کد رهگیری سند ملک

کد رهگیری سند ملک، یک شناسه سیزده رقمی منحصربه فرد است که توسط سامانه ثبت معاملات و املاک کشور برای هر قرارداد ملکی صادر می شود. این کد، اعتبار و امنیت معاملات را تضمین کرده و نقش کلیدی در شفافیت بازار مسکن ایفا می کند.

در بازار پویای مسکن ایران، شفافیت و امنیت معاملات همواره از دغدغه های اصلی تمامی ذینفعان، اعم از خریداران، فروشندگان، موجران و مستاجران بوده است. پیچیدگی های حقوقی، تعدد اسناد و قراردادهای مختلف، و البته احتمال بروز تخلفات و کلاهبرداری، ضرورت وجود سازوکاری مطمئن را بیش از پیش نمایان می سازد. در این راستا، مفهوم کد رهگیری سند ملک به عنوان یک ابزار حیاتی و قانونی، مطرح شده است. این کد نه تنها به معاملات اعتبار می بخشد، بلکه بستری برای نظارت دقیق تر و جلوگیری از سوءاستفاده های احتمالی فراهم می آورد. در ادامه این مقاله، به بررسی جامع ابعاد مختلف کد رهگیری سند ملک، شامل مفهوم، مزایا، نحوه دریافت، مدارک لازم، هزینه ها و به ویژه آخرین قوانین و الزامات حقوقی جدید مرتبط با آن خواهیم پرداخت تا خوانندگان با آگاهی کامل، امنیت و اعتبار معاملات ملکی خود را تضمین کنند.

کد رهگیری سند ملک چیست؟ مفهوم و پیشینه

کد رهگیری سند ملک، یک شناسه عددی ۱۳ رقمی و منحصربه فرد است که برای هر قرارداد مرتبط با املاک، اعم از خرید و فروش (مبایعه نامه) و اجاره نامه، پس از ثبت آن در سامانه های رسمی کشور صادر می شود. این کد به مثابه یک اثر انگشت دیجیتالی برای هر معامله عمل کرده و صحت و اعتبار آن را در سطح ملی تضمین می کند.

ایده راه اندازی سامانه ای برای ثبت و نظارت بر معاملات ملکی، در راستای ساماندهی بازار مسکن و کاهش تخلفات، از سال ۱۳۸۷ با صدور بخشنامه ای توسط دولت آغاز شد. هدف اصلی، ایجاد یک بانک اطلاعاتی جامع و یکپارچه بود که امکان ردیابی و استعلام لحظه ای وضعیت ملک و قراردادهای مربوط به آن را فراهم آورد. این بخشنامه، مشاورین املاک را مکلف به ثبت تمامی معاملات در سامانه ثبت معاملات و املاک کشور (iran amlaak.ir) کرد. با گذشت زمان و گسترش نیازها، سامانه های دیگری نظیر سامانه ملی املاک و اسکان (amlak.mrud.ir) نیز راه اندازی شدند که هر یک کارکردها و قابلیت های خاص خود را در زمینه ثبت و نظارت بر اطلاعات ملکی دارند. این کد رهگیری، ابزاری حیاتی برای افزایش شفافیت، جلوگیری از تکرار معاملات، و مبارزه با کلاهبرداری در بخش مسکن محسوب می شود.

لازم است بین اصطلاح کلی تر کد رهگیری املاک و کد رهگیری سند ملک تمایز قائل شد. کد رهگیری املاک یک مفهوم جامع تر است که تمامی معاملات مرتبط با املاک را در بر می گیرد، حال آنکه کد رهگیری سند ملک به طور خاص به معاملاتی اشاره دارد که به نحوی با سند مالکیت ملک سروکار دارند یا به ثبت سند رسمی منتهی می شوند. با این حال، در محاوره عمومی و حتی در بسیاری از مراجع رسمی، این دو اصطلاح اغلب به جای یکدیگر به کار می روند و مقصود از هر دو، همان شناسه ۱۳ رقمی است که برای انواع قراردادهای ملکی (مبایعه نامه و اجاره نامه) صادر می گردد و جنبه سندیت و اعتبار قانونی دارد.

اهمیت و مزایای دریافت کد رهگیری سند ملک

دریافت کد رهگیری سند ملک صرفاً یک الزام اداری نیست، بلکه یک گام اساسی برای تضمین امنیت و اعتبار در تمامی معاملات ملکی محسوب می شود. این کد، مزایای متعددی را برای تمامی طرفین معامله و حتی برای نظام اقتصادی کشور به ارمغان می آورد که در ادامه به تفصیل تشریح می شوند.

ارتقاء امنیت و پیشگیری از تخلفات

یکی از مهم ترین کارکردهای کد رهگیری، افزایش سطح امنیت معاملات و کاهش چشمگیر امکان بروز کلاهبرداری است. با ثبت هر قرارداد در سامانه و دریافت کد رهگیری، اطلاعات مربوط به ملک و طرفین معامله در یک پایگاه داده ملی ثبت می شود. این امر از بروز مشکلاتی نظیر فروش یا اجاره همزمان یک ملک به چند نفر جلوگیری می کند، زیرا سیستم بلافاصله تکراری بودن معامله را شناسایی می کند. همچنین، این کد سدی در برابر معاملات صوری و غیرقانونی ایجاد کرده و اعتبار حقوقی معامله را افزایش می دهد.

