نمونه قولنامه دستی ماشین

قولنامه دستی ماشین، سندی است که به خریداران و فروشندگان خودرو امکان می دهد تا پیش از نقل و انتقال رسمی سند، توافقات خود را به صورت مکتوب ثبت کنند. این سند، اگرچه غیررسمی به نظر می رسد، اما با رعایت اصول حقوقی و دقت در نگارش، از اعتبار قانونی بالایی برخوردار است و در مراجع قضایی قابل استناد است. تنظیم یک قولنامه دستی معتبر و بدون ابهام برای خرید و فروش خودرو، به کاربران کمک می کند تا با آگاهی کامل از تمامی جنبه های حقوقی و عملی، معامله ای مطمئن را انجام دهند. این راهنما، فراتر از صرفاً ارائه یک نمونه خام، به بررسی نکات مهم، اشتباهات رایج و پاسخ به دغدغه های اصلی خریداران و فروشندگان می پردازد تا به مرجعی قابل استناد تبدیل شود و ریسک های حقوقی احتمالی در معاملات شخصی خودرو را به حداقل برساند.

در دنیای امروز که معاملات خودرو به اشکال مختلفی صورت می پذیرد، بسیاری از افراد ترجیح می دهند برای کاهش هزینه ها و سهولت در فرآیند، اقدام به تنظیم نمونه قولنامه دستی ماشین کنند. این انتخاب، هرچند مزایای خود را دارد، اما مستلزم آگاهی کامل از چارچوب های حقوقی و ریزه کاری های نگارشی است تا اعتبار سند در برابر هرگونه چالش احتمالی حفظ شود. هدف از نگارش این مقاله، ارائه یک راهنمای جامع و کاربردی است که به خریداران و فروشندگان خودروی دست دوم کمک کند تا با بینشی عمیق تر، اقدام به تنظیم قراردادی شفاف و قانونمند کنند. این محتوا، مخاطبان هدف خود را از افراد ناآشنا با اصطلاحات حقوقی تا کسانی که به دنبال فرمت های آماده و راهکارهای جلوگیری از مشکلات هستند، در بر می گیرد.

اهمیت و اعتبار حقوقی قولنامه دستی ماشین

پیش از هرگونه اقدام برای خرید یا فروش خودرو، درک ماهیت و جایگاه حقوقی قولنامه دستی ماشین ضروری است. این سند نه تنها به عنوان یک توافق اولیه بین طرفین معامله عمل می کند، بلکه در صورت بروز اختلافات احتمالی، به عنوان یک مدرک معتبر در دادگاه قابل ارائه است. توجه به جزئیات و رعایت اصول نگارش در این مرحله، می تواند مسیر یک معامله شفاف و بدون دغدغه را هموار سازد و از چالش های حقوقی پیچیده در آینده جلوگیری کند.

تفاوت قولنامه با مبایعه نامه و سند رسمی

در معاملات خودرویی، اصطلاحاتی چون قولنامه، مبایعه نامه و سند رسمی به کار می روند که هر یک مفهوم و اعتبار حقوقی خاص خود را دارند. قولنامه، یا همان تعهد به بیع، سندی است که در آن طرفین متعهد می شوند در آینده معامله ای را انجام دهند. این سند، به خودی خود مالکیت را منتقل نمی کند، بلکه صرفاً تعهد به انتقال مالکیت را ایجاد می کند. به عبارت دیگر، قولنامه بیانگر وعده ای برای انجام معامله ای در آینده است و نه وقوع قطعی آن در لحظه. این ماهیت، امکان ثبت شروط خاص و زمان بندی برای اجرای تعهدات را فراهم می آورد.

در مقابل، مبایعه نامه سندی است که وقوع بیع (خرید و فروش) را تأیید می کند. به این معنا که طبق مبایعه نامه، خرید و فروش انجام شده و طرفین قصد قطعی برای انتقال مالکیت داشته اند، اما این سند همچنان یک سند عادی محسوب می شود. مبایعه نامه به مراتب از قولنامه اعتبار بیشتری دارد و در مراجع قضایی وزن بیشتری برای اثبات وقوع معامله دارد. با این حال، تا زمانی که سند رسمی در دفتر اسناد رسمی ثبت نشود، مالکیت به طور کامل و قطعی از نظر قانونی منتقل نمی شود.

سند رسمی که در دفاتر اسناد رسمی تنظیم می شود، بالاترین سطح اعتبار حقوقی را دارد و به طور قطعی مالکیت را منتقل می کند. این سند، نهایی ترین مرحله در فرآیند انتقال مالکیت است و هیچ گونه شک و شبهه ای را در مورد مالکیت خودرو باقی نمی گذارد. با این حال، یک قولنامه دستی ماشین که به درستی تنظیم شده باشد و تمامی اصول حقوقی در آن رعایت شده باشد، حتی بدون ثبت در دفترخانه، برای اثبات توافق و تعهدات طرفین کاملاً معتبر است و می تواند مبنای پیگیری های حقوقی قرار گیرد.

