرضه اولیه را فراهم می آوردند که با تغییر دستورالعمل های بازار، این رویه ها کمتر شده و اغلب نیاز به تامین نقدینگی کامل توسط سرمایه گذار است.

راهنمای گام به گام خرید عرضه اولیه سهام

فرآیند خرید عرضه اولیه سهام، مراحل مشخصی دارد که رعایت دقیق آن ها، شانس موفقیت و تخصیص سهام را افزایش می دهد. این بخش، به تفصیل به این مراحل می پردازد تا سرمایه گذاران، به ویژه افراد مبتدی، بتوانند با آگاهی کامل در این فرآیند شرکت کنند.

۱. اطلاع از عرضه های اولیه آتی

اولین گام در خرید عرضه اولیه، آگاهی از وجود و زمان بندی آن است. منابع معتبر برای کسب اطلاع از عرضه های اولیه پیش رو عبارتند از:

• سایت های رسمی:
  • سامانه کدال (Codal.ir): مرجع رسمی انتشار اطلاعیه های شرکت های پذیرفته شده در بورس، از جمله اطلاعیه های عرضه اولیه.
  • سایت مدیریت فناوری بورس تهران (TSE.ir): اطلاعات مربوط به بورس اوراق بهادار تهران.
  • سایت فرابورس ایران (IFB.ir): اطلاعات مربوط به فرابورس ایران.
• کانال های اطلاع رسانی کارگزاری ها: اکثر کارگزاری ها از طریق کانال های تلگرام، صفحات اینستاگرام و وب سایت های خود، اطلاعیه های مربوط به عرضه های اولیه را منتشر می کنند. این منابع می توانند به سرعت شما را از عرضه های جدید مطلع سازند.
• اهمیت اطلاعیه های ناظر بازار: در روز عرضه، ناظر بازار از طریق سامانه مدیریت فناوری بورس تهران (TSETMC) یا پیام های ارسالی به سامانه های معاملاتی کارگزاری ها، جزئیات دقیق و نهایی زمان بندی و شرایط ثبت سفارش را اعلام می کند. دقت به این اطلاعیه ها ضروری است.

۲. تحلیل اطلاعیه عرضه اولیه

پس از اطلاع از وجود یک عرضه اولیه، مطالعه دقیق اطلاعیه آن اهمیت حیاتی دارد. این اطلاعیه حاوی اطلاعات کلیدی است که بر تصمیم گیری شما تاثیر می گذارد:

• نماد و نام شرکت: شناسایی نماد معاملاتی و نام کامل شرکت عرضه کننده.
• تاریخ و زمان عرضه: زمان دقیق شروع و پایان ثبت سفارش.
• دامنه قیمت: حداقل و حداکثر قیمتی که سهامداران می توانند سفارش خود را در آن بازه ثبت کنند.
• حداکثر سهمیه هر کد معاملاتی: حداکثر تعداد سهامی که هر کد بورسی می تواند درخواست خرید آن را داشته باشد.
• مدیر عرضه و متعهد عرضه: نهادهایی که مسئولیت مدیریت فرآیند عرضه و در صورت لزوم، خرید بخشی از سهام را بر عهده دارند.
• روش های عرضه:
  • روش ترکیبی (Combination Method): این روش شامل دو مرحله است. در مرحله اول، بخشی از سهام به سرمایه گذاران واجد شرایط (مانند صندوق های سرمایه گذاری) عرضه شده و قیمت کشف می شود. در مرحله دوم، سهام باقی مانده با قیمت ثابت کشف شده در مرحله اول، به عموم مردم عرضه می گردد.
  • روش بوک بیلدینگ (Book Building Method): در این روش، یک دامنه قیمتی مشخص می شود و سرمایه گذاران می توانند سفارشات خود را در هر نقطه ای از این دامنه ثبت کنند. تخصیص سهام بر اساس قیمت های بالاتر (نزدیک به سقف دامنه) و سپس تعداد درخواست ها انجام می شود و اولویت زمانی در ثبت سفارش نقشی ندارد.

۳. ثبت سفارش خرید عرضه اولیه در روز عرضه

ثبت سفارش خرید عرضه اولیه مهم ترین مرحله عملیاتی است که به دو روش کلی آفلاین و آنلاین انجام می شود. با توجه به تغییرات اخیر، روش آفلاین رایج تر و مطمئن تر است.