اعتبار و ضمانت حقوقی قراردادها

دریافت کد رهگیری، به قولنامه ها و قراردادهای عادی، به ویژه آن دسته از قولنامه هایی که هنوز به سند رسمی تبدیل نشده اند، رسمیت و سندیت قانونی می بخشد. این بدان معناست که قراردادی که دارای کد رهگیری است، از پشتوانه حقوقی قوی تری برخوردار بوده و در صورت بروز هرگونه اختلاف، وزن حقوقی بیشتری در مراجع قضایی خواهد داشت. این ویژگی به ویژه برای املاکی که هنوز سند تک برگ ندارند و صرفاً با قولنامه معامله می شوند، اهمیت فراوانی دارد و می تواند از بسیاری از دعاوی و مشکلات حقوقی آتی پیشگیری کند.

شفافیت اطلاعاتی در بازار ملک

کد رهگیری امکان استعلام جامع وضعیت ملک را فراهم می آورد. با استفاده از این کد، می توان به اطلاعات حیاتی نظیر وضعیت بدهی ملک به شهرداری، بانک ها یا سایر نهادها، و همچنین قرار گرفتن ملک در طرح های توسعه شهری یا دولتی دسترسی پیدا کرد. این شفافیت اطلاعاتی، به خریداران و مستاجران اطمینان خاطر می دهد که پیش از ورود به معامله، از تمامی جوانب حقوقی و مالی ملک آگاه شده اند. همچنین، دسترسی به اطلاعات دقیق مالکیت و مشخصات فنی ملک، از بروز ابهامات و سوءتفاهمات بعدی جلوگیری می کند.

امکان بهره مندی از حمایت ها و تسهیلات دولتی

در بسیاری از موارد، دریافت کد رهگیری شرط لازم برای بهره مندی از تسهیلات و حمایت های دولتی است. به عنوان مثال، یکی از مدارک اصلی و ضروری برای دریافت وام ودیعه مسکن، ارائه اجاره نامه دارای کد رهگیری است. این الزام نه تنها به دولت در شناسایی و حمایت از مستاجرین واجد شرایط کمک می کند، بلکه حقوق موجران و مستاجران را نیز تحت پوشش قانونی قرار می دهد. از دیگر سو، این سازوکار به دولت در اجرای سیاست های حمایتی خود در بخش مسکن یاری می رساند.

نقش در ساماندهی اقتصاد مسکن

ثبت تمامی معاملات ملکی در سامانه های رسمی و صدور کد رهگیری، به دولت امکان می دهد تا آمار و اطلاعات دقیق و به روزی از وضعیت بازار مسکن، قیمت ها، حجم معاملات و توزیع مالکیت ها به دست آورد. این اطلاعات برای برنامه ریزی های کلان اقتصادی، سیاست گذاری های مسکن و اتخاذ تصمیمات هوشمندانه در راستای ساماندهی بازار بسیار ارزشمند است. علاوه بر این، شفافیت حاصل از کد رهگیری به کاهش فرار مالیاتی و بهبود نظارت بر تراکنش های مالی در این بخش کمک شایانی می کند.

در مجموع، کد رهگیری سند ملک، نه تنها یک محافظ حقوقی برای افراد است، بلکه ابزاری قدرتمند در دست دولت برای ایجاد بازاری عادلانه تر، شفاف تر و کارآمدتر در بخش مسکن ایران به شمار می رود.

شیوه دریافت کد رهگیری سند ملک: راهنمای جامع

دریافت کد رهگیری سند ملک به روش های مختلفی امکان پذیر است که هر یک مراحل و شرایط خاص خود را دارند. آگاهی از این روش ها برای تمامی ذینفعان معاملات ملکی ضروری است.

از طریق مشاورین املاک مجاز

رایج ترین و معمول ترین روش برای دریافت کد رهگیری، مراجعه به دفاتر مشاورین املاک است. این روش برای انواع معاملات از جمله خرید/فروش و رهن/اجاره کاربرد دارد:

1. انتخاب مشاور املاک: اطمینان حاصل کنید که مشاور املاک انتخابی شما دارای مجوز رسمی از اتحادیه مشاورین املاک است. این امر تضمین کننده رعایت استانداردهای قانونی و حرفه ای است.
2. ارائه مدارک کامل: طرفین معامله باید تمامی مدارک هویتی و مالکیت لازم را (که در بخش های بعدی به تفصیل شرح داده خواهد شد) به مشاور املاک ارائه دهند.
3. تکمیل فرم پیش نویس قرارداد: مشاور املاک با اخذ اطلاعات از طرفین، فرم پیش نویس قرارداد را تهیه می کند که شامل جزئیات ملک، مبلغ معامله، شرایط پرداخت، تاریخ تحویل و سایر بندهای توافقی است.
4. ثبت اطلاعات در سامانه: مشاور املاک موظف است تمامی اطلاعات پیش نویس قرارداد را به دقت در سامانه ثبت معاملات و املاک کشور وارد کند. این مرحله شامل وارد کردن مشخصات دقیق ملک (شامل کد پستی تایید شده)، اطلاعات هویتی طرفین و شاهدین است.
5. تایید نهایی و دریافت پیامک: پس از ثبت موفقیت آمیز اطلاعات و تایید نهایی در سامانه، یک پیامک حاوی کد رهگیری ۱۳ رقمی برای هر دو طرف معامله (خریدار و فروشنده یا موجر و مستاجر) ارسال می شود.
6. چاپ قرارداد رسمی: مشاور املاک سه نسخه از قرارداد رسمی دارای بارکد QR و برچسب هولوگرام را چاپ می کند. یک نسخه نزد مشاور املاک و دو نسخه دیگر در اختیار طرفین معامله قرار می گیرد.

نکات مهم: حضور حداقل یک شاهد برای هر یک از طرفین معامله در زمان امضای قرارداد الزامی است و مشخصات هویتی آن ها نیز باید در سامانه ثبت شود. همچنین، قبل از تایید نهایی و امضا، تمامی اطلاعات مندرج در قرارداد چاپی را با دقت بررسی کنید تا از صحت آن اطمینان حاصل نمایید.

دریافت مستقیم کد رهگیری اجاره نامه (سامانه ملی املاک و اسکان)

از سال های اخیر، امکان ثبت مستقیم و رایگان اجاره نامه و دریافت کد رهگیری آن، بدون نیاز به مراجعه به مشاورین املاک، برای موجر و مستاجر فراهم شده است. این امکان از طریق سامانه ملی املاک و اسکان (amlak.mrud.ir) وزارت راه و شهرسازی قابل انجام است.

1. ورود به سامانه: موجر (صاحب ملک) ابتدا باید به سامانه amlak.mrud.ir مراجعه کرده و با استفاده از شماره ملی و رمز عبور خود (که از قبل باید در سامانه ثبت نام کرده باشد) وارد شود.
2. ثبت نام و احراز هویت: در صورتی که موجر قبلاً در سامانه ثبت نام نکرده باشد، باید مراحل ثبت نام و احراز هویت را طی کند.
3. ایجاد قرارداد اجاره: موجر در بخش مربوطه، اطلاعات ملک (شامل کد پستی)، مشخصات خود به عنوان موجر و مشخصات مستاجر را وارد می کند.
4. تایید اطلاعات توسط مستاجر: پس از ثبت اولیه توسط موجر، مستاجر نیز باید به سامانه مراجعه کرده و اطلاعات وارد شده را تایید نماید.
5. دریافت کد رهگیری: پس از تایید نهایی توسط هر دو طرف، کد رهگیری اجاره نامه به صورت رایگان صادر می شود.

نکات: این روش عمدتاً برای قراردادهای اجاره نامه ای کاربرد دارد که ملک دارای یک مالک شش دانگ و یک مستاجر باشد. ثبت قرارداد از این طریق کاملاً رایگان است و به کاهش هزینه ها و تسهیل فرآیند برای طرفین کمک می کند.

مدارک مورد نیاز برای اخذ کد رهگیری

برای دریافت کد رهگیری سند ملک، چه از طریق مشاورین املاک و چه در موارد خاص به صورت مستقیم، ارائه مجموعه ای از مدارک هویتی و مالکیت ضروری است. دقت در تکمیل و ارائه صحیح این مدارک، فرآیند ثبت قرارداد را تسریع بخشیده و از بروز هرگونه مشکل جلوگیری می کند.

مدارک هویتی طرفین معامله

تمامی افرادی که به عنوان خریدار، فروشنده، موجر یا مستاجر در معامله حضور دارند، ملزم به ارائه مدارک شناسایی معتبر هستند:

• اصل کارت ملی هوشمند و شناسنامه: برای تمامی اتباع ایرانی الزامی است. اطمینان حاصل کنید که تاریخ اعتبار کارت ملی منقضی نشده باشد و در شناسنامه نیز تغییرات مهمی (مانند نام خانوادگی) اعمال نشده باشد که نیاز به به روزرسانی داشته باشد.
• کارت اقامت و گذرنامه معتبر: برای اتباع خارجی که قصد انجام معامله ملکی را دارند، ارائه این مدارک ضروری است.
• وکالت نامه رسمی و مدارک هویتی وکیل: در صورتی که یکی از طرفین معامله یا هر دو، از طریق وکیل قانونی خود اقدام می کنند، ارائه اصل وکالت نامه رسمی (که حاوی اختیارات لازم برای انجام معامله باشد) به همراه اصل کارت ملی و شناسنامه وکیل، الزامی است.
• گواهی انحصار وراثت و مدارک وراث: اگر ملک مورد معامله به صورت ارثی به فروش یا اجاره گذاشته می شود، ارائه گواهی انحصار وراثت به همراه مدارک هویتی تمامی وراث و در صورت لزوم، وکالت نامه از سایر وراث به یکی از آن ها (یا به وکیل) جهت انجام معامله، الزامی است.