مزایای استفاده از قولنامه دستی در معاملات خودرو

استفاده از قولنامه دستی در معاملات خودرو، به ویژه در خریدهای شخصی که واسطه ای در کار نیست، مزایای متعددی دارد که آن را به گزینه ای جذاب برای بسیاری از افراد تبدیل می کند:

• سادگی و سرعت بالا: تنظیم قولنامه دستی فرآیندی ساده تر و سریع تر نسبت به مراجعه به دفاتر اسناد رسمی یا بنگاه های معاملات خودرو است. این ویژگی به خصوص در مواقعی که زمان محدود است یا طرفین ترجیح می دهند مراحل اولیه معامله را به سرعت پیش ببرند، اهمیت می یابد.
• کاهش هزینه های جانبی: در صورت تنظیم قولنامه به صورت شخصی بین خریدار و فروشنده، نیازی به پرداخت کمیسیون به بنگاه یا حق التحریر به دفترخانه نیست. این امر می تواند صرفه جویی قابل توجهی در هزینه های معامله ایجاد کند.
• انعطاف پذیری در ثبت توافقات: قولنامه دستی به طرفین این امکان را می دهد که تمامی جزئیات توافقات اولیه، شروط خاص و تعهدات منحصر به فرد خود را به راحتی و با جزئیات کامل در متن قرارداد مکتوب کنند. این انعطاف پذیری در اسناد رسمی تر ممکن است کمتر باشد.
• ثبت تعهدات اولیه: قولنامه به عنوان یک سند اولیه، تعهدات طرفین را پیش از مراحل رسمی تر (مانند تعویض پلاک و انتقال سند) ثبت می کند. این امر به هر دو طرف اطمینان می دهد که توافق اولیه انجام شده و هر دو به آن پایبند هستند.

محدودیت ها و چالش های قولنامه دستی

با وجود مزایای ذکر شده، قولنامه دستی خودرو با محدودیت ها و چالش هایی نیز همراه است که شناخت آن ها برای انجام یک معامله آگاهانه ضروری است:

• لزوم دقت فوق العاده: هرگونه اشتباه، نقص یا ابهام در نگارش متن قولنامه دستی می تواند منجر به تفاسیر نادرست و بروز مشکلات حقوقی جدی در آینده شود. عدم آشنایی با اصطلاحات حقوقی و عدم درج کامل جزئیات، زمینه را برای سوءاستفاده فراهم می آورد.
• مشکلات اثبات در صورت عدم تکمیل صحیح: اگر قولنامه دستی به درستی تکمیل نشود، فاقد امضا یا اثر انگشت طرفین باشد، یا فاقد شاهد باشد، اثبات ادعاها و تعهدات در مراجع قضایی به مراتب دشوارتر خواهد بود. این محدودیت می تواند در شرایطی که یکی از طرفین از تعهدات خود سر باز می زند، به ضرر طرف دیگر تمام شود.
• عدم انتقال قطعی مالکیت: قولنامه دستی، همانطور که اشاره شد، صرفاً تعهد به انتقال مالکیت است و خود سند مالکیت محسوب نمی شود. تا زمانی که سند رسمی در دفتر اسناد رسمی منتقل نگردد، مالکیت قانونی خودرو همچنان به نام فروشنده باقی می ماند و این می تواند ریسک هایی را برای خریدار ایجاد کند.
• خطرات کلاهبرداری: به دلیل سادگی تنظیم و عدم نظارت نهادهای رسمی در مرحله اولیه، قولنامه های دستی ممکن است بستر مناسبی برای کلاهبرداری هایی نظیر فروش مال غیر یا ارائه اطلاعات نادرست فراهم آورند.

راهنمای گام به گام تنظیم نمونه قولنامه دستی ماشین

تنظیم یک قولنامه دستی ماشین اصولی، مستلزم رعایت دقیق مراحل و درج کامل اطلاعات است. هر بخش از این سند، نقش حیاتی در شفافیت و اعتبار معامله دارد. بی دقتی در هر یک از این گام ها می تواند به مشکلات حقوقی و مالی منجر شود. در ادامه، به تشریح گام های اصلی و نکات کلیدی در نگارش یک قولنامه جامع و معتبر می پردازیم.

آمادگی های اولیه پیش از نگارش قولنامه

پیش از آغاز نگارش قولنامه دستی، انجام برخی اقدامات ضروری است تا از بروز مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری شود و معامله ای شفاف و ایمن صورت پذیرد. این آمادگی ها، پایه و اساس یک قرارداد مطمئن را تشکیل می دهند و ضامن آرامش خاطر هر دو طرف معامله هستند.

1. کارشناسی دقیق خودرو (فنی، بدنه، رنگ): ضرورت کارشناسی خودرو توسط یک متخصص معتمد و مستقل، از اولین و مهم ترین گام هاست. این کارشناسی باید شامل بررسی کامل وضعیت فنی (موتور، گیربکس، سیستم تعلیق، برق و…) و بدنه (رنگ شدگی، تصادفات قبلی، تعویض قطعات و…) باشد. گزارش مکتوب کارشناسی، که تمامی ایرادات، اعم از جزئی و کلی را به دقت ثبت می کند، باید به عنوان پیوست قولنامه در نظر گرفته شود. این گزارش به طور رسمی مستند می کند که خریدار با علم کامل به وضعیت واقعی خودرو، اقدام به معامله کرده است و از ادعاهای آتی در مورد نقص های پنهان (خیار عیب) جلوگیری می کند. فروشنده نیز با ارائه گزارش کارشناسی، شفافیت خود را در معامله نشان می دهد.