روش آفلاین (متداول و نوین)

ثبت سفارش آفلاین به این معناست که شما می توانید سفارش خرید خود را پیش از زمان رسمی عرضه و حتی یک روز قبل تر در سیستم کارگزاری ثبت کنید. کارگزاری در زمان مقرر شده توسط ناظر بازار، سفارش شما را به صورت خودکار به هسته معاملات ارسال می کند. این روش مزایای زیادی دارد، از جمله کاهش استرس نرافیک بالا در لحظه عرضه و اطمینان از ارسال به موقع سفارش.

• نحوه ثبت سفارش آفلاین در ایزی تریدر مفید:

  پس از ورود به سامانه ایزی تریدر (موبایل یا دسکتاپ)، به بخش دیده بان مراجعه کرده و گزینه عرضه اولیه را انتخاب کنید. در این قسمت، اطلاعات مربوط به نماد در حال عرضه، شامل زمان عرضه، دامنه قیمت، سقف تعداد سهمیه و حداکثر نقدینگی مورد نیاز به نمایش درمی آید. با بررسی این موارد، گزینه ثبت درخواست خرید را انتخاب نمایید. در پنجره ارسال سفارش آفلاین، شما دو گزینه دارید: ۱. درخواست خرید در سقف قیمت و با تعداد حداکثر سهمیه (پیشنهاد شده برای سهولت) ۲. انتخاب تعداد و قیمت دلخواه (برای کنترل بیشتر). با انتخاب گزینه مدنظر و فشردن ارسال، سفارش شما ثبت و در روز عرضه، توسط کارگزاری ارسال خواهد شد.

• نحوه ثبت سفارش آفلاین در آساتریدر آگاه:

  در آساتریدر آگاه، معمولاً امکان ثبت سفارش آفلاین از طریق بخش های مربوط به سفارش گذاری پیشرفته یا بخش های اختصاصی عرضه اولیه فراهم می شود. باید نماد مربوطه را جستجو کرده و با رعایت سقف قیمت و تعداد سهمیه، سفارش خود را ثبت نمایید. کارگزاری در زمان مقرر، آن را ارسال خواهد کرد.

• نحوه ثبت سفارش آفلاین در فارابیکسو فارابی:

  در فارابیکسو، از طریق منوی اصلی به بخش درخواست ها و سپس درخواست عرضه اولیه بروید. نماد عرضه را انتخاب کرده و با تایید، درخواست خود را ثبت کنید. سیستم به صورت خودکار در زمان عرضه و در صورت وجود موجودی کافی در حساب کارگزاری، اقدام به خرید خواهد کرد.

نکته مهم: اطمینان حاصل کنید که قبل از زمان ارسال سفارش توسط کارگزاری، قدرت خرید شما در حساب کارگزاری کافی باشد. در صورت ناکافی بودن وجه، سفارش به میزان موجودی شما ارسال خواهد شد.

روش آنلاین (روش سنتی)

در روش آنلاین، سرمایه گذار باید در زمان مشخص شده توسط ناظر بازار (معمولاً یک بازه زمانی کوتاه در روز عرضه)، شخصاً وارد سامانه معاملاتی آنلاین کارگزاری شود و سفارش خرید خود را ثبت کند. این روش با چالش هایی همراه است:

• سرعت عمل: نیاز به سرعت بالا در ثبت سفارش است، زیرا تقاضا بسیار زیاد است.
• ترافیک بالای سامانه: در زمان عرضه، ترافیک بر روی سامانه های معاملاتی بسیار بالا می رود و ممکن است منجر به کندی یا اختلال شود.

نکات مهم هنگام ثبت سفارش آنلاین:

• قیمت سقف: در روش بوک بیلدینگ، توصیه می شود سفارش خود را در سقف دامنه قیمتی مجاز ثبت کنید، زیرا اولویت تخصیص با سفارشات با قیمت های بالاتر است.
• تعداد سهمیه: حتماً تعداد سهام درخواستی را حداکثر تا سهمیه اعلام شده برای هر کد بورسی وارد کنید. ثبت سفارش بیش از این مقدار منجر به عدم تخصیص خواهد شد.

