جاذبه ماکو؛ قره کلیسا

قره کلیسا، یا صومعه سنت تادئوس، که در استان آذربایجان غربی و نزدیکی چالدران واقع شده، از برجسته ترین جاذبه های گردشگری و مذهبی ایران و جهان است. این کلیسای تاریخی، به عنوان اولین کلیسای مسیحیت شناخته می شود و در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده، سالانه پذیرای ارامنه و گردشگران بی شماری است. این اثر باستانی نه تنها نمادی از تاریخ مسیحیت در ایران است، بلکه گنجینه ای بی بدیل از معماری ارمنی و همزیستی فرهنگی به شمار می رود. در این مقاله، به کاوش عمیق در ابعاد مختلف این صومعه شگفت انگیز خواهیم پرداخت.

درباره قره کلیسا ماکو

قره کلیسا، که نام رسمی آن «صومعه سنت تادئوس» است، نگین درخشان شمال غرب ایران و یکی از مهم ترین بناهای مذهبی و تاریخی جهان محسوب می شود. این کلیسای کهن، در قلب منطقه ای کوهستانی و در فاصله اندکی از شهرستان چالدران و شهر ماکو قرار گرفته است. اهمیت این بنا نه تنها به قدمت آن بازمی گردد، بلکه به جایگاه ویژه اش در تاریخ مسیحیت نیز مربوط می شود؛ چرا که بسیاری آن را اولین کلیسای ساخته شده در جهان می دانند. این صومعه در منطقه ای واقع شده که روزگاری محل عبور و مرور کاروان ها و تمدن های کهن بوده و اکنون نیز نزدیکی آن به مرز بازرگان، بر اهمیت جغرافیایی و توریستی آن می افزاید.

قره کلیسا در تیرماه سال ۱۳۸۷ خورشیدی (۲۰۰۸ میلادی)، در سی و دومین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو در کبک کانادا، به همراه دو کلیسای تاریخی دیگر یعنی کلیسای سن استپانوس و کلیسای زور زور، به عنوان بخشی از «مجموعه صومعه های ارامنه ایران» در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. این ثبت جهانی، نه تنها اعتبار بین المللی این بنا را دوچندان کرد، بلکه بر اهمیت آن به عنوان یک جاذبه گردشگری فرهنگی و مذهبی در ایران افزود. این کلیسا در دامنه تپه ای کم ارتفاع و مشرف به دره ای با رودخانه ای جاری، چشم اندازی بی نظیر را خلق کرده است.

داستان قره کلیسا

تاریخچه قره کلیسا به قرن اول میلادی بازمی گردد و با نام «تادئوس مقدس» گره خورده است. تادئوس، یکی از حواریون حضرت عیسی مسیح (ع)، در حدود سال ۴۰ میلادی به دعوت آبکار، پادشاه ارمنستان، برای تبلیغ دین مسیحیت به این سرزمین سفر کرد. پس از درگذشت آبکار، فردی به نام سانادروک به پادشاهی رسید. او و دخترش، ساندخت، ابتدا به دین مسیح گرویدند، اما دیری نپایید که سانادروک از این دین روی برگرداند و به مخالفت با تادئوس پرداخت. این مخالفت به شهادت تادئوس مقدس و ساندخت در سال ۶۶ میلادی انجامید.

بر اساس روایت های تاریخی، تادئوس مقدس پس از شکنجه به قتل رسید و در مکان فعلی دیر دفن شد. بعدها، نمازخانه ای کوچک بر روی مزار او بنا گردید که در قرن هفتم میلادی به کلیسایی بزرگ تر تبدیل شد. روایت دیگری نیز وجود دارد که بیان می کند تادئوس پس از ورود به ارمنستان، کلیسایی برای پیروان خود ساخت و پس از شهادتش، در محراب همین کلیسا به خاک سپرده شد. مقبره ساندخت، دختر پادشاه که به دلیل ایمانش به مسیحیت به شهادت رسید، نیز در نزدیکی این کلیسا و بر فراز تپه ای مجاور قرار دارد.