2. بررسی مدارک هویتی طرفین و مدارک خودرو: احراز هویت خریدار و فروشنده از طریق بررسی دقیق و تطبیق کارت ملی و شناسنامه آن ها ضروری است. همچنین، تمامی مدارک خودرو شامل برگ سبز (سند مالکیت وسیله نقلیه)، کارت خودرو، سند کمپانی (در صورت وجود و برای خودروهای صفر یا کم کارکرد) و بیمه نامه های معتبر (شخص ثالث و بدنه) باید به دقت بررسی شوند. تطابق شماره شاسی، شماره موتور و شماره پلاک درج شده در مدارک با مشخصات فیزیکی خودرو، از بروز کلاهبرداری هایی نظیر فروش خودروی سرقتی یا مال غیر جلوگیری می کند. اطمینان از اعتبار بیمه نامه ها نیز برای جلوگیری از جرایم و هزینه های احتمالی بعدی حیاتی است.

3. توافق کامل بر سر تمامی جزئیات معامله قبل از نگارش: تمامی شرایط و جزئیات معامله، از جمله قیمت نهایی، نحوه و زمان پرداخت اقساط یا کل مبلغ، تاریخ دقیق و مکان تحویل خودرو، زمان و محل مقرر برای تعویض پلاک و انتقال سند، مسئولیت پرداخت هزینه های جانبی (مانند خلافی، عوارض و مالیات) و شرایط فسخ قرارداد (خیارات)، باید پیش از شروع به نگارش قولنامه، به صورت کامل و بدون ابهام بین خریدار و فروشنده مورد توافق قرار گیرد. این توافقات اولیه، چارچوب اصلی قولنامه را شکل می دهند و از بروز سوءتفاهم ها در حین تنظیم سند جلوگیری می کنند.

بند اول: مشخصات کامل طرفین قرارداد (خریدار و فروشنده)

درج دقیق و کامل اطلاعات هویتی طرفین، اساسی ترین گام در تنظیم هر قرارداد است. این بخش باید شامل جزئیات ذیل باشد تا هویت خریدار و فروشنده به طور unequivocal (بی چون و چرا) مشخص شود:

• نام و نام خانوادگی کامل: همانند آنچه در کارت ملی و شناسنامه ثبت شده است.
• نام پدر: برای احراز هویت دقیق تر و جلوگیری از تشابه اسمی.
• شماره شناسنامه و محل صدور: اطلاعات تکمیلی شناسایی فرد.
• کد ملی: مهم ترین شناسه هویتی که باید با دقت فراوان درج شود و با اصل کارت ملی مطابقت داشته باشد.
• تاریخ تولد: به منظور تأیید سن قانونی برای انجام معامله.
• آدرس محل سکونت دقیق به همراه کد پستی: برای اطلاع رسانی های قانونی و ارسال مکاتبات احتمالی.
• شماره تلفن همراه و ثابت: برای تسهیل ارتباطات ضروری بین طرفین.

در صورت معامله توسط وکیل یا نماینده قانونی، مشخصات کامل وکیل و موکل، به همراه جزئیات وکالت نامه (شامل شماره و تاریخ تنظیم در دفتر اسناد رسمی و حدود اختیارات وکیل) باید به وضوح قید گردد. این امر برای جلوگیری از معاملات فضولی و تأیید مشروعیت نماینده حیاتی است. در معاملات با اشخاص حقوقی (شرکت ها)، نام کامل شرکت، شماره ثبت، شناسه ملی، کد اقتصادی، آدرس دقیق، کد پستی، و مشخصات صاحبان امضای مجاز به همراه سمت آن ها و نیز مشخصات شخصی نماینده فروش یا خرید، الزامی است. این اطلاعات، حقوقی بودن معامله را تأیید کرده و مرجع قانونی شرکت را مشخص می سازد.

بند دوم: موضوع معامله و مشخصات جامع خودرو

این بند به شناسایی دقیق و کامل خودروی مورد معامله اختصاص دارد. هرگونه ابهام یا نقص در این قسمت می تواند به مشکلات جدی حقوقی منجر شود، زیرا خودرو، موضوع اصلی قرارداد است و باید به گونه ای مشخص شود که هیچ شبهه ای در مورد آن باقی نماند.

• نوع خودرو: مانند سواری، وانت، شاسی بلند.
• مدل: نام تجاری و مدل خاص خودرو، مثلاً پژو پارس یا پراید ۱۳۱.
• سال ساخت و مدل شمسی: سال تولید و مدل خودرو مطابق با اسناد رسمی.
• رنگ خودرو: رنگ دقیق خودرو مطابق با برگ سبز (مثلاً سفید، مشکی متالیک).
• شماره شاسی: کد شناسایی منحصر به فرد خودرو که در اسناد و روی بدنه درج شده است.
• شماره موتور: کد شناسایی منحصر به فرد موتور خودرو که در اسناد و روی موتور درج شده است.
• شماره پلاک فعال: شماره کامل پلاک خودرو به همراه حرف و کد شهر.
• سیستم و تیپ: (در صورت لزوم) برای خودروهایی که تیپ های مختلفی دارند (مثلاً ۲۰۶ تیپ ۲ یا تیپ ۵).