مدارک مالکیت ملک

اسناد و مدارکی که مالکیت و مشخصات دقیق ملک را تایید می کنند، از اهمیت بالایی برخوردارند:

• سند تک برگ، سند منگوله دار، بنچاق، یا سایر اسناد مرسوم: بسته به نوع و قدمت ملک، یکی از این اسناد به عنوان مدرک اصلی مالکیت ارائه می شود. برای املاکی که دارای سند رسمی هستند، سند تک برگ در اولویت قرار دارد.
• قولنامه معتبر: برای املاک قولنامه ای (املاکی که هنوز سند رسمی تک برگ ندارند و صرفاً با قولنامه نقل و انتقال یافته اند)، ارائه قولنامه های قبلی و اثبات تسلسل مالکیت تا فروشنده فعلی، الزامی است. این مورد به خصوص برای رسمیت بخشیدن به کد رهگیری املاک قولنامه ای بسیار مهم است.
• تاییدیه کد پستی ملک: کد پستی ده رقمی ملک، یکی از اطلاعات حیاتی برای ثبت دقیق معامله در سامانه ها است. توصیه می شود حتماً تاییدیه کد پستی را از شرکت ملی پست دریافت کنید و صرفاً به کد پستی مندرج در قبوض یا کارت ملی اکتفا نکنید، چرا که ممکن است به روز نباشد.

مدارک شاهدین

حضور شاهدین و ثبت مدارک هویتی آن ها، به افزایش اعتبار حقوقی قرارداد کمک می کند:

• مدارک هویتی حداقل یک شاهد برای هر طرف معامله: هر یک از طرفین (خریدار/فروشنده یا موجر/مستاجر) باید حداقل یک نفر شاهد را همراه خود داشته باشند که کارت ملی و شناسنامه معتبر برای ثبت مشخصات هویتی او ارائه شود.

تکمیل دقیق تمامی این مدارک، گامی ضروری در جهت ثبت صحیح و قانونی معامله و جلوگیری از هرگونه ابهام یا چالش حقوقی در آینده است.

جزئیات هزینه دریافت کد رهگیری

یکی از سؤالات رایج در خصوص کد رهگیری سند ملک، به مبحث هزینه ها بازمی گردد. شفافیت در این زمینه می تواند از سوءاستفاده های احتمالی جلوگیری کند.

بر اساس قوانین و بخشنامه های اتحادیه مشاورین املاک، دریافت کد رهگیری برای طرفین معامله (خریدار، فروشنده، موجر، مستاجر) هیچ هزینه ای ندارد و کاملاً رایگان است. این بدین معناست که مشاور املاک نباید بابت صدور خود کد رهگیری، مبلغی را از مشتریان دریافت کند.

هزینه ای که بابت ثبت قرارداد در سامانه ثبت معاملات و املاک کشور به این سامانه پرداخت می شود، بخشی از تعرفه قانونی خدمات مشاور املاک است و توسط خود مشاور املاک پرداخت می گردد. این مبلغ، جزء هزینه های جاری فعالیت مشاور املاک محسوب می شود و جداگانه نباید از مشتریان اخذ شود.

متاسفانه، گزارش هایی مبنی بر دریافت هزینه های اضافی و غیرقانونی توسط برخی مشاورین املاک برای صدور کد رهگیری وجود دارد. این اقدام خلاف قانون بوده و طرفین معامله نباید زیر بار پرداخت چنین مبالغی بروند. در صورت مواجهه با چنین تخلفی، مشتریان حق دارند با اتحادیه مشاورین املاک شهر خود تماس گرفته و شکایت رسمی خود را ثبت نمایند. اتحادیه موظف به رسیدگی به این شکایات و برخورد با مشاورین متخلف است.

تذکر مهم این است که رایگان بودن کد رهگیری، با حق الزحمه یا کمیسیون مشاور املاک که بابت خدمات و میانجی گری در معامله دریافت می شود، تفاوت دارد. حق الزحمه مشاور املاک بر اساس تعرفه های مصوب اتحادیه محاسبه و دریافت می شود که درصدی از ارزش معامله است. این حق الزحمه قانونی بوده و باید پرداخت شود، اما این موضوع نباید با هزینه صدور کد رهگیری که رایگان است، اشتباه گرفته شود.

بنابراین، همواره هوشیار باشید و از پرداخت هرگونه مبلغ اضافی بابت دریافت کد رهگیری خودداری نمایید و در صورت لزوم، موضوع را از طریق مراجع ذی صلاح پیگیری کنید.

فرآیند استعلام و اعتبارسنجی کد رهگیری

پس از دریافت کد رهگیری سند ملک، اطمینان از صحت و اعتبار آن، گامی حیاتی در تکمیل فرآیند یک معامله امن است. امکان استعلام این کد به طرفین قرارداد اجازه می دهد تا جزئیات قرارداد ثبت شده را بررسی و از انطباق آن با توافقات انجام شده اطمینان حاصل کنند.