قره کلیسا نه تنها یک بنای تاریخی، بلکه نمادی زنده از ایمان، مقاومت و همزیستی مسالمت آمیز ادیان در طول قرن هاست.

این داستان ها، عمق مذهبی و تاریخی قره کلیسا را نشان می دهند و آن را به یک زیارتگاه مهم برای ارامنه در سراسر جهان تبدیل کرده اند. حضور این کلیسا در منطقه ای که عمدتاً مسلمان نشین است، خود گواهی بر این همزیستی و احترام متقابل میان پیروان ادیان مختلف در آذربایجان غربی است.

وجه تسمیه قره کلیسا

نام «قره کلیسا» در زبان ارمنی «سورپ تادئوسی وانک» (Սուրբ Թադէոսի վանք) نامیده می شود که به معنای «صومعه تادئوس مقدس» است. اما نام «قره کلیسا» که در میان مردم و مورخان فارسی زبان رایج شده، از کجا آمده است؟ کلمه «قره» در زبان ترکی به معنای «سیاه» است. این تصور رایج وجود دارد که به دلیل استفاده از سنگ های سیاه در بخش های قدیمی تر بنا، این نام بر آن نهاده شده است.

اما بررسی های زبان شناسی و تاریخی نشان می دهد که این وجه تسمیه ممکن است ریشه های عمیق تری داشته باشد. پیش از نفوذ زبان ترکی، زبان مردم آذربایجان، زبان آذری (از شاخه های زبان های ایرانی) بوده است. در گویش های تاتی و هرزنی که از زبان آذری به شمار می روند، واژه های «کله» یا «کالا» به معنای «بزرگ» هستند. از سوی دیگر، کلمه «قرا» در ترکی آذری نیز به معنای «بزرگ» است و خود تغییر یافته واژه «کلان» فارسی است.

بنابراین، این احتمال قوی وجود دارد که نام اصلی این کلیسا در دوره های پیش از قرن هشتم هجری قمری، «کارا کلیسا» یا «کالا کلیسا» به معنای «کلیسا بزرگ» بوده باشد. ارامنه به دیرها و مجتمع های فرهنگی، هنری، ادبی و دینی خود «وانک» می گویند. «وانک تاتووس» نیز مانند سایر وانک های ارمنی، مرکز تجمع طلاب، خوش نویسان، فلاسفه، مورخان و دانشمندان بوده و کتابخانه آن مورد استفاده اهل علم قرار می گرفته است. این مفهوم «وانک» کاملاً با معنای «بزرگ» یا «کلان» مطابقت دارد و نشان دهنده اهمیت و عظمت این بنا در طول تاریخچه آن است.

معماری قره کلیسا

معماری قره کلیسا بی شک یکی از برجسته ترین ویژگی های این بنای تاریخی است که آن را در میان کلیساهای ایران منحصر به فرد می سازد. این اثر باستانی، تلفیقی هنرمندانه از سبک های معماری مختلف را به نمایش می گذارد و هر بیننده ای را مجذوب خود می کند. یکی از شاخصه های مهم قره کلیسا، تزیینات و نقش برجسته های بی نظیر آن است. این حجاری ها با نهایت زیبایی، ظرافت و تناسب، مضامینی مرتبط با داستان های مذهبی و حتی گاهی نقوش الهام گرفته از شاهنامه را به تصویر کشیده اند که به این اثر جلوه ای خاص بخشیده است.

تکنیک و حجم پردازی در این کلیسا، از کم نظیرترین نمونه های هنرهای تجسمی در دوران خود به شمار می رود. مساحت کلی صومعه قره کلیسا حدود ۶۲۸۵ متر مربع است و با دیوارهای بلند و برج و باروهای مستحکم محصور شده است که به آن ظاهری شبیه به یک قلعه بخشیده است. وجود پنج برج دیده بانی در چهار جهت قلعه، بر جنبه دفاعی آن تأکید دارد. این معماری دفاعی، نشان دهنده اهمیت استراتژیک این مکان در طول تاریخچه پرفراز و نشیب منطقه است.