پس از درج مشخصات شناسایی، بند مربوط به «وضعیت سلامت خودرو» از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این قسمت باید به روشنی قید شود که خودرو «به رؤیت و تأیید کامل خریدار رسیده» و تمامی ایرادات فنی و ظاهری آن به اطلاع خریدار رسیده است. این جمله، مسئولیت خریدار را در مورد بررسی دقیق خودرو تأیید می کند. حتی جزئی ترین موارد مانند وجود رنگ شدگی در هر نقطه خاص (مثلاً یک درب یا یک گلگیر)، تصادف قبلی (با ذکر محل و شدت آسیب، مانند ضربه به شاسی جلو)، مشکلات موتوری یا گیربکس، و هرگونه نقص دیگر باید به تفصیل شرح داده شود. مثلاً، مقداری روغن ریزی از ناحیه واشر سرسیلندر یا پاره شدن قاب آینه سمت شاگرد. ذکر سلامت کامل تنها در صورتی مجاز است که خودرو هیچ گونه ایرادی نداشته باشد و در غیر این صورت، توضیحات دقیق، مانع از ادعاهای آتی خریدار خواهد شد و فروشنده را از مسئولیت های ناخواسته مبرا می سازد.

بند سوم: مبلغ معامله و شیوه پرداخت

یکی از مهم ترین و حساس ترین بخش های قولنامه، تعیین مبلغ و نحوه پرداخت آن است. تمامی جزئیات باید به وضوح و بدون هیچ گونه ابهام قید گردد تا از بروز سوءتفاهم ها و اختلافات مالی در آینده جلوگیری شود:

• مبلغ نهایی معامله: قیمت کل خودرو باید هم به عدد و هم به حروف (جهت جلوگیری از هرگونه تغییر یا اشتباه) به صورت دقیق نوشته شود. مثلاً: مبلغ ۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال (پانصد میلیون ریال) وجه رایج مملکتی.
• میزان پیش پرداخت و تاریخ دقیق آن: اگر بخشی از مبلغ به عنوان پیش پرداخت (بیعانه) در زمان تنظیم قولنامه یا پیش از آن پرداخت شده است، میزان دقیق آن به عدد و حروف و تاریخ پرداخت باید ذکر شود.
• در صورت معامله اقساطی: تعداد اقساط، مبلغ هر قسط، و تاریخ سررسید دقیق هر یک از اقساط باید با جزئیات کامل ثبت شود. همچنین باید مشخص شود که پرداخت اقساط به چه روشی (نقدی، چک یا واریز به حساب) انجام می شود.
• شیوه پرداخت مابقی مبلغ: باید به وضوح مشخص شود که باقی مانده مبلغ معامله به چه صورت پرداخت خواهد شد؛ مثلاً نقد در زمان تحویل سند، کارت به کارت، حواله بانکی، چک بانکی یا چک شخصی.

در صورتی که پرداخت با چک صورت می گیرد، ذکر شماره چک، تاریخ سررسید دقیق هر چک، نام بانک صادرکننده، و نام صاحب حساب که چک از آن صادر شده، الزامی است. اگر پرداخت به صورت واریز به حساب انجام می شود، شماره حساب/شبا و نام صاحب حساب مقصد باید ذکر گردد. همچنین، توصیه می شود تمامی رسیدهای پرداخت (اعم از فیش واریز، تأییدیه کارت به کارت، یا کپی چک های وصول شده) تا زمان انتقال قطعی سند نزد طرفین باقی بماند. این رسیدها به عنوان مدارک مثبته، اعتبار حقوقی قولنامه را در مراجع قضایی به شدت تقویت می کنند.

بند چهارم: شروط و تعهدات طرفین

این بند شامل تمامی توافقات و تعهداتی است که خریدار و فروشنده ملزم به رعایت آن هستند. دقت در نگارش این بخش، از بروز بسیاری از اختلافات جلوگیری می کند و چارچوب روشنی برای رفتار طرفین در طول فرآیند معامله فراهم می آورد.