نکات کلیدی در فرآیند ثبت سفارش

• اولویت زمانی در بوک بیلدینگ: بر خلاف تصور رایج، در روش بوک بیلدینگ (که اکنون متداول ترین روش است)، اولویت زمانی در ثبت سفارش نقشی در تخصیص سهام ندارد. مهم این است که سفارش در بازه زمانی مجاز ثبت شود.
• بررسی وضعیت سفارش: پس از ثبت سفارش، حتماً از طریق بخش لیست سفارشات یا گزارشات در سامانه معاملاتی کارگزاری خود، از موفقیت آمیز بودن ثبت سفارش اطمینان حاصل کنید.

۴. فرآیند تخصیص سهام و مشاهده پرتفوی

پس از پایان زمان ثبت سفارش، فرآیند تخصیص سهام توسط ناظر بازار و شرکت سپرده گذاری مرکزی انجام می شود. این فرآیند معمولاً چند ساعت به طول می انجامد. سپس، سهام تخصیص یافته به حساب معاملاتی شما افزوده می شود و می توانید آن را در بخش پرتفوی یا دارایی های من در سامانه معاملاتی کارگزاری خود مشاهده کنید.

دلایل تخصیص کمتر از درخواست: همانطور که پیشتر اشاره شد، به دلیل استقبال گسترده از عرضه های اولیه و محدود بودن تعداد سهام قابل عرضه، معمولاً تعداد سهامی که به هر کد بورسی تخصیص می یابد، کمتر از حداکثر سهمیه درخواستی و یا حتی کمتر از تعداد سفارش گذاری شده است. این امر طبیعی است و نشان دهنده تقاضای بالا در بازار است. شما باید با در نظر گرفتن این احتمال، مبلغ لازم را برای خرید حداکثر سهمیه در حساب خود آماده داشته باشید.

نکات پیشرفته و پاسخ به ابهامات رایج در عرضه اولیه

با افزایش آگاهی سرمایه گذاران، سوالات و ابهامات بیشتری در خصوص جنبه های مختلف عرضه اولیه مطرح می شود. این بخش به بررسی نکات پیشرفته و پاسخ به پرسش های رایج می پردازد که می تواند در بهینه سازی استراتژی های سرمایه گذاری در عرضه های اولیه کمک کننده باشد.

آیا امکان خرید عرضه اولیه از چند کارگزاری وجود دارد؟

خیر، این امکان وجود ندارد. کد بورسی شما همچون کد ملی یک شناسه منحصربه فرد است و هر فرد تنها یک کد بورسی دارد. حتی اگر شما در چندین کارگزاری مختلف حساب داشته باشید و نام کاربری و رمز عبور برای سامانه های معاملاتی آن ها دریافت کرده باشید، تمام این حساب ها به یک کد بورسی واحد متصل هستند. بنابراین، شما تنها می توانید به اندازه سهمیه تعیین شده برای یک کد بورسی در عرضه اولیه شرکت کنید و ثبت سفارش از طریق چند کارگزاری به معنای دریافت سهام بیشتر نخواهد بود. سیستم توزیع سهام عرضه اولیه، بر اساس کد بورسی و نه تعداد حساب های کارگزاری شما، انجام می پذیرد.

خرید عرضه اولیه با استفاده از اعتبار کارگزاری (بدون نقدینگی)

در گذشته، برخی کارگزاری ها امکان خرید عرضه اولیه بدون نقدینگی و با استفاده از اعتبار را فراهم می آوردند، به این صورت که مبلغ مورد نیاز برای خرید عرضه اولیه از محل اعتبار کارگزاری یا به صورت بدهی در حساب شما ثبت می شد و شما فرصت داشتید تا چند روز بعد، این بدهی را تسویه کنید. با این حال، با تغییر دستورالعمل ها و رویه های نظارتی، این نوع خدمات در حال حاضر کمتر رایج شده و در اغلب موارد، لزوم تامین نقدینگی کافی در حساب کارگزاری قبل از زمان ثبت سفارش و ارسال توسط کارگزاری، مورد تاکید قرار می گیرد. اگر کارگزاری خاصی چنین خدماتی را ارائه دهد، حتماً باید شرایط و ریسک های مربوط به آن (مانند نرخ سود اعتبار و مهلت تسویه) به دقت مطالعه شود. استفاده از اعتبار همواره با ریسک هایی همراه است که در صورت نوسانات ناخواسته بازار، می تواند منجر به افزایش بدهی ها شود.