برای استعلام کد رهگیری، می توان به سایت ثبت معاملات و املاک کشور (iran amlaak.ir) یا سامانه ملی املاک و اسکان (amlak.mrud.ir) مراجعه کرد. فرآیند گام به گام استعلام به شرح زیر است:

1. ورود به بخش استعلام کد رهگیری: در صفحه اصلی سامانه های مذکور، به دنبال گزینه ای با عنوان استعلام کد رهگیری یا مشابه آن بگردید و آن را انتخاب کنید.
2. وارد کردن اطلاعات: در صفحه باز شده، از شما خواسته می شود سه قلم اطلاعات را وارد کنید:
   • کد ملی: کد ملی یکی از طرفین قرارداد (خریدار/فروشنده یا موجر/مستاجر) را به دقت وارد نمایید.
   • کد رهگیری ۱۳ رقمی: کد رهگیری ۱۳ رقمی که پس از ثبت قرارداد به شما پیامک شده یا بر روی نسخه های چاپی قرارداد درج شده است را وارد کنید.
   • کد امنیتی (کپچا): کاراکترهای نمایش داده شده در بخش کد امنیتی را در کادر مربوطه وارد نمایید.
3. کلیک بر روی جستجو: پس از وارد کردن تمامی اطلاعات، بر روی دکمه جستجو یا مشاهده قرارداد کلیک کنید.
4. مشاهده جزئیات قرارداد: در صورت صحت اطلاعات وارد شده، جزئیات کامل قرارداد شامل مشخصات طرفین، مشخصات ملک، تاریخ معامله و سایر بندهای ثبت شده در سامانه، به شما نمایش داده خواهد شد. در صورت نیاز، می توانید یک نسخه از این اطلاعات را چاپ کنید.

اهمیت استعلام: استعلام کد رهگیری به شما اطمینان می دهد که قرارداد شما به درستی در سامانه ثبت شده است. این کار به خصوص در مواردی که مشکوک به عدم ثبت صحیح یا وجود اطلاعات نادرست هستید، بسیار حیاتی است. مشاهده جزئیات قرارداد از طریق سامانه، صحت اطلاعات مندرج در نسخه های چاپی را تایید کرده و اعتبار قانونی معامله را برای شما محرز می سازد.

کد رهگیری املاک قولنامه ای: ضروری برای اسناد غیررسمی

در بازار مسکن ایران، بخشی از معاملات مربوط به املاکی است که فاقد سند رسمی تک برگ هستند و نقل و انتقال آن ها از طریق تنظیم قولنامه انجام می پذیرد. این دسته از املاک، که به املاک قولنامه ای معروف اند، همواره با چالش های حقوقی و ریسک های بالاتری همراه بوده اند. در این میان، کد رهگیری املاک قولنامه ای نقشی حیاتی در کاهش این خطرات و اعطای اعتبار به این نوع معاملات ایفا می کند.

تعریف املاک قولنامه ای: املاک قولنامه ای به املاکی گفته می شود که سند مالکیت رسمی شش دانگ به نام فروشنده در دفاتر اسناد رسمی ثبت نشده است. مالکیت این املاک صرفاً بر اساس سلسله قولنامه ها و مبایعه نامه های عادی بین افراد منتقل می شود. این شرایط ممکن است ناشی از قدمت ملک، عدم تفکیک سند، یا مشکلات دیگر باشد.

اهمیت ویژه کد رهگیری برای املاک قولنامه ای: با توجه به ماهیت غیررسمی قولنامه ها، احتمال بروز اختلافات حقوقی، کلاهبرداری (مانند فروش یک ملک به چندین نفر) و ادعاهای مالکیت معارض، در این نوع معاملات بیشتر است. دریافت کد رهگیری برای این دسته از قراردادها، چندین مزیت کلیدی دارد:

• رسمیت بخشیدن به قولنامه: کد رهگیری، یک شناسه رسمی است که از طریق سامانه های دولتی صادر می شود و به قولنامه عادی جنبه ای از رسمیت و اعتبار دولتی می بخشد. این امر، قولنامه را از یک سند صرفاً خصوصی، به یک سند دارای پشتوانه اطلاعاتی در سطح ملی تبدیل می کند.
• ثبت مالکیت در سامانه ملی: با دریافت کد رهگیری، اطلاعات مربوط به معامله و طرفین آن، حتی اگر سند رسمی وجود نداشته باشد، در سامانه ثبت معاملات و املاک کشور یا سامانه ملی املاک و اسکان ثبت می شود. این ثبت، امکان استعلام و پیگیری های بعدی را فراهم می کند.
• جلوگیری از فروش مکرر: مهم ترین مزیت، جلوگیری از فروش یا اجاره یک ملک قولنامه ای به چندین نفر است. سامانه با شناسایی ملک از طریق کد پستی و مشخصات، از ثبت معاملات تکراری جلوگیری می کند.
• افزایش اعتبار در مراجع قضایی: در صورت بروز اختلاف، قولنامه دارای کد رهگیری، از اعتبار و وزن اثباتی بالاتری در دادگاه ها برخوردار خواهد بود، چرا که نشان دهنده ثبت رسمی معامله در یک سامانه دولتی است.