• تاریخ و زمان تحویل خودرو: باید به صورت دقیق و بدون ابهام (روز، ماه، سال و حتی ساعت) مشخص شود. این تاریخ تعیین کننده مسئولیت های فروشنده پیش از تحویل و خریدار پس از آن است.
• تاریخ و مکان تعویض پلاک و انتقال سند: تعیین زمان و محل دقیق مراجعه به مراکز تعویض پلاک و دفاتر اسناد رسمی برای انجام مراحل قانونی انتقال مالکیت. عدم حضور یکی از طرفین در زمان مقرر، می تواند موجب اعمال وجه التزام (خسارت تأخیر) شود.
• مسئولیت هزینه ها:
  • عرفاً و قانوناً، کلیه هزینه های مربوط به خلافی خودرو، عوارض سالیانه شهرداری، و مالیات نقل و انتقال تا تاریخ تحویل خودرو به خریدار، بر عهده فروشنده است. این امر از بروز بدهی های قبلی برای خریدار جلوگیری می کند.
  • هزینه های مربوط به تعویض پلاک (شامل هزینه های مرکز تعویض پلاک و هزینه فک پلاک) بر عهده خریدار است.
  • هزینه های مربوط به انتقال سند رسمی در دفتر اسناد رسمی (حق الثبت و حق التحریر) عرفاً بین خریدار و فروشنده به صورت مساوی تقسیم می شود، مگر اینکه توافق خاصی در این زمینه صورت گیرد و در قولنامه ذکر شود.
• شرایط فسخ قرارداد (خیارات):
  • توضیح کامل مفهوم «خیار» که به معنای اختیار برهم زدن معامله است. انواع خیارات از جمله خیار مجلس (حق فسخ تا زمانی که طرفین از جلسه معامله متفرق نشده اند)، خیار غبن فاحش (حق فسخ در صورت تفاوت فاحش قیمت)، خیار تدلیس (حق فسخ در صورت فریب)، و خیار شرط (شرط فسخ معامله در صورت عدم رعایت یک شرط خاص) باید به تفصیل مورد بحث و توافق قرار گیرد.
  • تعیین مبلغ «وجه التزام» یا خسارت فسخ در صورت عدم انجام تعهدات توسط هر یک از طرفین. این مبلغ، که می تواند به عنوان جریمه تأخیر یا فسخ لحاظ شود، نقش بازدارنده ای در عدم ایفای تعهدات ایفا می کند.
  • چگونگی سلب یا اسقاط خیارات (به معنای ساقط کردن حق فسخ) باید به روشنی قید شود. معمولاً با جمله «کافه خیارات خصوصاً خیار غبن فاحش از طرفین ساقط گردید» صورت می گیرد که به معنی انصراف از تمامی حقوق فسخ قانونی است.
• مسئولیت ها پس از تحویل: صراحتاً قید شود که پس از تحویل خودرو و تأیید نهایی خریدار، تمامی مسئولیت های مربوط به جرائم رانندگی، حوادث، نگهداری، و هرگونه آسیب احتمالی به خودرو بر عهده خریدار است و فروشنده در این خصوص هیچ گونه مسئولیتی نخواهد داشت.

نمونه های آماده و قابل دانلود قولنامه دستی ماشین

برای تسهیل در روند تنظیم قولنامه دستی، ارائه نمونه های آماده که ساختار صحیح و بندهای ضروری را شامل می شوند، بسیار کاربردی است. این نمونه ها می توانند به عنوان الگویی برای نگارش قرارداد شما عمل کنند و با فراهم آوردن یک چارچوب استاندارد، به شما در تنظیم قراردادی جامع و بدون نقص یاری رسانند. با استفاده از این قالب ها، می توانید با اطمینان بیشتری به جزئیات خاص معامله خود بپردازید.

نمونه قولنامه دستی ماشین (قالب تکمیل شده)

برای درک بهتر نحوه پر کردن اطلاعات در قولنامه دستی، در اینجا یک نمونه تکمیل شده (به صورت توصیفی) ارائه می شود که نمایانگر چگونگی درج اطلاعات در هر بند است. این مثال کمک می کند تا با بخش های مختلف قولنامه و جزئیات مورد نیاز آشنا شوید و بتوانید اطلاعات مربوط به معامله خود را به درستی در جایگاه مناسب قرار دهید. این جدول به شما یک دید کلی از یک قولنامه کامل و پرشده می دهد.

بند	جزئیات درج شده (مثال)
فروشنده	نام: احمد احمدی، نام پدر: علی، شماره ملی: ۱۲۳۴۵۶۷۸۹۰، شماره شناسنامه: ۰۰۱۱، تاریخ تولد: ۱۳۶۰/۰۱/۰۱، آدرس: تهران، خیابان آزادی، کوچه ششم، پلاک ۱۰، کد پستی: ۱۴۵۸۷۹۶۳۲۱، تلفن همراه: ۰۹۱۲۰۰۰۱۱۱۱
خریدار	نام: بهرام بهرامی، نام پدر: حسین، شماره ملی: ۰۹۸۷۶۵۴۳۲۱، شماره شناسنامه: ۰۰۲۲، تاریخ تولد: ۱۳۷۰/۰۲/۰۲، آدرس: کرج، گوهردشت، بلوار شهرداری، پلاک ۱۵، کد پستی: ۲۵۴۷۸۹۶۳۲۱، تلفن همراه: ۰۹۳۵۰۰۰۲۲۲۲
خودرو	یک دستگاه خودروی سواری پژو ۲۰۶، مدل ۱۳۹۸، رنگ سفید، شماره پلاک: ایران ۶۸ – ۱۲۳ب۴۵، شماره شاسی: N0123456789ABC، شماره موتور: 78912345678، تیپ: ۲
وضعیت خودرو	خودرو دارای یک لکه رنگ در گلگیر جلو سمت راننده می باشد که به رؤیت خریدار رسید و تأیید گردید. همچنین طبق گزارش کارشناسی مورخ ۱۴۰۳/۰۵/۱۴ (پیوست قرارداد)، موتور و گیربکس سالم و بدون نقص فنی عمده می باشد. کلیه امکانات رفاهی (سیستم صوتی فابریک، تهویه مطبوع) سالم است.
مبلغ	مبلغ کل معامله: ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان (پنجاه میلیون تومان) وجه رایج مملکتی. پیش پرداخت: ۲۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان (بیست میلیون تومان) در تاریخ ۱۴۰۳/۰۵/۱۵ به صورت نقدی. مابقی مبلغ: ۳۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان (سی میلیون تومان) به صورت چک بانکی به شماره ۷۸۹۰۶۵۴ مورخ ۱۴۰۳/۰۶/۱۵، به نام احمد احمدی از بانک ملی ایران، شعبه آزادی.
تعهدات	تحویل خودرو: در تاریخ ۱۴۰۳/۰۵/۱۵ همزمان با دریافت پیش پرداخت. تعویض پلاک و انتقال سند: حداکثر تا تاریخ ۱۴۰۳/۰۶/۲۰ در مرکز تعویض پلاک و دفتر اسناد رسمی شماره ۱۲۳ تهران. مسئولیت خلافی، عوارض و مالیات نقل و انتقال تا تاریخ تحویل (۱۴۰۳/۰۵/۱۵) با فروشنده. هزینه های تعویض پلاک با خریدار و هزینه های دفترخانه نصف نصف. وجه التزام فسخ: ۵,۰۰۰,۰۰۰ تومان (پنج میلیون تومان) در صورت عدم ایفای تعهدات از سوی هر یک از طرفین، به جز خیار غبن که از طرفین ساقط نگردید.