استراتژی خرید عرضه اولیه در روزهای پس از عرضه

با توجه به محدودیت تخصیص سهام در روز اول عرضه اولیه و تقاضای بالای سرمایه گذاران برای کسب سهم بیشتر، بسیاری از افراد به دنبال خرید سهام در روزهای بعد از عرضه اولیه (روز دوم به بعد) هستند. این اقدام با چالش های خاص خود همراه است، زیرا سهام در این روزها دیگر به عنوان عرضه اولیه معامله نمی شود، بلکه مانند سایر سهام بازار مورد خرید و فروش قرار می گیرد و رقابت برای خرید آن شدید است.

• دلایل تمایل به خرید در روزهای بعد: اصلی ترین دلیل، تلاش برای کسب تعداد بیشتری از سهام شرکت است که در روز اول به دلیل سهمیه بندی امکان پذیر نبوده است. همچنین، ممکن است برخی سرمایه گذاران فرصت ثبت سفارش در روز اول را از دست داده باشند.
• چالش ها و رقابت شدید: در روزهای بعد از عرضه، به ویژه روز دوم، قیمت سهام معمولاً با سقف قیمتی مجاز مواجه شده و صف های خرید سنگینی تشکیل می شود. رقابت بین خریداران بسیار بالا است و شانس خرید برای افراد عادی کاهش می یابد.
• ترفندها و راهکارها برای افزایش شانس خرید:
  • اینترنت پرسرعت و VPS: برای اینکه سفارش شما با حداقل تاخیر به هسته معاملات ارسال شود، داشتن یک اتصال اینترنت پرسرعت ضروری است. استفاده از سرور مجازی (VPS) که دارای اینترنت بسیار قوی و پایداری است، می تواند به طور قابل توجهی شانس شما را برای قرار گرفتن در ابتدای صف خرید افزایش دهد. VPS یک کامپیوتر مجازی است که به صورت ۲۴ ساعته روشن و به اینترنتی با سرعت بالا متصل است و می تواند دستورات شما را با کمترین زمان تاخیر ارسال کند.
  • ثبت سفارش دقیق رأس ساعت 8:45: ساعت ۸:۴۵ صبح، زمان شروع پیش گشایش بازار است. ثبت سفارش دقیقاً در این لحظه یا حتی چند ثانیه زودتر (با توجه به زمان تاخیر ارسال اطلاعات به هسته معاملات)، می تواند شما را در رتبه های بالاتر صف خرید قرار دهد. کوچک ترین تاخیر می تواند باعث از دست رفتن فرصت شود.
• تفاوت خرید در روز اول و روزهای بعد: در روز اول، خرید بر اساس روش بوک بیلدینگ و با قیمت ثابت (یا در دامنه مشخص) صورت می گیرد و تخصیص بر اساس سهمیه است. اما در روزهای بعد، معاملات بر اساس عرضه و تقاضا، با دامنه نوسان روزانه و با رقابت شدید برای قرار گرفتن در صف خرید انجام می شود.

تعیین بهترین زمان برای فروش عرضه اولیه

تصمیم گیری برای فروش عرضه اولیه، به اندازه خرید آن اهمیت دارد و می تواند بر سود نهایی سرمایه گذار تاثیرگذار باشد. هیچ قانون طلایی برای زمان دقیق فروش وجود ندارد و این امر بستگی به استراتژی فرد، شرایط بازار و عملکرد شرکت دارد.

• تحلیل بنیادین پس از عرضه: صرف نظر از سود اولیه، تحلیل عمیق تر وضعیت مالی و چشم انداز آینده شرکت پس از عرضه، برای تصمیم گیری در مورد نگهداری یا فروش سهام حیاتی است. بررسی صورت های مالی، طرح های توسعه و وضعیت صنعت کمک می کند تا ارزش واقعی سهم را بهتر ارزیابی کنید.
• رصد بازار و رفتار سهامداران عمده: پیگیری روند کلی بازار (صعودی یا نزولی)، حجم معاملات سهم و به ویژه رفتار سهامداران عمده (حقوقی ها) می تواند نشانه های مهمی برای تصمیم گیری فراهم کند. عرضه های سنگین از سوی حقوقی ها ممکن است نشانه ای از کاهش قیمت باشد.
• حجم مبنا و تاثیر آن: پر شدن حجم مبنا یک سهم می تواند بر روند قیمتی آن تاثیر بگذارد. درک مکانیسم حجم مبنا و تاثیر آن بر معاملات، برای تصمیم گیری های کوتاه مدت ضروری است.
• استراتژی های رایج:
  • فروش کوتاه مدت: برخی سرمایه گذاران با هدف کسب سود سریع، سهام عرضه اولیه را پس از چند روز رشد قیمتی و تشکیل صف فروش، به فروش می رسانند.
  • نگهداری میان/بلندمدت: افرادی که به پتانسیل رشد بلندمدت شرکت اعتقاد دارند و تحلیل بنیادین قوی تری انجام داده اند، ممکن است سهام را برای مدت طولانی تر نگهداری کنند.

