چرا بن سلمان به خرید اف ـ16 علاقه ندارد؟/ ریاض به دنبال جنگنده ای دیگر است

به گزارش گزارشگر آی تی به نقل از میدل ایست نیوز، عربستان سعودی به دنبال خرید جت های جنگنده جدید برای ناوگان هوایی خود است و شرکت امریکایی بویینگ امیدوار است که ریاض، F-15EX Eagle II را انتخاب کند و آن را به پیشنهادهای رقابتی جنگنده های یوروفایتر تایفون بریتانیا و جت های جنگنده چند منظوره رافال فرانسه ترجیح دهد.

به گزارش فوربز این رقابت سه جانبه، یادآور این نکته غریب است که عربستان سعودی هرگز اف-16 دریافت نکرده است.

غول هوانوردی امریکایی بویینگ به دهه ها تجربه ریاض در استفاده از اف-15 اشاره می کند که عربستان سعودی نزدیک به 230 جنگنده از این نوع دارد.

سابقه تاریخی

در دهه 1970، هنگامی که عربستان سعودی به دنبال خرید اولین اف-15 برای جایگزینی 44 جنگنده Lightning قدیمی بریتانیا بود، اصرار داشت که نسخه ای با کیفیت پایین تر از این هواپیما را قبول نخواهد کرد.

با وجود این، اسراییل به شدت با این معامله مخالف بود و در پاسخ عربستان سعودی هشدار داد که اگر ایالات متحده در پاسخ به فشار اسراییل این توافق را تصویب نکند، جت های میراژ اف -1 را از فرانسه خریداری خواهد کرد.

اسراییل نگران بود که عربستان سعودی این جنگنده را در اختیار داشته باشد، اما واشنگتن نمی خواست توافقی را از دست بدهد که ممکن به بریتانیا یا فرانسه واگذار شود.

وزارت خارجه امریکا معتقد بود که بهترین راه حل این است که اف-16ها را به عنوان یک گزینه جایگزین به ریاض ارایه بدهد.

واشنگتن معتقد بود که متقاعد کردن حامیان اسراییل در کنگره برای تامین اف-16 برای عربستان آسان تر خواهد بود.

یک یادداشت در ماه مه 1977 از مشاور امنیت ملی زبیگنیو برژینسکی اظهار داشت که وزارت امور خارجه معتقد است که «به دست آوردن تایید کنگره برای اف -15 ها به دلیل توانایی ها و پیچیدگی گسترده آن ها تقریباً غیرممکن است».

بر اساس این یادداشت، این وزارتخانه در نظر گرفته است که « اف- 16 16 سبک وزن، اگر چه هنوز هم بسیار بحث برانگیز است، ممکن است شانس بیشتری برای موفقیت داشته باشد».

در حالی که معاون وزیر دفاع امریکا در سال 1976 اف-16 را به ریاض توصیه کرد، به وزیر دفاع عربستان گفت: اگر اف-15 را می خواهید، انتخاب با شماست.

ریاض قاطعانه معتقد بود که اف-15 مناسب ترین جنگنده ای است که برتری هوایی که ریاض در آن زمان به دنبال آن بود، را تضمین می کند.

برژینسکی در یادداشت خود پذیرش اف-16 به جای اف-15 را بعید دانست.

در این سند به نقل از برژینسکی آمده: آن ها یک جنگنده دفاع هوایی می خواهند و به طور مستقل تعیین کرده اند که هواپیماهای دو موتوره اف-15 بهتر نیازهای آن ها را برآورده می کند.

در نهایت، با وجود مخالفت قابل توجه و شک و تردید در مورد فروش، کنگره این فروش را با رای 54 به 44 تصویب کرد، پس از آنکه عربستان سعودی محدودیت های قابل توجهی را در استفاده از این جنگجویان پیشرفته به هر طریقی که ممکن است اسراییل را تهدید کند، پذیرفت.

با این حال، این محدودیت ها، مانند عدم استقرار در پایگاه هوایی تبوک در شمال شرقی عربستان چندان با جدیت پیگیری و اجرا نشده است.

عربستان سعودی بعداً برای مدت کوتاهی خرید اف-16 را برای جایگزینی اف-5 های قدیمی خود در نظر گرفت.

در سال 1997، یک قرارداد چند میلیارد دلاری برای خرید 102 اف-16 در نظر گرفته شد، اما بلافاصله پس از آن که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی مخالفت خود را ابراز کرد و ریاض را خشمگین کرد، موضوع منتفی شد.

در سال 2010، سعودی ها که اکنون به اف-15 عادت کرده بودند، قراردادی 60 میلیارد دلاری برای 84 فروند اف-15 اس ای امضا کردند که بر ترجیح آن ها برای این نوع جنگنده تاکید داشت.

در حالی که تل آویو با فروش اف-15 اس ای ملاحظاتی داشت، به شدت با آن ها مخالفت نکرد و شاید ریاض مسلح را نسبت به دهه های گذشته کمتر تهدیدآمیز یا دشمن و شاید حتی سنگری علیه ایران دانست.

عربستان سعودی در حال حاضر به دنبال مشارکت کامل در یک پروژه جنگنده نسل ششم است و امیدوار است تا سال 2040 چنین جنگنده پیشرفته ای داشته باشد.

اگر عربستان سعودی مجوز خرید اف-35 را به عنوان بخشی از توافق گسترده با ایالات متحده دریافت نکند، اف-15 احتمالاً برای چندین سال دیگر جنگنده اصلی نیروی هوایی سلطنتی عربستان باقی خواهد ماند.

برتری کیفی رژیم صهیونیستی

اف-15 یک هواپیمای دو موتوره است که قادر به پرواز در سرعت و ارتفاع بسیار بالا است و توانایی بیشتری برای حمل سلاح دارد. اف-16 یک جنگنده تک موتوره است که قدرت کمتری دارد اما مانور بیشتری دارد.