دانلود قولنامه ماشین PDF

برای کاربرانی که تمایل به استفاده از یک فرمت ثابت و قابل چاپ دارند، فایل قولنامه ماشین در قالب PDF ارائه می شود. این فایل شامل تمامی بندهای لازم با فضاهای خالی برای پر کردن اطلاعات اختصاصی معامله شما است و از لحاظ ساختاری یک قالب استاندارد را دنبال می کند. استفاده از این فایل، روند تنظیم قولنامه را ساده تر و خطاهای نگارشی را کمتر می کند.

دانلود فایل PDF قولنامه ماشین (نمونه خام) – [لینک دانلود در اینجا قرار می گیرد]

دانلود قولنامه ماشین Word

اگر نیاز به اعمال تغییرات جزئی یا اضافه کردن بندهای خاص به قولنامه دارید که در قالب های عمومی وجود ندارد، فایل Word قولنامه ماشین گزینه ای مناسب است. این فرمت امکان ویرایش آسان را فراهم می کند تا بتوانید آن را مطابق با شرایط منحصر به فرد معامله خود سفارشی سازی کنید، شروط اضافی را اضافه یا حذف نمایید.

دانلود فایل Word قولنامه ماشین (نمونه خام) – [لینک دانلود در اینجا قرار می گیرد]

هنگام استفاده از فایل های دانلودی، حتماً تمامی بندها را با دقت مطالعه کرده و اطمینان حاصل کنید که هرگونه شرایط خاص معامله شما به طور کامل در آن لحاظ شده باشد. تکمیل صحیح و بدون ابهام هر یک از بخش ها، ضامن اعتبار حقوقی قولنامه شماست و از بروز مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری خواهد کرد.

نکات کلیدی برای افزایش اعتبار و پیشگیری از مشکلات حقوقی

برای آنکه نمونه قولنامه دستی ماشین شما از حداکثر اعتبار قانونی برخوردار باشد و از بروز مشکلات در آینده جلوگیری کند، رعایت نکاتی فراتر از پر کردن بندهای اصلی ضروری است. این نکات، ضریب اطمینان معامله شما را به شکل قابل توجهی افزایش می دهند و به عنوان یک سپر حفاظتی در برابر دعاوی احتمالی عمل می کنند.

نکات نگارشی و اجرایی حیاتی

دقت در جزئیات نگارشی و رعایت اصول اجرایی، ستون فقرات یک قولنامه معتبر را تشکیل می دهد. این نکات به ظاهر ساده، می توانند در مواقع لزوم تفاوت های بزرگی ایجاد کنند:

• تنظیم در دو نسخه یکسان: قولنامه را حتماً در دو نسخه کاملاً مشابه (ترجیحاً با استفاده از کاربن برای اطمینان از یکسان بودن محتوا) بنویسید. یک نسخه برای خریدار و یک نسخه برای فروشنده. هر دو نسخه باید به امضای هر دو طرف و شهود (در صورت وجود) برسد. این کار از ادعای تغییر مفاد پس از امضا جلوگیری می کند.
• خوانا بودن دست خط: اطمینان حاصل کنید که دست خط قولنامه کاملاً خوانا و بدون ابهام باشد. هرگونه ناخوانایی می تواند منجر به تفاسیر متفاوت و بروز اختلاف شود، به ویژه در مورد اعداد و ارقام یا شروط مهم. اگر دست خط بدی دارید، بهتر است از نمونه های تایپ شده استفاده کنید یا از فردی با دست خط خوانا کمک بگیرید.
• عدم خط خوردگی یا اصلاحات: از خط خوردگی، لاک گرفتن، یا پاک نویس کردن در قولنامه به طور جدی اجتناب کنید. در صورت نیاز به هرگونه اصلاح جزئی، آن قسمت باید با توافق کامل و امضای مجدد (و ترجیحاً اثر انگشت) هر دو طرف در کنار اصلاحیه تأیید شود. اصلاحات بدون تأیید می تواند اعتبار سند را مخدوش کند.
• ضمیمه کردن مدارک: کپی برابر اصل مدارک هویتی طرفین (کارت ملی و شناسنامه)، گزارش کارشناسی خودرو (فنی و بدنه)، و کپی مدارک خودرو (برگ سبز، کارت ماشین، بیمه نامه) باید به قولنامه ضمیمه و به تأیید طرفین (با امضا یا مهر) برسد. این اسناد، پشتوانه قولنامه محسوب می شوند.