تحولات اخیر در دستورالعمل خرید عرضه اولیه

بازار سرمایه به طور مداوم در حال تحول و به روزرسانی دستورالعمل ها است. یکی از مهم ترین تغییرات اخیر، لغو خرید خودکار توسط برخی کارگزاری ها و الزام به ثبت دستی/آفلاین سفارش توسط خود سهامداران است. در گذشته، بسیاری از کارگزاری ها امکان ثبت سفارش خودکار عرضه اولیه را فراهم می کردند، اما به منظور افزایش شفافیت و مشارکت فعال سرمایه گذاران، این رویه تغییر کرده و اکنون مسئولیت ثبت سفارش به طور مستقیم بر عهده خود سرمایه گذار است، حتی اگر از طریق روش آفلاین باشد.

اشتباهات متداول در خرید عرضه اولیه و نحوه جلوگیری از آن ها

سرمایه گذاران، به خصوص افراد تازه کار، ممکن است در فرآیند خرید عرضه اولیه دچار اشتباهاتی شوند که مانع از تخصیص سهام یا کسب سود می شود:

• عدم مطالعه دقیق اطلاعیه: عدم توجه به دامنه قیمت، سهمیه هر کد و زمان دقیق ثبت سفارش می تواند منجر به ثبت سفارش نادرست شود. همیشه اطلاعیه های رسمی را با دقت بخوانید.
• عدم تامین نقدینگی کافی: یکی از رایج ترین اشتباهات، عدم شارژ به موقع و کافی حساب کارگزاری است. مطمئن شوید که قدرت خرید شما به اندازه حداکثر سهمیه قابل خرید است.
• ثبت سفارش با قیمت اشتباه: در روش بوک بیلدینگ، ثبت سفارش با قیمت پایین تر از سقف دامنه قیمتی (در حالی که تقاضا بالاست)، معمولاً شانس تخصیص را کاهش می دهد.
• اعتماد به شایعات به جای منابع رسمی: همیشه اطلاعات را از منابع معتبر (کدال، TSE، IFB) و اطلاعیه های رسمی کارگزاری خود دریافت کنید و به شایعات توجه نکنید.
• عدم رصد بازار پس از عرضه: همانطور که ذکر شد، سهم را پس از عرضه رصد کنید و استراتژی فروش خود را بر اساس شرایط واقعی بازار و عملکرد شرکت تنظیم نمایید.

نتیجه گیری و توصیه های نهایی

خرید عرضه اولیه سهام می تواند نقطه ای مطمئن و جذاب برای ورود به دنیای بورس، به ویژه برای سرمایه گذاران تازه وارد باشد. پتانسیل سودآوری بالا و ریسک نسبتاً پایین تر در مقایسه با سایر معاملات سهام، این فرصت را به گزینه ای مطلوب تبدیل کرده است. با این حال، موفقیت در این عرصه مستلزم آگاهی کامل از فرآیندها، پیش نیازها و نکات کلیدی است.

از دریافت کد بورسی و انتخاب کارگزاری مناسب گرفته تا اطلاع یابی دقیق از عرضه های پیش رو، مطالعه اطلاعیه ها، ثبت سفارش صحیح (به خصوص با روش آفلاین جدید) و در نهایت تصمیم گیری هوشمندانه برای نگهداری یا فروش سهام، هر گام نیازمند دقت و توجه است. سرمایه گذاران باید همواره به یاد داشته باشند که دانش، تحقیق و به روز بودن، ابزارهای اصلی برای حرکت هوشمندانه در بازار سرمایه هستند. با رعایت نکات ارائه شده در این راهنما، می توانید با اطمینان بیشتری در عرضه های اولیه شرکت کرده و از فرصت های سرمایه گذاری موجود در بازار سرمایه بهره مند شوید. پیگیری مستمر اخبار و تحلیل های بازار، تکمیل کننده مسیر موفقیت شما خواهد بود.