این کلیسا از دو بخش اصلی تشکیل شده است: بخش قدیمی تر که با سنگ های تراشیده و سیاه رنگ ساخته شده و بخش جدیدتر که با سنگ های سفید مزین شده است. این دو بخش، با دو گنبد زیبا به ارتفاع ۲۴ و ۱۸ متر، شکوه خاصی به بنا بخشیده اند. بخش شرقی کلیسا که با سنگ سیاه ساخته شده، تنها قسمتی است که از زلزله سال ۱۳۹۱ میلادی محفوظ ماند و شامل محراب، اتاق های جانبی و گنبدی کوچک است. در محوطه داخلی کلیسا، چندین سنگ قبر و یک حوض سنگی وجود دارد و سقف محراب نیز با سنگ های مرمر سیاه و سفید به زیبایی تزیین شده است.

کلیسای جامع طاطاووس مقدس، شامل مجموعه ای از فضاهای جانبی از جمله دو حیاط شرقی و غربی و ۴۷ اتاق است. این اتاق ها برای راهبان، طلبه ها، محققان، نویسندگان، نگهبانان کلیسا و کتابخانه آن مورد استفاده قرار می گرفته اند. علاوه بر این، زیرزمین های کوچک، ناهارخوری، آشپزخانه، آسیاب، عصارخانه و دخمه هایی برای نگهداری غذا نیز در این مجموعه وجود داشته است. این گستردگی فضاها نشان می دهد که قره کلیسا تنها یک عبادتگاه نبوده، بلکه یک مرکز فرهنگی، آموزشی و اجتماعی مهم برای ارامنه منطقه به شمار می رفته است.

مرمت قره کلیسا

قره کلیسا در طول تاریخ پرفراز و نشیب خود، بارها مورد غارت و تخریب قرار گرفته و به دلیل بلایای طبیعی، به ویژه زلزله، آسیب های فراوانی دیده است. یورش مغولان و جانشینان آن ها، حمله تیمور لنگ، حمله سپاه عثمانی و جنگ های داخلی آذربایجان غربی، خسارات زیادی به این بنا وارد کرده اند. نخستین بار هنگام حمله چنگیزخان مغول، بخش وسیعی از قره کلیسا تخریب شد، اما در زمان حکومت هلاکوخان، این کلیسا به همت و درایت خواجه نصیرالدین طوسی، دانشمند و وزیر بزرگ آن دوران، مرمت و بازسازی شد که نشان دهنده اهمیت این بنا حتی برای حاکمان غیر مسیحی است.

بر اساس کتیبه ای که در کنار محراب بخش قدیمی کلیسا موجود است، در قرن ۱۴ میلادی (سال ۱۳۱۹ میلادی) زلزله ای مهیب، بنای این کلیسا را ویران کرد. اما این پایان ماجرا نبود؛ بنای موجود توسط اسقف زاکاریا و دو برادرش، پطروس و سرکیس، طی یک دوره ۱۰ ساله تعمیر و بازسازی شد و در سال ۱۴۰۱ میلادی، بار دیگر درهای کلیسا به روی زائران و علاقه مندان گشوده شد. این نشان دهنده اراده و پشتکار ارامنه برای حفظ زیارتگاه خود است.

روند بازسازی و مرمت قره کلیسا در قرون بعدی نیز ادامه یافت. در سال ۱۶۹۱ میلادی، بخش هایی از کلیسا با سنگ های سیاه بازسازی شد و در سال ۱۸۱۰ میلادی، به دستور «سیمون بزنونی»، اسقف وقت ماکو، با استفاده از سنگ های سفید، بازسازی های گسترده ای صورت گرفت. سیمون بزنونی دستور داد تا تخته سنگ هایی از مرمر سفید از مناطق «قرخ بولاغ» و «شاورشان» (نزدیک ماکو) به محل کلیسا حمل شوند و ضلع باختری کلیسای کهن را بازسازی کنند. ساختمان جدیدتر کلیسا در دوران قاجار، به فرمان عباس میرزای ولیعهد، به بخش قدیمی تر اضافه شد. این بخش جدید با سنگ های سفید و حجاری هایی بی نظیر، با الهام از کلیسای جامع اچمیادزین ارمنستان تزیین شده است، هرچند مراحل ساخت آن به علت مرگ عباس میرزا ناتمام ماند. این بازسازی ها، همواره با حفظ اصول معماری ارمنی و با هدف احیای شکوه این جاذبه گردشگری انجام شده اند.