اهمیت حضور شاهد و اثر انگشت

حضور شاهدان در قولنامه دستی، اگرچه از نظر قانونی الزامی نیست (و قولنامه بدون شاهد نیز معتبر است)، اما قوّت اثباتی آن را به شدت افزایش می دهد. در صورت بروز هرگونه نزاع حقوقی، شهادت شاهدان می تواند نقش کلیدی در تأیید صحت مفاد قولنامه و توافقات صورت گرفته ایفا کند. توصیه می شود حداقل دو شاهد معتبر که از جزئیات معامله آگاه باشند، قولنامه را امضا کنند و مشخصات هویتی آن ها (نام، نام خانوادگی، کد ملی) نیز در قولنامه قید شود. علاوه بر امضا، اخذ اثر انگشت از خریدار و فروشنده و همچنین شاهدان در تمامی صفحات قولنامه، سندیت آن را دوچندان می کند و امکان انکار امضا یا ادعای جعل را به حداقل می رساند.

مسائل مالی و هزینه های جانبی

شفافیت در مسائل مالی، از جمله هزینه های مربوط به قولنامه و مالیات ها، برای پیشگیری از اختلافات بعدی ضروری است:

• هزینه قولنامه دستی: اگر قولنامه توسط خود طرفین و بدون واسطه تنظیم شود، عملاً هزینه ای برای تنظیم آن وجود ندارد. این یکی از مزایای اصلی قولنامه دستی است. اما در بنگاه های معاملات خودرو، عرفاً یک درصد از مبلغ معامله (۰.۵ درصد برای خریدار و ۰.۵ درصد برای فروشنده) به عنوان کمیسیون دریافت می شود. باید در قولنامه قید شود که آیا این هزینه پرداخت شده و مسئولیت آن با کیست.
• تعهدات مالیاتی و عوارض: صراحتاً در قولنامه قید شود که کلیه خلافی ها، عوارض سالیانه شهرداری، و مالیات نقل و انتقال مربوط به خودرو تا تاریخ تحویل خودرو (تاریخ دقیق توافق شده) بر عهده فروشنده است. این امر از تحمیل بدهی های گذشته بر دوش خریدار جلوگیری می کند. هرگونه توافق خلاف این عرف نیز باید به صراحت ذکر شود.

معاملات با شرایط خاص

در صورتی که خودروی مورد معامله دارای شرایط خاصی است، این جزئیات باید به طور دقیق و با نهایت شفافیت در قولنامه ذکر شود تا هرگونه ابهام از بین برود و خریدار با آگاهی کامل تصمیم بگیرد:

• خودروی آسیب دیده/تصادفی: اگر خودرو قبلاً دچار تصادف شده، دارای رنگ شدگی، تعویض قطعات اصلی (مانند شاسی، سقف، ستون)، یا ایرادات فنی عمده است، تمامی جزئیات آسیب ها، نقاط رنگ شدگی، و تعویض قطعات باید به تفصیل قید شود. حتی الامکان، گزارش کارشناسی که این موارد را تأیید می کند، ضمیمه قولنامه گردد.
• بررسی وضعیت بیمه نامه: وضعیت بیمه شخص ثالث (اجباری) و بیمه بدنه (اختیاری، در صورت وجود) بررسی شود. اگر بیمه شخص ثالث منقضی شده باشد، جریمه دیرکرد آن باید از مبلغ معامله کسر یا پرداخت آن تعیین تکلیف شود. همچنین، سوابق خسارت بیمه نامه می تواند نشان دهنده تصادفات قبلی خودرو باشد.
• بررسی عدم ممنوع المعامله بودن فروشنده: در معاملات وکالتی یا در مواردی که شک و شبهه ای وجود دارد (مانند بدهکاری فروشنده)، اطمینان از عدم ممنوع المعامله بودن فروشنده از طریق استعلام های لازم از مراجع قضایی یا ثبت اسناد، بسیار مهم است تا معامله باطل اعلام نشود.
• وضعیت سند: اگر خودرو فاقد سند تک برگ یا مدارک کامل است (مثلاً فقط برگ سبز دارد و سند کمپانی گم شده)، این مورد باید در قولنامه قید و تعهدات فروشنده برای پیگیری و ارائه مدارک تکمیل شود.

پرسش های متداول (FAQ)

آیا قولنامه دستی ارزش قانونی دارد؟

بله، قولنامه دستی که با رعایت اصول حقوقی تنظیم شده و به امضای طرفین معامله و ترجیحاً اثر انگشت آنها رسیده باشد، از نظر قانونی معتبر و در مراجع قضایی قابل استناد است. تفاوت چندانی بین اعتبار قولنامه دستی و چاپی وجود ندارد؛ مهم محتوای آن و توافقات منعقد شده است. این سند به عنوان یک تعهدنامه، طرفین را ملزم به ایفای مفاد آن می کند.

هزینه قولنامه دستی ماشین بر عهده کیست؟

در صورتی که قولنامه دستی توسط خود خریدار و فروشنده و بدون دخالت واسطه یا بنگاه تنظیم شود، عملاً هیچ هزینه ای برای نگارش آن وجود ندارد. اما اگر این کار توسط بنگاه معاملات خودرو صورت گیرد، عرفاً درصدی از مبلغ کل معامله (معمولاً ۱ درصد) به عنوان کمیسیون دریافت می شود که به صورت مساوی (نیم درصد خریدار و نیم درصد فروشنده) بین طرفین تقسیم می گردد.