برای دریافت کد رهگیری املاک قولنامه ای، لازم است که حتماً قرارداد در یک دفتر مشاور املاک دارای مجوز از اتحادیه تنظیم و ثبت شود. این مشاور املاک مسئولیت وارد کردن دقیق اطلاعات قولنامه و اخذ کد رهگیری را بر عهده دارد. این فرآیند به خریداران و فروشندگان املاک قولنامه ای اطمینان می دهد که معامله آن ها در یک بستر نسبتاً امن و قابل پیگیری انجام شده است.

آخرین قوانین و الزامات حقوقی کد رهگیری (قوانین 1403)

بازار مسکن در ایران طی سالیان اخیر شاهد تحولات و اصلاحات قانونی متعددی بوده است که هدف آن، ساماندهی، افزایش شفافیت، و کاهش تخلفات در این حوزه است. کد رهگیری سند ملک نیز به طور مستقیم تحت تأثیر این قوانین جدید قرار گرفته است. به ویژه، قانون ساماندهی زمین، مسکن و اجاره بها که اخیراً تصویب و اجرایی شده، الزامات جدیدی را برای تمامی ذینفعان ایجاد کرده است. بخش مهمی از این تغییرات در قالب تبصره ۹ ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات های مستقیم و ماده ۵ الحاقی به این قانون ارائه شده است که در ادامه به تشریح آن ها می پردازیم.

قانون ساماندهی زمین، مسکن و اجاره بها

این قانون با هدف کلی ایجاد ثبات در بازار مسکن، کنترل قیمت ها، و حمایت از حقوق شهروندان، تغییرات بنیادینی را در فرآیندهای ثبت و نظارت بر معاملات ملکی ایجاد کرده است. یکی از ارکان اصلی این قانون، تقویت نقش سامانه های اطلاعاتی مانند سامانه ملی املاک و اسکان و افزایش الزامات مربوط به ثبت قراردادها در آن هاست.

وظایف نهادهای دولتی

بر اساس این قوانین جدید، وظایف مشخصی برای وزارت راه و شهرسازی و سازمان ثبت اسناد و املاک کشور تعریف شده است:

• وزارت راه و شهرسازی: موظف به تکمیل و یکپارچه سازی سامانه های ملی املاک و اسکان کشور با استفاده از اطلاعات موجود در سامانه ثبت الکترونیک اسناد است. این امر به ایجاد یک پایگاه داده جامع و به روز از تمامی املاک و مالکان کمک می کند.
• سازمان ثبت اسناد و املاک: مکلف است از ثبت هرگونه اطلاعات مغایر با اسناد رسمی در سامانه های خود جلوگیری کند تا صحت و اعتبار اطلاعات حفظ شود.

تکالیف و مجازات های موجران

قوانین جدید، تکالیف روشن تری را برای موجران (صاحبان املاک استیجاری) تعیین کرده و برای عدم رعایت آن ها، مجازات هایی در نظر گرفته است:

• الزام به ثبت قرارداد اجاره: تمامی موجران مکلفند قراردادهای اجاره املاک مسکونی خود را در سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات کشور (یا سامانه الکترونیک ثبت اسناد) ثبت کرده و کد رهگیری اجاره نامه را دریافت نمایند.
• مهلت ثبت: این ثبت باید ظرف یک ماه از تاریخ انعقاد یا تمدید قرارداد انجام شود.
• مجازات عدم ثبت یا ثبت خلاف واقع:
  • موجر از تمامی تخفیف ها و معافیت های مالیاتی مربوط به اجاره املاک (موضوع تبصره ۱۱ ماده ۵۳ قانون مالیات های مستقیم) محروم خواهد شد.
  • موجر ملزم به پرداخت ۵۰% ارزش اجاره ملک در طول مدت قرارداد به نفع دولت به عنوان جریمه خواهد بود (موضوع ماده ۵۴ قانون مالیات های مستقیم).
  • مراتب به سازمان امور مالیاتی کشور جهت اعمال مجازات های مالیاتی اعلام خواهد شد.

مسئولیت ها و مجازات های مشاورین املاک

نقش مشاورین املاک در ثبت قراردادها، اکنون با مسئولیت ها و مجازات های جدی تری همراه است:

• الزام به ثبت کلیه قراردادها: مشاورین املاک موظفند کلیه قراردادهای اجاره (و سایر معاملات) را که تنظیم می کنند، در سامانه مربوطه ثبت نمایند.
• عواقب عدم ثبت یا ثبت اطلاعات خلاف واقع:
  • مصداق کتمان درآمد تلقی شده و مشمول جریمه های سنگین طبق ماده ۱۹۲ قانون مالیات های مستقیم می شود.
  • مشمول جریمه های عرضه خارج از شبکه طبق ماده ۶۱ قانون نظام صنفی کشور خواهد شد.
  • در صورت تکرار تخلف برای بار دوم، مجوز فعالیت مشاور املاک تعلیق خواهد شد.
  • در صورت تکرار برای بارهای بعدی، مجازات هایی تا ابطال دائم مجوز در نظر گرفته شده است.