قره کلیسا، با هر بازسازی و مرمت، لایه ای جدید از تاریخ و هنر را به خود افزوده و به نمادی از پایداری و رستاخیز تبدیل شده است.

مراسم قره کلیسا

قره کلیسا برای ارامنه سراسر جهان، از قداست و اهمیت بالایی برخوردار است. این مکان نه تنها یک عبادتگاه، بلکه یک زیارتگاه و مرکز فرهنگی است که ریشه های عمیقی در تاریخ مسیحیت در ایران دارد. بسیاری از ارامنه، فرزندان خود را برای غسل تعمید به این کلیسا می آورند، در آنجا جشن های مذهبی برگزار می کنند، گوسفند قربانی می کنند و خواسته های خود را از خداوند و حضرت مسیح طلب می نمایند. این سنت ها، بخشی جدایی ناپذیر از فرهنگ ارمنی و هویت این جامعه در ایران است.

هر ساله، در اواخر تیرماه تا اوایل مردادماه، که مصادف با سالروز شهادت «تادئوس مقدس»، یکی از حواریون حضرت عیسی مسیح (ع) است، آیین مذهبی باشکوهی به نام «باداراک» یا عشای ربانی در قره کلیسا برگزار می شود. این مراسم از روز پنجشنبه آغاز شده و تا شنبه ادامه می یابد، زیرا اعتقاد بر این است که راهب مدفون شده در کلیسا، در یکی از این سه روز به شهادت رسیده است. اوج مراسم در روز سوم یعنی شنبه است که جمعیت عظیمی از ارامنه برای شرکت در آن گردهم می آیند.

این مراسم گردشگری مذهبی، نه تنها برای ارامنه ایران از شهرهای ارومیه، تبریز، تهران و اصفهان، بلکه برای مسیحیان از کشورهای دیگر مانند ارمنستان، سوریه، لبنان، هلند، فرانسه، اتریش، آلمان و کانادا نیز فرصتی برای زیارت و نیایش فراهم می آورد. در طول برگزاری مراسم باداراک، امکان بازدید برای غیر مسیحیان از داخل کلیسا وجود ندارد، چرا که این آیین دارای جنبه های خصوصی و مقدس برای جامعه مسیحی است. این گردهمایی سالانه، نمادی از اتحاد و همبستگی جامعه ارامنه و ارج نهادن به سنت تادئوس و میراث اوست.

عکس های قره کلیسا چالدران در مراسم آیینی ارمنی ها

مراسم آیینی باداراک در قره کلیسا، رویدادی بسیار پرشور و دیدنی است که هر ساله در منطقه چالدران برگزار می شود. در این ایام، محوطه وسیع اطراف کلیسا و همچنین دشت های اطراف مملو از چادرهایی می شود که ارامنه از سراسر جهان در آن ها سکونت می گزینند. این چادرها و تجمع پرشور زائران، جلوه ای خاص و معنوی به منطقه می بخشد. زائران با لباس های سنتی و با اعتقادی عمیق، در مراسم شرکت می کنند و لحظات معنوی و روحانی را تجربه می کنند.

تصاویر ثبت شده از این مراسم، گویای عمق ایمان و فرهنگ ارمنی است. از غسل تعمید نوزادان در حوض سنگی کلیسا، تا قربانی کردن گوسفندان و توزیع گوشت آن به عنوان نذری، و همچنین نیایش های گروهی که با آوازهای مذهبی همراه است، همگی صحنه هایی فراموش نشدنی را رقم می زنند. این لحظات، نه تنها برای شرکت کنندگان، بلکه برای هر ناظری که از دور به این آیین می نگرد، سرشار از حس احترام و معنویت است. صحنه های دعا و نیایش در کنار مقبره سنت تادئوس، به ویژه در اوج مراسم روز شنبه، بسیار تاثیرگذار و الهام بخش است.