آیا قولنامه بدون شاهد معتبر است؟

بله، امضا و اثر انگشت خریدار و فروشنده بر روی قولنامه برای اعتبار آن کافی است و قولنامه بدون شاهد نیز از نظر حقوقی معتبر است. با این حال، حضور حداقل دو شاهد معتبر و امضای آن ها، قوّت اثباتی قولنامه را در صورت بروز اختلافات حقوقی به میزان قابل توجهی افزایش می دهد و به عنوان مدرکی برای تأیید مفاد قرارداد عمل می کند.

فرق قولنامه و مبایعه نامه چیست؟

قولنامه (تعهد به بیع) سندی است که در آن طرفین متعهد می شوند در آینده معامله ای را انجام دهند و هنوز بیع به طور کامل واقع نشده است. اما مبایعه نامه سندی است که وقوع بیع (خرید و فروش) را تأیید می کند. هر دو سند، عادی محسوب می شوند و تا زمانی که سند رسمی در دفترخانه تنظیم نشود، مالکیت به طور کامل منتقل نمی گردد. مبایعه نامه از نظر حقوقی قوی تر از قولنامه است زیرا به معنای تحقق بیع است.

در صورت گم شدن قولنامه دستی چه باید کرد؟

اگر قولنامه دستی گم شود و طرف دیگر معامله نیز نسخه ای از آن را در اختیار داشته باشد، می توان از آن نسخه به عنوان مدرک استفاده کرد. در غیر این صورت، اثبات معامله دشوار خواهد بود و نیاز به ارائه مدارک و شواهد دیگر (مانند فیش های واریز وجه، شهادت شهود، پیامک ها یا مکاتبات) در مراجع قضایی است. بهتر است در اسرع وقت این موضوع را به طرف مقابل اطلاع دهید و صورتجلسه ای تهیه کنید.

آیا می توان قولنامه دستی را فسخ کرد؟ (با توجه به خیارات)

امکان فسخ قولنامه دستی وجود دارد، به ویژه اگر شرایط فسخ (خیارات) در متن قولنامه به صراحت ذکر شده باشد. خیاراتی مانند خیار غبن فاحش (تفاوت فاحش قیمت)، خیار تدلیس (فریب)، یا خیار شرط (شرط ضمن عقد) می توانند مبنای فسخ قرار گیرند. حتی در صورت عدم ذکر صریح در قولنامه، برخی خیارات قانونی (مثل خیار غبن فاحش) قابل استناد هستند، مگر اینکه به صراحت ساقط شده باشند.

مسئولیت خلافی ها و عوارض خودرو قبل از تعویض پلاک با کیست؟

عرفاً و قانوناً، مسئولیت پرداخت تمامی خلافی ها، عوارض سالیانه (مانند عوارض شهرداری)، و مالیات نقل و انتقال مربوط به خودرو تا تاریخ تحویل آن به خریدار، بر عهده فروشنده است. این موضوع باید به وضوح در قولنامه ذکر شود تا از بروز اختلافات آتی جلوگیری گردد. پس از تاریخ تحویل، مسئولیت ها به خریدار منتقل می شود.

چگونه از کلاهبرداری در قولنامه های دستی جلوگیری کنیم؟

برای جلوگیری از کلاهبرداری در معاملات با قولنامه دستی، موارد زیر را به دقت رعایت کنید: ۱. از اصالت مدارک هویتی و مالکیتی (کارت ملی، برگ سبز) اطمینان حاصل کنید. ۲. خودرو را حتماً توسط کارشناس معتمد و مستقل بررسی کنید و گزارش کتبی آن را ضمیمه قولنامه کنید. ۳. جزئیات پرداخت ها را دقیق ثبت کرده و رسیدهای معتبر را نگهداری کنید. ۴. قولنامه را خوانا، بدون خط خوردگی و در دو نسخه تنظیم کنید و امضا و اثر انگشت طرفین و شاهدان را اخذ نمایید. ۵. در صورت بروز هرگونه شک و تردید، حتماً از مشاوره حقوقی استفاده کنید و از عجله در تصمیم گیری بپرهیزید.

نتیجه گیری

تنظیم دقیق و جامع نمونه قولنامه دستی ماشین یک گام اساسی در تضمین شفافیت و امنیت معاملات خودرویی شخصی است. با رعایت تمامی نکات حقوقی، نگارشی، و اجرایی که در این مقاله تشریح شد، خریداران و فروشندگان می توانند با اطمینان خاطر بیشتری وارد فرآیند معامله شوند و از بروز مشکلات و دعاوی حقوقی احتمالی در آینده جلوگیری کنند. از اهمیت کارشناسی خودرو و بررسی مدارک هویتی و مالکیتی گرفته تا درج کامل جزئیات قیمت، نحوه پرداخت، و شروط فسخ، هر گام نقش حیاتی در اعتبار نهایی سند ایفا می کند. همواره توصیه می شود در صورت پیچیدگی معامله یا عدم اطمینان از جزئیات حقوقی، از مشاوره متخصصان حقوقی بهره مند شوید تا معامله ای کاملاً شفاف، قانونی و رضایت بخش برای هر دو طرف رقم بخورد. این دقت و توجه به جزئیات، آرامش خاطر را برای شما به ارمغان خواهد آورد و از دردسرهای آتی جلوگیری خواهد کرد.