ساماندهی آگهی های املاک

به منظور مقابله با آگهی های غیرواقعی و فریبنده، الزامات جدیدی برای انتشار آگهی های ملکی وضع شده است:

• تطابق و تایید مالک: انتشار هرگونه آگهی املاک (در هر بستر و پلتفرمی) منوط به تطابق مشخصات و کد پستی آگهی با اطلاعات موجود در سامانه ملی املاک و اسکان کشور و همچنین دریافت تأییدیه مستقیم از مالک ملک است.
• جریمه های متخلفین: مشاورین املاک و سکوهای انتشار آگهی که این الزامات را رعایت نکنند، مرتکب تخلف عرضه خارج از شبکه شده و مشمول جریمه های نقدی و مجازات های تصاعدی (اخطار، تعلیق فعالیت تا یک سال و در نهایت ابطال مجوز و محرومیت ۱۰ ساله از فعالیت در صنف) خواهند شد.

تاثیرات کلی قوانین جدید

هدف از این قوانین، ایجاد شفافیت حداکثری در بازار مسکن، کاهش سوداگری، حمایت از حقوق مصرف کنندگان و تولیدکنندگان مسکن، کاهش فرار مالیاتی، و در نهایت ساماندهی کامل این بازار حیاتی است. با اجرای کامل این قوانین و تأکید بر نقش کد رهگیری سند ملک، انتظار می رود شاهد کاهش چشمگیر تخلفات و افزایش اعتماد عمومی در معاملات ملکی باشیم.

نکات حیاتی برای تضمین امنیت معاملات ملکی

برای انجام یک معامله ملکی ایمن و بی دغدغه، علاوه بر رعایت الزامات قانونی مانند دریافت کد رهگیری سند ملک، توجه به نکات و توصیه های کاربردی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. این توصیه ها به شما کمک می کنند تا از حقوق خود دفاع کرده و از بروز مشکلات آتی پیشگیری کنید.

• همواره قراردادهای خود را در دفاتر املاک دارای مجوز رسمی ثبت کنید: مراجعه به مشاورین املاک غیرمجاز یا تنظیم قراردادهای دست نویس بدون کد رهگیری، ریسک های حقوقی معامله را به شدت افزایش می دهد. اطمینان حاصل کنید که دفتر املاک دارای پروانه کسب معتبر از اتحادیه است.
• قبل از امضا، تمامی بندهای قرارداد و مشخصات ملک و طرفین را با دقت بررسی کنید: هرگز بدون مطالعه دقیق، قراردادی را امضا نکنید. جزئیات مربوط به مبلغ، شرایط پرداخت، تاریخ تحویل، مشخصات دقیق ملک، اطلاعات هویتی طرفین و هر بند دیگری را با دقت با توافقات خود مطابقت دهید. هرگونه ابهام یا مغایرت باید قبل از امضا رفع شود.
• از وجود بارکد QR و برچسب هولوگرام بر روی قرارداد چاپی اطمینان حاصل کنید: قراردادهای چاپی که از سامانه رسمی صادر می شوند، دارای بارکد دوبعدی QR و برچسب هولوگرام اتحادیه هستند. این نشانه ها حاکی از اصالت و ثبت قانونی قرارداد در سامانه است.
• اصالت و تاییدیه کد پستی ملک را جدی بگیرید: کد پستی ملک یکی از مهم ترین اطلاعات برای ثبت دقیق در سامانه است. به کد پستی مندرج در قبوض یا صرفاً گفته های مالک اکتفا نکنید. بهترین راهکار، دریافت تاییدیه رسمی کد پستی از شرکت ملی پست است تا از صحت و تطابق آن با ملک مورد معامله اطمینان حاصل نمایید.
• در صورت بروز هرگونه شک یا ابهام، با کارشناسان حقوقی مشورت نمایید: اگر در هر مرحله از معامله، به ویژه هنگام بررسی اسناد، تنظیم قرارداد یا تفسیر قوانین، دچار شک و تردید شدید، تعلل نکنید و حتماً با یک وکیل متخصص در امور ملکی یا کارشناس حقوقی مشورت نمایید. پیشگیری از مشکلات حقوقی، همیشه کم هزینه تر و ساده تر از درمان آن است.

رعایت این نکات، در کنار دریافت کد رهگیری سند ملک، به شما اطمینان می دهد که معامله ای امن، معتبر و با حداقل ریسک حقوقی را تجربه خواهید کرد.

سوالات متداول

کد رهگیری چند رقمی است و در کجای قرارداد چاپ می شود؟

کد رهگیری یک عدد ۱۳ رقمی است. این کد معمولاً در سمت چپ پایین برگه چهارم مبایعه نامه یا اجاره نامه چاپی از سامانه، درج می شود و همچنین از طریق پیامک به تلفن همراه طرفین معامله ارسال می گردد.