حضور تعداد زیادی از عکاسان و مستندسازان در این ایام، نشان دهنده اهمیت بصری و فرهنگی این مراسم است. تصاویر، نه تنها زیبایی های معماری ارمنی و سنگ های سیاه و سفید کلیسا را به نمایش می گذارند، بلکه شور و اشتیاق ارامنه را در حفظ و پاسداشت تاریخ مسیحیت در ایران و سنت های دیرینه خود بازتاب می دهند. این تصاویر، سند زنده ای از همزیستی فرهنگی و مذهبی در ایران و اهمیت قره کلیسا به عنوان یک میراث جهانی یونسکو است.

راه دسترسی به قره کلیسا

برای بازدید از قره کلیسا، این جاذبه گردشگری بی نظیر در شمال غرب ایران، باید راهی استان زیبای آذربایجان غربی شوید. دسترسی به این صومعه تاریخی از طریق دو مسیر اصلی امکان پذیر است که هر کدام ویژگی های خاص خود را دارند:

مسیر اول: از طریق تبریز

اگر مبدأ سفر شما تبریز است، می توانید از طریق شهرهای مرند، قره ضیاالدین و شوط به سمت قره کلیسا حرکت کنید. این مسیر حدود ۲۷۰ کیلومتر است. از شوط تا قره کلیسا حدود ۳۵ کیلومتر راه است و کلیسا تقریباً در میانه راه شوط به چالدران قرار گرفته است. وقتی از شوط به سمت چالدران حرکت می کنید، سه راهی قره کلیسا در سمت راست شما قرار دارد. بخش عمده این مسیر، یعنی از تبریز تا سه راهی شوط، جاده ترانزیت بین المللی است و از کیفیت و آسفالت بهتری برخوردار است. این مسیر برای کسانی که از شهرهای مرکزی و شرقی ایران می آیند، گزینه مناسب تری محسوب می شود.

مسیر دوم: از طریق ارومیه

راه دوم از طریق ارومیه به قره کلیسا می رسد و در این مسیر از شهرهای سلماس، خوی و چالدران عبور خواهید کرد. فاصله ارومیه تا قره کلیسا حدود ۲۷۵ کیلومتر است. جاده خوی به چالدران، با مسافتی حدود ۱۰۰ کیلومتر، کوهستانی و نسبتاً فرعی است. این مسیر، هرچند ممکن است کمی ناهموارتر باشد، اما مناظر طبیعی زیبایی را در طول راه به نمایش می گذارد. انتخاب مسیر بستگی به مبدأ شما و ترجیحاتتان برای نوع جاده دارد. قره کلیسا در ۲۰ کیلومتری شمال شرق شهرستان چالدران و در نزدیکی روستای قره کلیسا واقع شده است.

این کلیسا در منطقه کوهستانی چالدران که مرتفع ترین منطقه استان آذربایجان غربی است، قرار دارد. ساختمان کلیسا در تپه ای کم ارتفاع در دامنه کوه جای گرفته که از طرف مشرق بر دره ای کم عمق مشرف است که در آن رودی جاری است. برای رسیدن به این مکان مقدس، می توانید از وسایل نقلیه شخصی استفاده کنید یا با تورهای گردشگری که به مقصد ماکو و چالدران برنامه ریزی می شوند، همراه شوید.

بهترین زمان بازدید از قره کلیسا

انتخاب بهترین زمان برای بازدید از قره کلیسا، این جاذبه گردشگری منحصر به فرد، به عوامل مختلفی بستگی دارد، اما مهم ترین آن ها شرایط آب و هوایی منطقه و همچنین برگزاری مراسم مذهبی است.