عربستان سعودی معتقد است که اف-15ها برای نیازهایش مناسب تر هستند و برتری هوایی و طیف گسترده ای از قابلیت های تهاجمی و دفاعی را برای آن فراهم می کنند.

در ماه فوریه، معاون معاون رییس شرکت بویینگ گفت که خرید احتمالی اف – 15 ای ایکس توسط عربستان سعودی «یکی از بزرگ ترین قراردادهایی است که ما در حال حاضر در مورد آن صحبت می کنیم».

عربستان سعودی از زمانی که برای اولین بار در اواخر دهه هفتاد به دنبال این هواپیما بود، علاقه زیادی به اف- 15 نشان داده است.

این شرکت در دهه های بعد حداقل 230 جنگنده اف -15 را خریداری کرده است که شامل حداقل 83 فروند اف – 15 س ای ایگلز، 63 فروند اف – 15 اس ایگلز و 66 فروند اف- 15 سی ایگلز و 20 فروند اف – 15 دی ایگلز است.

تنها جنگنده های دیگری که عربستان در آن دوره سفارش داد، 72 یوروفایترین و 120 پاناویا تورنادو بود که احتمالاً می خواهد به تدریج آنها را از ناوگان خود خارج کند.

ریاض هرگز هواپیماهای رافایل یا میراژ فرانسه را به کار نبرده است. اما این گزارش اشاره می کند که بعید نیست که عربستان، مانند قطر، جت های تایفون و رافایل را برای تنوع زرادخانه خود خریداری کند.

رژیم صهیونیستی تنها طرف در خاورمیانه است که بیش از دو نوع جنگنده نسل چهارم امریکایی دارد و اولین بار اف-15 را در سال 1976 و اف-16 را در سال 1980 به دست آورد.

اسراییل همچنین تنها منطقه در خاورمیانه است که جنگنده اف-35، تنها جنگنده نسل پنجم صادرشده توسط ایالات متحده را دریافت کرده است.

قبل از انقلاب، ایران 160 فروند اف-16 سفارش داد و امیدوار بود که پس از خرید این ناوگان گران، در نهایت 300 فروند از آن ها را خریداری کند.

ایران تنها کشور دیگری بود که این هواپیما را دریافت کرد، اما در نهایت قبل از انقلاب 1979 حتی یک اف-16 دریافت نکرد. بنابراین اسراییل 55 جنگنده اف-16 را که در ابتدا برای ایران در نظر گرفته شده بود، قبل از انقلاب به دست آورد.

ترکیه که برای اولین بار اف-16 را در سال 1987 خریداری کرد، سومین ناوگان بزرگ اف-16 را در سراسر جهان اداره می کند و اخیراً 40 جنگنده جدید بلوک 70 اف-16 سفارش داده است.

واشنگتن آنکارا را از خرید اف-35 پس از دریافت سیستم های موشکی اس400 روسیه در سال 2019 محروم کرد.

ترکیه از ان زمان به دنبال تنوع بخشیدن به ناوگان جنگی خود با جت های تایفون بوده است، زیرا مقامات با اشاره به جت های جنگنده ایالات متحده، منطق تکیه بیش از حد بر یک نوع جنگنده را زیر سوال می روند.

مصر یک مورد جالب است و شاید نمونه مناسبی از آنچه عربستان سعودی در نهایت نمی خواست اتفاق بیفتد. این کشور پس از توافق صلح با اسراییل در سال 1979 اجازه خرید تجهیزات نظامی امریکا از جمله اف-16 را پیدا کرد.

در اوایل سال 1980، دولت جیمی کارتر در اصل موافقت کرد که اف-15 را نیز به مصر بفروشد.

با این حال، مخالفت اسراییل به این معنی بود که در حالی که مصر بیش از 200 فروند اف-16 خریداری کرده امکان خرید اف-15 را ندارد.

علاوه بر این، جنگنده های اف-16 در سرویس مصر فاقد موشک های دوربرد هوا به هوا ای آی ام-120 بودند، به این معنی که توانایی دفاع هوایی آن ها محدود است.

گزارش فوربز به نقل از یک تحلیلگر نظامی می افزاید که اخیراً اف-16های مصر اساساً «هواپیمای غیرنظامی» توصیف شده اند.

ایالات متحده در اواخر دهه 1990 موافقت کرد که امارات متحده عربی 80 فروند اف-16 بلوک 60 بفروشد و پس از آن نسخه پیشرفته تر Viber، که در آن زمان یک معامله بی سابقه بود.

به غیر از اف-16 امارات متحده عربی نسل چهارم جنگنده های چند منظوره میراژ 2000 فرانسه را به کار می گیرد.

واشنگتن در سال 2013 پیشنهاد فروش اف-15ها به ابوظبی را داد، زیرا بریتانیا و فرانسه، مانند امروز، در حال رقابت با یکدیگر بودند تا امارات متحده عربی را متقاعد کنند که جت های یوروفایتر و رافایل خود را بفروشند.

امارات متحده عربی به جای خرید یک جنگنده امریکایی دیگر، در دسامبر 2021 پس از تعلیق مذاکرات در مورد خرید تاریخی اف-35، 80 جت رافال اف-4 را سفارش داد.

گزارش فوربز می گوید که اکنون ممکن است اوضاع تغییر کند، به ویژه پس از آنکه گفته شد اسراییل به زودی 75 اف-35 را مستقر خواهد کرد، به این معنی که هر گونه فروش اف-15 به هر کشوری در خاورمیانه دیگر برتری کیفی نظامی اسراییل را تضعیف نمی کند.

311311