آیا امکان دریافت کد رهگیری بدون مراجعه به بنگاه املاک وجود دارد؟

بله، برای اجاره نامه، موجر و مستاجر می توانند با مراجعه به سامانه ملی املاک و اسکان (amlak.mrud.ir) وزارت راه و شهرسازی، قرارداد اجاره خود را به صورت رایگان ثبت کرده و کد رهگیری دریافت کنند. این امکان برای قراردادهای خرید و فروش (مبایعه نامه) به طور مستقیم وجود ندارد و باید از طریق مشاورین املاک مجاز اقدام شود.

اگر کد رهگیری خود را گم کنیم، چگونه می توان آن را بازیابی کرد؟

در صورت گم کردن کد رهگیری، می توانید با مراجعه مجدد به مشاور املاکی که قرارداد را ثبت کرده است، درخواست دریافت مجدد کد رهگیری یا یک نسخه از قرارداد را بنمایید. همچنین، با مراجعه به سامانه ثبت معاملات و املاک کشور و وارد کردن کد ملی یکی از طرفین قرارداد، می توانید کد رهگیری را استعلام و مشاهده کنید.

آیا کد رهگیری برای املاک بدون سند رسمی (قولنامه) نیز معتبر است؟

بله، کد رهگیری برای املاک قولنامه ای نیز معتبر و بسیار ضروری است. دریافت کد رهگیری به این نوع قراردادهای عادی اعتبار قانونی می بخشد و از بروز مشکلاتی مانند فروش همزمان ملک به چند نفر جلوگیری کرده و پشتوانه حقوقی آن را در مراجع قضایی افزایش می دهد.

عواقب قانونی عدم دریافت کد رهگیری برای طرفین معامله چیست؟

عدم دریافت کد رهگیری، به ویژه برای اجاره نامه ها، عواقب قانونی مهمی دارد. موجران از معافیت های مالیاتی مربوط به اجاره محروم شده و مشمول جریمه معادل ۵۰ درصد ارزش اجاره در مدت قرارداد خواهند شد. همچنین، قراردادهای بدون کد رهگیری اعتبار کمتری در مراجع قضایی داشته و ممکن است طرفین را در برابر کلاهبرداری و ادعاهای معارض آسیب پذیر کند.

آیا کد رهگیری جلوی فروش ملک به چند نفر را می گیرد؟

بله، یکی از مهمترین مزایای کد رهگیری، جلوگیری از فروش یا اجاره همزمان یک ملک به چند نفر است. سامانه ثبت معاملات با شناسایی کد پستی و مشخصات ملک، از ثبت قراردادهای تکراری جلوگیری کرده و به این ترتیب، امنیت معاملات را به شکل قابل توجهی افزایش می دهد.

چه مدت پس از ثبت قرارداد، کد رهگیری صادر می شود؟

معمولاً کد رهگیری بلافاصله پس از ثبت نهایی اطلاعات قرارداد توسط مشاور املاک در سامانه، صادر شده و پیامک آن برای طرفین معامله ارسال می گردد. فرآیند چاپ قرارداد و الصاق هولوگرام نیز معمولاً در همان زمان در دفتر املاک انجام می شود.

نتیجه گیری

در گستره معاملات ملکی، جایی که سرمایه های قابل توجهی جابه جا می شود و مسائل حقوقی پیچیده ای مطرح می گردد، کد رهگیری سند ملک به عنوان یک ابزار قانونی و کارآمد، نقش حیاتی در ایجاد امنیت، شفافیت و اعتبار ایفا می کند. این شناسه ۱۳ رقمی، نه تنها به قراردادهای عادی رسمیت می بخشد و آن ها را از گزند کلاهبرداری ها مصون می دارد، بلکه با فراهم آوردن امکان استعلام دقیق، به طرفین معامله اطمینان خاطر می بخشد. با توجه به آخرین قوانین و الزامات حقوقی جدید سال ۱۴۰۳، اهمیت این کد دوچندان شده و عدم دریافت آن می تواند عواقب حقوقی و مالی قابل توجهی برای موجران، مستاجران، خریداران، فروشندگان و حتی مشاورین املاک در پی داشته باشد.

درک صحیح از مفهوم، مزایا، نحوه دریافت و استفاده صحیح از کد رهگیری، برای تمامی فعالان و ذینفعان بازار مسکن ضروری است. پیروی از این دستورالعمل ها و بهره گیری از سامانه های رسمی ثبت معاملات، نه تنها از حقوق فردی محافظت می کند، بلکه به ساماندهی و بهبود کلی وضعیت بازار مسکن کشور کمک شایانی می نماید. بنابراین، توصیه اکید می شود که همواره در هرگونه معامله ملکی، هوشمندانه و با آگاهی کامل عمل کرده و نسبت به اخذ کد رهگیری سند ملک خود اقدام نمایید تا از معامله ای امن و معتبر بهره مند شوید.