با توجه به اینکه منطقه چالدران و اطراف آن در فصل های پاییز و زمستان دارای آب و هوایی بسیار سرد و کوهستانی است و اغلب با بارش برف و یخبندان همراه است، بهترین زمان برای سفر به قره کلیسا فصل های بهار و تابستان است. در این فصول، هوا دلپذیرتر است و امکان گشت و گذار در محوطه و لذت بردن از زیبایی های طبیعی اطراف کلیسا فراهم می آید. بهار با شکوفایی طبیعت و تابستان با آب و هوای خنک تر نسبت به بسیاری از نقاط ایران، زمان های ایده آلی برای سفر به آذربایجان غربی و بازدید از این میراث جهانی یونسکو هستند.

نکته بسیار مهمی که در انتخاب زمان بازدید باید در نظر گرفته شود، برگزاری مراسم آیینی «باداراک» یا عشای ربانی است. این مراسم هر ساله از اواخر تیرماه تا اوایل مردادماه برگزار می شود. در طول این سه روز (معمولاً پنجشنبه تا شنبه)، به دلیل اهمیت و قداست مراسم برای ارامنه، امکان بازدید از داخل صومعه برای غیر مسیحیان وجود ندارد. بنابراین، اگر قصد دارید کلیسا را از داخل نیز مشاهده کنید، باید تاریخ برگزاری این مراسم را بررسی کرده و در زمان دیگری سفر خود را برنامه ریزی نمایید. اما اگر علاقه مند به مشاهده گردشگری مذهبی و فرهنگ ارمنی در اوج خود هستید، شرکت در این ایام (حتی از بیرون) می تواند تجربه ای فراموش نشدنی باشد.

قیمت بلیط و ساعت بازدید قره کلیسا

برای بازدید از قره کلیسا، این جاذبه گردشگری تاریخی و مذهبی در آذربایجان غربی، نیاز به تهیه بلیط ورودی است. در حال حاضر، قیمت بلیط ورودی برای بازدیدکنندگان داخلی، مبلغی نمادین و معادل ۵ هزار تومان تعیین شده است. این مبلغ به منظور کمک به حفظ و نگهداری این میراث جهانی یونسکو دریافت می شود. قیمت بلیط برای بازدیدکنندگان خارجی ممکن است متفاوت باشد و بهتر است قبل از مراجعه، از آخرین نرخ ها مطلع شوید.

ساعات بازدید از صومعه قره کلیسا نیز بسته به نیمه اول یا دوم سال متغیر است تا با تغییر طول روز و شرایط آب و هوایی منطقه چالدران سازگار باشد:

دوره زمانی	ساعت بازدید
نیمه اول سال (بهار و تابستان)	از ساعت ۹ صبح تا ۲۰ (۸ شب)
نیمه دوم سال (پاییز و زمستان)	از ساعت ۹ صبح تا ۱۷ (۵ عصر)

توجه داشته باشید که در ایام برگزاری مراسم مذهبی باداراک (معمولاً اواخر تیرماه تا اوایل مردادماه که مصادف با شهادت سنت تادئوس است)، ورود غیر مسیحیان به داخل کلیسا ممنوع است. بنابراین، اگر قصد بازدید جامع از تمام بخش های کلیسا را دارید، حتماً پیش از سفر، تقویم مراسم سال جاری را بررسی کنید تا سفر شما با محدودیت زمانی خاصی مواجه نشود. این اطلاعات به شما کمک می کند تا برنامه ریزی دقیق تری برای بازدید از این زیارتگاه مهم در ماکو داشته باشید.

جاهای دیدنی اطراف قره کلیسا

بازدید از قره کلیسا در آذربایجان غربی، فرصتی بی نظیر برای کاوش در دیگر جاذبه های گردشگری اطراف این منطقه نیز فراهم می آورد. منطقه ای که قره کلیسا در آن واقع شده، سرشار از زیبایی های طبیعی و آثار تاریخی است که هر کدام می توانند تجربه سفر شما را غنی تر کنند.

یکی از مهم ترین دیدنی های نزدیک به صومعه قره کلیسا، مقبره ساندخت است. این مقبره تاریخی که مربوط به سال ۱۸۱۳ میلادی است، بر روی بلندترین نقطه ارتفاعات شمالی قره کلیسا قرار گرفته و یادآور داستان شهادت ساندخت، دختر پادشاه سانادروک و یکی از اولین پیروان سنت تادئوس است. بازدید از این مقبره، درک عمیق تری از تاریخ مسیحیت در ایران و داستان های مرتبط با این زیارتگاه را ارائه می دهد.

علاوه بر این، کلیسا و مقبره زاکاره نیز در حدود سیصد متری دره ای در سمت شمالی قره کلیسا قرار دارند که از دیگر نقاط دیدنی این منطقه به شمار می روند. اما از مهم ترین جاذبه هایی که پیشنهاد می شود پس از بازدید از قره کلیسا از آن ها دیدن کنید، دو کلیسای تاریخی دیگر هستند که همراه با قره کلیسا، «مجموعه صومعه های ارامنه ایران» را تشکیل می دهند و در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده اند:

• کلیسای سن استپانوس: این کلیسا در نزدیکی شهر جلفا و در کنار رود ارس قرار دارد و از نظر معماری و اهمیت تاریخی، هم پای قره کلیسا است. معماری ارمنی باشکوه و موقعیت جغرافیایی آن، سن استپانوس را به یکی از محبوب ترین مقاصد گردشگری مذهبی تبدیل کرده است.
• کلیسای زور زور: این کلیسا، که در نزدیکی روستای بارون قرار دارد، کوچکتر از دو کلیسای دیگر است اما از نظر تاریخی و معماری اهمیت فراوانی دارد. زور زور نیز بخشی از همان مجموعه یونسکو است و تکمیل کننده تجربه بازدید از فرهنگ ارمنی در ایران محسوب می شود.

بازدید از این کلیساها به شما کمک می کند تا تصویری جامع تر از تاریخچه و گستردگی فرهنگ ارمنی در آذربایجان غربی به دست آورید و سفر خود را به یک کاوش فرهنگی و تاریخی تبدیل کنید. همچنین، نزدیکی این منطقه به مرز ترکیه و مرز بازرگان، فرصت هایی برای بازدید از مناظر طبیعی و بازارهای محلی در شهر ماکو و اطراف آن را نیز فراهم می آورد.

سوالات متداول

قره کلیسا کجاست؟

قره کلیسا در استان آذربایجان غربی، در ۲۰ کیلومتری شمال شرق شهرستان چالدران و در نزدیکی روستای قره کلیسا واقع شده است. این صومعه باستانی در منطقه ای کوهستانی و در جنوب شهر ماکو قرار دارد.

مراسم قره کلیسا چه زمانی برگزار می شود؟

مراسم مذهبی باداراک (عشای ربانی) در قره کلیسا هر سال از اواخر تیرماه تا اوایل مردادماه برگزار می شود. این مراسم معمولاً سه روز طول می کشد و در این ایام، امکان بازدید برای غیر مسیحیان از داخل کلیسا وجود ندارد.

داخل قره کلیسا چه بخش هایی دارد؟

قره کلیسا شامل دو حیاط شرقی و غربی، ۴۷ اتاق برای راهبان، طلبه ها، محققان و نگهبانان کلیسا و کتابخانه آن است. همچنین فضاهای جانبی مانند ناهارخوری، آشپزخانه، آسیاب، عصارخانه و دخمه نگهداری غذا نیز در این مجموعه وجود دارد.

چرا قره کلیسا به عنوان میراث جهانی یونسکو ثبت شده است؟

قره کلیسا به دلیل قدمت تاریخی بسیار زیاد، اهمیت مذهبی به عنوان اولین کلیسای مسیحیت، معماری بی نظیر ارمنی و نقش آن در تاریخ مسیحیت ایران، به همراه دو کلیسای دیگر، در سال ۲۰۰۸ میلادی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.